نتیجه بررسی: نادرست

راستی‌آزمایی: مصرف مکمل‌‌ها را می‌توان بدون بررسی وضعیت بیمار تجویز کرد.

بیان مسئله

امروزه صنعت مصرف مکمل‌‌های غذایی، به‌ویژه در حوزه تغییر سبک زندگی، ورزش و حتی در افراد با هدف پیشگیری از بیماری‌ها، به واسطه تبلیغات فراوانی که فواید بالقوه آن‌ها را مطرح می‌کنند، مورد توجه قرار گرفته است. عرضه راحت و به‌­همراه آن، مصرف خودسرانه­ مکمل‌ها، یکی از معضلات مهم حوزه سلامت محسوب می‌شوند.

بیماران براساس توصیه­ دیگران و اطلاعات نادرست در مورد نقش مکمل‌ها در تسریع بهبودی، کاهش درد و اصطلاحا، تقویت بنیه بدن، به مصرف گسترده ویتامین­‌ها و مواد معدنی، بدون مشورت متخصصین و شرایط بالینی خود، روی می­‌آورند.

در این راستی‌آزمایی برآنیم با مرور مقالات، بسنجیم که مصرف مکمل‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط بیماران، درست است یا خیر، و مصرف خودسرانه­ آن‌ها چه تاثیری بر سلامت دارد.

 

راستی‌آزمایی: ورزش‌های مقاومتی به کاهش خستگی در افراد مبتلا به سرطان کمک می‌کنند.

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Dietary Supplement؛ Vitamin و Minerals استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌و‌جوی مقالات پرداختیم.

مصرف مکمل‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط بیمار

در حال حاضر، به‌طور معمول از مکمل‌های غذایی به‌صورت گسترده‌ای استفاده می‌شود و تبدیل به یک صنعت میلیاردی شده است. با این حال، علیرغم محبوبیت گسترده آن­‌ها میان افراد در هر سنی، داده­‌های متناقضی در مورد اینکه استفاده از آن­‌ها در پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن موثر است یا خیر، یا سلامت کلی را ارتقا می‌دهند یا خیر، وجود دارد (۱).

 

راستی‌آزمایی: برای بهبود وضعیت سلامت، انجام روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کافی است.

برای تجویز مکمل­‌های غذایی، بایستی شرایطی مانند سن، جنس و شرایط فیزیکی و بالینی افراد لحاظ شود. بنابراین توصیه می‌شود، تجویز آن زیر نظر متخصصین بالینی باشد و از توزیع و مصرف آن به‌صورت خودسرانه یا زیرنظر افرادی بدون دانش کافی در حوزه تغذیه و پزشکی، خودداری شود (۲). کارشناسان تغذیه معتقدند موادی که بدن ما نیاز دارد، معمولاً در یک رژیم غذایی معمول یافت می‌شود و این ادعا که «غذا­ها حاوی مقدار کافی از ویتامین­‌ها و مواد معدنی نیستند و ما به مکمل­‌ها نیاز داریم» بیشتر از سوی صنعت مواد غذایی شکل گرفته است (۳).

برخی از منابع نیز معتقدند که مصرف مکمل‌های معدنی یا ویتامین‌ها، در صورتی که کمبود آن‌ها در افراد مشاهده نشده باشد، هیچ فایده واضحی ندارد و این تصور که استفاده از آن­‌ها برای پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن مفید است، درست نبوده و حتی ممکن است مضر هم باشند (۴). علاوه‌بر این، احتمال تداخل دارویی و مکمل‌های غذایی بین بیماران وجود دارد، برای همین، مصرف مواد معدنی و ویتامین‌ها، باید زیر نظر متخصصین انجام شود (۵).

 

راستی‌آزمایی: انجام ورزش‌های عضلات کف لگن می‌توانند به بهبودی بی‌اختیاری ادرار در زنان کمک کنند.

اثرات سوء‌مصرف مکمل‌ها

استفاده بی‌­رویه از ویتامین‌ها می‌تواند علایمی را مانند استفراغ، کم‌آبی بدن، درد و از دست دادن اشتها، ایجاد کند (۶). آسیب‌های حاد کلیوی، یکی از عوارض مهم سوءمصرف ویتامین‌­هایی مانند A؛ D و E و استروئید آنابولیک است که از مکمل‌های تقویتی و رشد عضلانی به شمار می‌آیند (۷، ۸).

 

راستی‌آزمایی: ورزش ژیمناستیک می‌‌تواند مانع رشد قدی نوجوانان می‌شود.

تجویز این دسته از مکمل‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط بیمار، حتی در افرادی که کمبود مواد مغذی را نشان می‌دهند، ممکن است باعث افزایش آسیب سلولی، کاهش تولید انرژی و کاهش پتانسیل آنتی‌اکسیدانی سلول‌ها و خطر ابتلا به سندرم متابولیک شود (۹). هم‌چنین مصرف مکمل‌­های ویتامین E و D و C، حتی برای بیماران پرخطر، نیز بایستی کنترل شود (۱۰).

 

راستی‌آزمایی: کفش‌‌های مخصوص دویدن از آسیب‌های ورزشی پیشگیری می‌کنند.

نتیجه‌­گیری

در نظر گرفتن عواملی مانند سن، جنس، سابقه بیماری و شرایط بالینی افراد در تجویز مکمل‌های غذایی حائز اهمیت هستند. مصرف خودسرانه یا بدون درنظر گرفتن شرایط فوق برای اهداف ورزشی، پیشگیری از بروز بیماری‌ها، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی می‌تواند سبب بروز اثرات سوء و حتی سمیّت ناشی از مصرف شود.

 

راستی‌آزمایی: مصرف هم‌زمان قهوه و قرص خواب باعث مرگ می‌شود.

منابع

۱. Sinvani L, Nouryan C, Pekmezaris R, Wolf-Klein G. Vitamins and dietary supplements: Controversy and confusion. Clinical Geriatrics. 2013;21.
2. Clark HW, L. SK, and Nathan JA. Clinical and Legal Aspects of Nonphysician Prescription of Vitamins, Amino Acids, and Other Nutritional Supplements. Journal of Psychoactive Drugs. 1988;20(3):355-74.
3. Offit P. The vitamin myth: Why we think we need supplements. The atlantic. 2013;19.
4. Guallar E, Stranges S, Mulrow C, Appel LJ, Miller ER. Enough Is Enough: Stop Wasting Money on Vitamin and Mineral Supplements. Annals of Internal Medicine. 2013;159(12):850-1.
5. Peng CC, Glassman PA, Trilli LE, Hayes-Hunter J, Good CB. Incidence and Severity of Potential Drug–Dietary Supplement Interactions in Primary Care Patients: An Exploratory Study of 2 Outpatient Practices. Archives of Internal Medicine. 2004;164(6):630-6.
6. Galior K, Grebe S, Singh R. Development of Vitamin D Toxicity from Overcorrection of Vitamin D Deficiency: A Review of Case Reports. Nutrients. 2018;10(8):953.
7. Daher EF, Silva Júnior GB, Queiroz AL, Ramos LMA, Santos SQ, Barreto DMS, et al. Acute kidney injury due to anabolic steroid and vitamin supplement abuse: report of two cases and a literature review. International Urology and Nephrology. 2009;41(3):717-23.
8. Parente Filho SLA, Gomes PEAdC, Forte GA, Lima LLL, Silva Júnior GBd, Meneses GC, et al. Kidney disease associated with androgenic–anabolic steroids and vitamin supplements abuse: Be aware! Nefrología. 2020;40(1):26-31.
9. VIRMANI A, BINIENDA Z, ALI S, GAETANI F. Links between Nutrition, Drug Abuse, and the Metabolic Syndrome. Annals of the New York Academy of Sciences. 2006;1074(1):303-14.
10. Marosz A, Chlubek D. The risk of abuse of vitamin supplements. Pomeranian Journal of Life Sciences. 2014;60(1):60-4.