از تاثیر تمرینات قلبیتنفسی و مقاومتی بر عملکرد حرکتی در بیماران دچار سکته مغزی چه میدانیم؟
بیان مسئله
در سالهای اخیر، رسانهها و شبکههای اجتماعی بارها هشدارهایی را درباره خطرات استفاده از ظروف پلاستیکی، مانند آزادسازی ترکیبات سرطانزا در تهیه غذا، منتشر کردهاند. در میان این هشدارها، استفاده از آبکشهای پلاستیکی در فرایندهایی مانند آبکشی ماکارونی یا برنج نیز مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به گستردگی این ادعاها و نقش پررنگ ظروف پلاستیکی در زندگی روزمره، بررسی علمی و مستند این موضوع اهمیت ویژهای دارد. در این «فکتنامه سلامت»،با مرور منابع علمی معتبر، ابعاد مختلف این ادعا بررسی شده و میزان اعتبار آن سنجیده میشود.
راستیآزمایی: برای مصرف آب آشامیدنی خانگی، نیاز به تصفیه کردن آب شهری است.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل Cancer؛ Chemical migration و Plastic kitchenware استخراج کرده و پساز یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed به جستوجوی مقالات پرداختیم.
پلاستیک داغ، خطر پنهان؟
مطالعات موجود درباره ظروف پلاستیکی آشپزخانه نشان میدهند که برخی ترکیبات شیمیایی موجود در این مواد، مانند بیسفنول A، فتالاتها و آنتیموان، در شرایط خاصی میتوانند وارد ترکیبات غذایی شوند. این اتفاق معمولاً در دمای بالا یا هنگام تماس مستقیم با مواد غذایی داغ رخ میدهد. مهاجرت ترکیبات مختلکننده غدد درونریز از ظروف پلاستیکی به غذا بهعنوان یک مسیر بالقوه برای مواجهه انسان با مواد سرطانزا مطرح شده است. با این حال، نویسندگان تأکید دارند که میزان مهاجرت و خطرات ناشی از آن به عوامل متعددی مانند نوع پلاستیک، دمای تماس، مدت زمان تماس، و ترکیب غذایی بستگی دارد (۱، ۲).
این مطالعات، مستقیماً به «آبکش پلاستیکی» اشاره نکردهاند و نمیتوان بهطور قطعی گفت استفاده از آنها در تهیه غذا آسیبزا است یا خیر، اما شواهد موجود نشان میدهند که در صورت استفاده از پلاستیکهای نامناسب یا در شرایط حرارتی بالا، احتمال مواجهه با ترکیبات مضر وجود دارد و باید با احتیاط بیشتری به این موضوع نگاه کرد. انجام مطالعات در این حوزه بهطور اختصاصی با توجه به کاربرد فراوان آن در زندگی روزمره اهمیت دارد.
پلاستیکها و مهاجرت شیمیایی در سکوت
همسو با مطالب فوق، پژوهشهای اخیر درباره ایمنی ظروف پلاستیکی خانگی نشان میدهند که برخی ترکیبات شیمیایی موجود در این مواد در شرایط خاصی مانند دمای بالا یا تماس با غذاهای چرب، میتوانند از سطح پلاستیک جدا شده و به ماده غذایی منتقل شوند. این مهاجرت شیمیایی، که در مقالههای علمی بهعنوان یک پدیده قابل اندازهگیری معرفی شده، با اثرات زیانبار بالقوهای مانند اختلالات هورمونی، آسیبهای سلولی و افزایش خطر ابتلا به سرطان همراه است (۳).
راستیآزمایی: مصرف آبی که در دبههای چند لیتری نگهداری شدهاند، نیاز به جوشاندن مجدد دارد.
در مقالهای دیگر، نشان داده شد که شرایط تسریعکننده این رخداد مانند دمای بالا، استفاده مکرر، و تماس با چربیها، وابسته به نوع پلاستیک، مدت زمان تماس و ویژگیهای غذایی است (۴). اگرچه هیچیک از این منابع بهطور مستقیم به استفاده از آبکش پلاستیکی در تهیه پخت غذا نمیپردازند، شرایط بررسیشده به ضرورت انجام تحقیق در این امر اشاره دارد و در نبود شواهد مستقیم، میتوان با استناد به دادههای موجود، نسبت به استفاده از پلاستیکهای نامناسب در فرایندهای حرارتی آشپزخانه با احتیاط بیشتری برخورد کرد.
نتیجهگیری
اگرچه تاکنون پژوهش مستقلی درباره آبکشهای پلاستیکی و کاربرد آنها در فرایند تهیه و پخت غذا مانند آبکشی ماکارونی یا برنج منتشر نشده، با توجه به شواهد موجود، استفاده از ظروف پلاستیکی در تماس با غذای داغ میتواند زمینهساز آزادسازی ترکیبات شیمیایی خاصی باشد که بر سلامت اثرگذار هستند. این رخداد تحت تأثیر عواملی نظیر نوع پلاستیک، دمای تماس، مدت زمان استفاده قرار دارد.
بهطور کلی، این «فکتنامه سلامت» فاقد شواهد مستقیم در مورد کاربرد خاص آبکشهای پلاستیکی است و فقط میتوان با استناد به مطالعات مرتبط، به درکی کلی از موضوع دست یافت. با توجه به کاربرد گسترده این وسایل در زندگی روزمره، انجام پژوهشهای اختصاصی در این زمینه ضروری به نظر میرسد تا ابعاد ایمنی آنها بهصورت دقیقتر روشن شود و مبنایی علمی باشد برای تصمیمگیری آگاهانه.
منابع
۱. Obuzor GU, Onyedikachi UB. Chemical Leaching into Food and the Environment Poses Health Hazards. In: Nwaichi EO, editor. Modernity in Health and Disease Diagnosis: The Account from STEM Women. Cham: Springer Nature Switzerland; 2023. p. 129-48.
2. Al Kindi GY, Al Ani FH, Bahr HM, Hussain TA, editors. Plastic Containers and Their Health Effects: A Case Study (the Effect of Hot Food on Human Health). Current Trends in Civil Engineering and Engineering Sciences 2024, Vol 1; 2025 2025//; Singapore: Springer Nature Singapore.
3. Snedeker SM, Hay A. Toxicants in food packaging and household plastics. Exposure and Health. 2014;204:206-7.
4. Franz R, Huber M, Piringer O. Presentation and experimental verification of a physico-mathematical model describing the migration across functional barrier layers into foodstuffs. Food Addit Contam. 1997;14(6-7):627-40.
دیدگاهتان را بنویسید