راستی‌آزمایی: مردان هم ممکن است به سرطان پستان مبتلا شوند.
بیان مسئله
آیا واقعاً لازم است قبل از نوشیدن، آب شهری را تصفیه کنیم؟ بسیاری از ما تصور می‌کنیم آبی که از شیر خانه‌مان جاری می‌شود کاملاً سالم و بی‌خطر است. اما در سال‌های اخیر، نگرانی‌هایی درباره باقی‌مانده آلودگی‌های شیمیایی، فلزات سنگین، و ترکیبات ناشی از فرایندهای ضدعفونی در آب لوله‌کشی مطرح شده‌اند. در همین حال، بازار دستگاه‌های تصفیه آب خانگی به‌سرعت در حال رشد است و تبلیغات آن‌ها همواره بر «ناایمن بودن آب شهری» تأکید دارند.
اما پشت این دغدغه‌ها چه میزان شواهد علمی وجود دارد؟ آیا تصفیه آب در خانه فقط یک انتخاب لوکس است یا ضرورتی برای حفظ سلامت؟ در این مطلب، به بررسی شواهد علمی درباره کیفیت آب شهری و لزوم استفاده از تصفیه‌کننده‌های خانگی می‌پردازیم تا بتوانیم با اطمینان بیشتری تصمیم بگیریم.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی از قبیل: Tap water، Untreated tap water و Household water treatment را استخراج و بعد از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed به جست و جوی مقالات پرداختیم.
آیا فیلتر خانگی آب شهری واقعاً لازم است؟
یافته‌های یک مقاله با هدف بررسی وضعیت تصیفه آب شهری در ایالات متحده نشان داد که با وجود نظارت و استانداردهای قانونی، کیفیت آب لوله‌کشی در مناطق مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد. زیرساخت‌های فرسوده، آلودگی‌های باقی‌مانده و محدودیت‌های سیستم‌های تصفیه مناطق مختلف باعث می‌شوند آب شهری همیشه ایمن و یکنواخت نباشد. در این میان، استفاده از سیستم‌های تصفیه خانگی مانند فیلترهای کربنی، اسمز معکوس و اشعه فرا بنفش ” UV” به‌عنوان یک راهکار مکمل، در کاهش آلاینده‌های شیمیایی و میکروبی و ارتقای کیفیت آب آشامیدنی توصیه می‌شوند (۱).
بررسی داده‌های سلامت جمعیت آمریکا نیز نشان داد که در برخی نواحی که عملکرد تصفیه آب ضعیف است، استفاده از دستگاه‌های تصفیه اب خانگی می‌تواند به‌طور قابل چشمگیری سطح برخی از ترکیبات شیمیایی رو کاهش دهد. بنابراین، استفاده از فیلترهای خانگی ممکن است نقش محافظتی در سلامت عمومی داشته باشند (۲).
راستی‌آزمایی: جوشاندن دوباره آب جوشیده سردشده برای سلامت ضرر دارد.
فیلتر آب در خانه: یک توصیه بهداشتی
مقایسه آب لوله‌کشی شهری، آب لوله کشی تصفیه‌شده در خانه و آب آشامیدنی در بطری نشان داد که آب لوله کشی تصفیه‌شده در خانه از نظر ایمنی، طعم و کاهش آلودگی‌های شیمیایی تقریباً همسطح با آب بطری شده است. علاوه بر این، تصفیه آب در خانه، برخلاف آب بطری‌شده، هزینه کمتری دارد و باعث تولید زباله پلاستیکی نمیشود. این یافته‌ها نشان می‌دهند که استفاده از سیستم‌های تصفیه خانگی می‌تواند گزینه‌ای سالم، اقتصادی و دوست‌دار محیط زیست برای مصرف روزمره باشد (۳). همسو با یافته‌های فوق، فیلتراسیون در تصفیه‌خانه‌های شهری رایج هستند و در بسیاری موارد موثرند، اما جهت افزایش ایمنی آب آشامیدنی، استفاده از سیستم‌های تصفیه خانگی توصیه می‌شود (۴).
بررسی مرور نظاممند حاکی از آن بود که تصفیه آب آشامیدنی در محل مصرف (مثلاً داخل خانه یا روستا) چقدر می‌تواند به بهبود سلامت کمک کند؛ به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد یا مناطقی که سیستم تصفیه مرکزی وجود ندارد یا کارآمد نیست. افزودن مقدار مناسبی کلر به آب خانگی می‌تواند جلوی انتقال بیماری‌های مرتبط با آب آلوده، مانند اسهال عفونی را بگیرد و به بهبود حفاظت خانواده‌ها در برابر این بیماری‌ها کمک کند (۵).
راستی‌آزمایی: مصرف آب برخی چشمه‌ها می‌تواند در دفع سنگ کلیه مفید باشد.
راز موفقیت تصفیه آب خانگی: استفاده درست و نگهداری به‌موقع
نتایج یک بررسی مروری نشان داد که استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، محافظ خوبی در برابر آلودگی‌های میکروبی هستند، اما فقط زمانی که درست استفاده شوند. یعنی اگر فیلترها دیر تعویض شوند یا دستگاه درست نصب و شسته نشود، اثر محافظتی آن‌ها به‌مرور کاهش می‌یابد (۶). به عبارت ساده‌تر، کلید موفقیت در داشتن آب سالم و خوش طعم، مراقبت و نگهداری صحیح از فیلترهای دستگاه است. تمیز کردن دورهای، تعویض به موقع فیلترها و رعایت دستورالعمل‌ها باعث می‌شود تصفیه آب در خانه به‌بهترین شکل عمل کند (۷).
نتیجه‌گیری
تصفیه‌خانه‌های شهری به‌طور قابل توجهی بهداشت آب را تامین می‌کنند، با این وجود، کیفیت آب شهری در مناطق مختلف، متفاوت است و استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی می‌تواند کمک زیادی به افزایش ایمنی آب آشامیدنی و کاهش خطرات برای سلامتی کند. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده درست از این دستگاهها حتی ممکن است خطر بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از مصرف آب آلوده را کاهش دهد اما استفاده درست از این دستگاهها در برخی شهرها که سیستم آبرسانی شهری وضعیت مطلوبی دارد توصیه نمیشود.. نکته مهمی که نباید فراموش کنیم این است که حتماً باید به زمان تعویض فیلترهای دستگاه توجه کنیم.
راستی آزمایی ادعای یک مسئول: پشه آئدس می تواند ۴۰۰ روز زنده بماند
فیلترهایی که بیشتر از حد استاندارد استفاده شوند، کارایی خود را از دست می‌دهند و ممکن است خودشون باعث آلودگی آب شوند. بهتر است زمان تعویض رو یادداشت کنیم یا از دستگاه‌هایی استفاده کنیم که هشدار تعویض فیلتر دارند.
منابع
۱. Wu J, Cao M, Tong D, Finkelstein Z, Hoek EMV. A critical review of point-of-use drinking water treatment in the United States. npj Clean Water. 2021;4(1):40.
2. Huang S-W, Zhou H-L, Zeng R, Yao Y. Associations of the utilization of household water treatment devices with mortality. npj Clean Water. 2024;7(1):5.
3. Bear SE, Waxenberg T, Schroeder CR, Goddard JJ. Bottled water, tap water and household-treated tap water–insight into potential health risks and aesthetic concerns in drinking water. PLOS Water. 2024;3(9):e0000272.
4. Patel AI, Hecht CE, Cradock A, Edwards MA, Ritchie LD. Drinking Water in the United States: Implications of Water Safety, Access, and Consumption. Annual Review of Nutrition. 2020;40(Volume 40, 2020):345-73.
5. Crider YS, Tsuchiya M, Mukundwa M, Ray I, Pickering AJ. Adoption of point-of-use chlorination for household drinking water treatment: a systematic review. Environmental health perspectives. 2023;131(1):016001.
6. Rao G, Wells E, Reynolds C, Yoo R, Kowalsky E, DeFrance J, et al. Systematic Review of the Microbiological Performance of Household Water Treatment Technologies. Environmental Science & Technology. 2025.
7. Alsulaili A, Al-Harbi M, Elsayed K. The influence of household filter types on quality of drinking water. Process Safety and Environmental Protection. 2020;143:204-11
دیدگاهتان را بنویسید