نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

راستی‌آزمایی: کفش‌ های مخصوص دویدن از آسیب‌های ورزشی پیشگیری می‌کنند.

آسیب‌های ناشی از دویدن در اندام تحتانی (شامل مچ پا، ساق پا، زانو و ران) از شایع‌ترین مشکلات دوندگان هستند. در سال‌های اخیر، شرکت‌های تولیدکننده کفش‌ های ورزشی با معرفی انواع مختلفی از کفش‌ های تخصصی دویدن، مدعی شده‌اند که محصولات آنها می‌تواند خطر این آسیب‌ها را کاهش دهد. این ادعا باعث شده بسیاری از ورزشکاران هزینه‌های قابل توجهی را صرف خرید این کفش‌ها کنند.

مطالعه کاکرین

برای بررسی علمی این ادعا، کتابخانه کاکرین مطالعه‌ای جامع انجام داده‌ است. در این مطالعه ۱۲ کارآزمایی بالینی را که در مجموع شامل ۱۱,۲۴۰ شرکت‌کننده بود، مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعات در کشورهای مختلفی از جمله آمریکای شمالی، اروپا، استرالیا و آفریقای جنوبی انجام شده و مدت زمان آن‌ها بین ۶ تا ۲۶ هفته متغیر بود. این تنوع جغرافیایی و زمانی به محققان کمک کرد تا نتایج قابل اعتمادتری به دست آورند.

کفش‌های معمولی و مینیمال

یکی از مقایسه‌های مهم بین کفش‌های معمولی (دارای لایه‌های محافظتی و کفی ضخیم) با کفش‌های مینیمال (کفش‌های سبک و انعطاف‌پذیر با کفی نازک مخصوص دویدن) بود. در ۵ مطالعه با ۷۶۶ شرکت‌کننده، تفاوت معناداری در میزان آسیب‌ها بین این دو نوع کفش مشاهده نشد. همچنین ۹۲% از دونده‌ها از کفش‌های مینیمال راضی بودند، در حالی که این رضایت برای کفش‌های معمولی ۶۷% بود.

کفش‌های کنترل حرکت

در مورد کفش‌های کنترل حرکت (طراحی شده برای جلوگیری از چرخش بیش از حد پا)، دو مطالعه با ۴۲۱ شرکت‌کننده انجام شد. نتایج نشان داد که این کفش‌ها در مقایسه با کفش‌های معمولی تفاوت قابل توجهی در کاهش آسیب‌ها ندارند. البته کیفیت این مطالعات بسیار پایین ارزیابی شده و نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد.

تأثیر سختی کفی کفش

یکی دیگر از ویژگی‌های مورد بررسی، سختی یا نرمی کفی کفش است. دو مطالعه با مشارکت ۱۰۹۵ نفر نشان داد که کفش با کفی نرم در مقایسه با کفی سخت، تفاوت معناداری در کاهش آسیب‌ها ایجاد نمی‌کند (نسبت خطر ۰.۸۲). این یافته چالشی جدی برای این باور رایج است که کفش‌های با کفی نرم‌تر محافظت بیشتری ایجاد می‌کنند.

انتخاب کفش بر اساس شکل پا

یک باور بسیار رایج در میان فروشندگان کفش و ورزشکاران این است که باید کفش را براساس شکل کف پا (صاف، معمولی یا قوس‌دار) انتخاب کرد. سه مطالعه بزرگ با مشارکت ۷۲۰۳ نفر (شامل سربازان زن و مرد) این موضوع را بررسی کردند. نتایج با قطعیت متوسط نشان داد که انتخاب کفش براساس شکل کف پا هیچ تأثیری در کاهش آسیب‌ها ندارد.

پیشنهادات

محققان در پایان مطالعه خود تاکید کردند که برای انجام تحقیقات دقیق‌تر در آینده، نیاز است یک تعریف استاندارد و مشترک از طراحی کفش‌های دویدن ارائه شود. همچنین باید تعریف دقیقی از آسیب‌های ناشی از دویدن وجود داشته باشد و این آسیب‌ها توسط متخصصان سلامت تأیید شوند. آن‌ها پیشنهاد کردند که مطالعات آینده باید تأثیر انواع مختلف کفش را در گروه‌های خاص (مثلاً براساس سن، جنس یا سطح فعالیت) بررسی کنند.

نتیجه‌گیری: شواهد نشان می‌دهد که انواع مختلف کفش‌های دویدن تأثیر قطعی و مشخصی بر کاهش آسیب‌های اندام تحتانی در بزرگسالان ندارند. البته سطح اطمینان به این یافته‌ها، از پایین تا خیلی پایین است. به‌ علاوه، تجویز کفش بر اساس نوع پا نیز لزوماً خطر آسیب را کاهش نمی‌دهد؛

هرچند این شواهد از کیفیت متوسطی برخوردارند و بیشتر بر پایه مطالعاتی روی جمعیت‌های نظامی به‌دست آمده‌اند، که ممکن است برای دوندگان تفریحی قابل تعمیم نباشد.

پژوهش‌های آینده باید با تعریف استانداردی از کفش‌های دویدن و مفهوم آسیب در ورزش همراه باشند. برای تقویت شواهد، انجام کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده (RCT) و بررسی تأثیر انواع کفش در گروه‌های خاص دوندگان نیز توصیه می‌شود.

روش کار: با جست‌وجوی سیستماتیک کلیدواژه‌های مرتبط در کتابخانه کاکرین، یک مرور نظام‌مند کاکرین شناسایی و به‌عنوان منبع اصلی شواهد استفاده شد. نتایج این مرور مورد بررسی قرار گرفت و مبنای ارزیابی ما برای صحت ادعاهای مرتبط با تأثیر انواع مختلف کفش‌های دویدن بر کاهش آسیب‌های اندام تحتانی در بزرگسالان قرار گرفت.

منابع:‌

1. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD013368.pub2/full/fa#CD013368-abs-0011