از تاثیر تمرینات قلبیتنفسی و مقاومتی بر عملکرد حرکتی در بیماران دچار سکته مغزی چه میدانیم؟
بیان مسئله
خراش قرنیه یکی از آسیبهای شایع چشمی است که معمولاً در اثر ورود جسم خارجی، ناخن، یا لنز تماسی ایجاد میشود. در بیشتر موارد، بدن بهطور طبیعی ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت قرنیه را ترمیم میکند، اما نگرانی اصلی، احتمال بروز عفونت چشمی است. در سالهای گذشته پزشکان برای پیشگیری از بروز عفونت، معمولاً قطره یا پماد آنتیبیوتیک تجویز میکردند، اما سؤال این است که آیا این درمان واقعاً ضروری است؟ آیا شواهد علمی واقعاً نشان میدهند که پروفیلاکسی (پیشگیری) آنتیبیوتیکی میتواند مانع از بروز عفونت شود؟
«فکتنامه سلامت» در این مطلب به بررسی این موضوع پرداخته است.
یافتهها
مرور سیستماتیک و هدف مطالعه
مطالعه مروری اخیر (بهروزشده در مارچ ۲۰۲۵) در پی ارزیابی فواید و عوارض استفاده از آنتیبیوتیکهای موضعی در درمان خراش قرنیه بود. این پژوهش شامل چهار کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده (RCT) با ۹۹۸ شرکتکننده بود که در کشورهای دانمارک، کره جنوبی و بریتانیا انجام شدند. هدف اصلی آن بود که مشخص شود استفاده از آنتیبیوتیکها میتواند خطر بروز عفونت چشمی را کاهش دهد یا روند بهبود قرنیه را تسریع کند.
طراحی و روش انجام پژوهشها
مطالعات مورد بررسی، بیماران مبتلا به خراش قرنیه ناشی از تروما را وارد کردند. دو پژوهش، آنتیبیوتیکها را با دارونما (مثل پماد پایه یا قطره هیالورونیک اسید) و سه مطالعه دیگر انواع مختلف آنتیبیوتیکها (مانند کلرامفنیکل، فوسیدیک اسید و سولفاستامید) را در برابر هم سنجیدند. ارزیابیها شامل میزان بروز عفونت در یک ماه، سرعت ترمیم قرنیه، شدت درد، و عوارض دارویی بودند.
نتایج مقایسه میان آنتیبیوتیک و دارونما
نتایج جالب بودند. در یکی از مطالعات (۳۲۰ شرکتکننده) مشخص شد که استفاده از آنتیبیوتیک حتی ممکن است خطر بروز عفونت را افزایش دهد (نسبت خطر: ۱٫۳۲، ۹۵٪ فاصله اطمینان: ۱٫۰۳ تا ۱٫۷۰). همچنین هیچ تفاوت قابلتوجهی در سرعت بهبود قرنیه ظرف ۴۸ ساعت مشاهده نشد. مطالعه دیگری نیز گزارش داد که تقریباً تمام بیماران ظرف ۴۸ ساعت بهبود یافتند، چه آنتیبیوتیک مصرف کرده بودند و چه خیر.
مقایسه میان انواع آنتیبیوتیکها
وقتی آنتیبیوتیکهای مختلف با هم مقایسه شدند (مثل کلرامفنیکل در برابر فوسیدیک اسید)، بازهم هیچ تفاوت معنیداری در میزان بروز عفونت یا سرعت بهبودی مشاهده نشد. احتمال بروز عفونت در هر دو گروه مشابه بود (نسبت خطر: ۱٫۰۷، ۹۵% فاصله اطمینان: ۰٫۸۷ تا ۱٫۳۱). بهعبارت سادهتر، هیچکدام بهتر از دیگری نبود.
عوارض جانبی و بیخطر بودن داروها
در مجموع، هیچ تفاوتی میان آنتیبیوتیکها و دارونما از نظر ایجاد عوارض جانبی وجود نداشت. فقط در یک مطالعه واکنش آلرژیک شدید گزارش شد که به خروج شرکتکننده از پژوهش انجامید. دیگر عوارض مانند خارش یا احساس ناراحتی در هر دو گروه دیده شد.
ارزیابی کیفیت شواهد
پژوهشگران با استفاده از روش GRADE کیفیت شواهد را «خیلی پایین» ارزیابی کردند. علت این امر، ضعف طراحی در مطالعات قدیمی، حجم کم نمونهها، و وجود سوگیری در دادهها بود. سه مطالعه از چهار مطالعه دارای خطر بالای سوگیری بودند، بنابراین نتایج بهطور قطع قابل تعمیم به جمعیت عمومی نیستند.
جنبههای بالینی و تفسیر نتایج
با وجود استفاده گسترده از آنتیبیوتیکهای چشمی، شواهد موجود نشان نمیدهند که این داروها واقعاً مانع از بروز عفونت شوند یا روند ترمیم قرنیه را سرعت دهند. در واقع، در بیشتر موارد خراشهای ساده و سطحی قرنیه، اپیتلیوم ظرف دو روز ترمیم میشود و سیستم ایمنی بدن خود قادر به مقابله با میکروبهاست. استفاده بیمورد از آنتیبیوتیک ممکن است باعث مقاومت دارویی و بروز حساسیت شود.
نیاز به انجام پژوهشهای جدید
نویسندگان مرور تأکید کردند که شواهد فعلی ناکافی است و برای نتیجهگیری قطعی، باید کارآزماییهای جدید با طراحی قویتر انجام شوند. این مطالعات باید جمعیتهای پرخطر (مثل بیماران با بیماریهای چشمی زمینهای یا استفادهکنندگان از لنز تماسی) را بررسی کنند تا مشخص شود آیا در این گروهها، سودی از پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی وجود دارد یا خیر.
آیا نگاه کردن به ماه حین پدیده ماهگرفتگی برای سلامت چشمها خطرناک است؟
نتیجهگیری
براساس شواهد علمی موجود، پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی پساز خراش قرنیه نهتنها مزیت اثباتشدهای ندارد، بلکه ممکن است بیفایده یا حتی مضر باشد.
«فکتنامه سلامت» این ادعا را نادرست ارزیابی میکند. در بیشتر موارد خراشهای ساده قرنیه، استفاده از آنتیبیوتیک ضروری نیست و مراقبت حمایتی کافی است.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید