از تاثیر تمرینات قلبیتنفسی و مقاومتی بر عملکرد حرکتی در بیماران دچار سکته مغزی چه میدانیم؟
بیان مسئله
نوروپاتی دیابتی متقارن (DSPN) یکی از شایعترین عوارض دیابت است که در اثر آسیب به اعصاب محیطی ایجاد میشود و معمولاً با علائمی مانند بیحسی، سوزش، درد یا ضعف در پاها و دستها همراه است. در حال حاضر، درمان مؤثری برای توقف یا معکوس کردن روند این آسیب عصبی وجود ندارد و بیشتر درمانها بر کاهش درد و کنترل قند خون متمرکز هستند. از آنجا که اسیدهای چرب امگا-۳ نقش ضدالتهابی و محافظتکننده از سلولها دارند، این فرضیه مطرح شد که آنها ممکن است بتوانند عملکرد اعصاب محیطی را بهبود بخشیده یا از بروز آسیب بیشتر پیشگیری کنند.
یافتهها
برای بررسی این موضوع، یک مرور نظاممند کاکرین در سال ۲۰۲۴ انجام شد. هدف این مرور، ارزیابی مزایا و مضرات مصرف مکملهای خوراکی امگا-۳ برای درمان DSPN در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ بود. پژوهشگران بانکهای اطلاعاتی معتبری را از جمله MEDLINE؛ Embase، و CENTRAL تا ژوئن ۲۰۲۴ جستوجو کردند، تا تمامی کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده (RCTs) مرتبط را شناسایی کنند. فقط مطالعاتی وارد آنالیز شدند که حداقل شش ماه ادامه داشتند، زیرا تأثیرات امگا-۳ ممکن است در کوتاهمدت قابل مشاهده نباشد.
در این مرور، فقط دو مطالعه واجد شرایط شناسایی شدند که در مجموع ۸۷ شرکتکننده را وارد کردند. این تعداد، بسیار اندک بوده و از لحاظ آماری قدرت تحلیل نتایج را کاهش میدهد. یکی از این مطالعات بر بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ تمرکز داشت و دیگری بر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا اختلال در تحمل گلوکز. در هر دو مطالعه، گروه دریافتکننده امگا-۳ با گروه دارونما (placebo) مقایسه شدند و شرکتکنندگان به مدت شش ماه مکمل را دریافت کردند.
نتایج این مطالعات نشان دادند که مصرف امگا-۳ در مقایسه با دارونما، تأثیر قابل توجهی بر کاهش علائم نوروپاتی، بهبود عملکرد عصبی یا ارتقای کیفیت زندگی بیماران نداشت. درواقع، بر اساس دادههای مطالعهای که شامل ۴۳ نفر بود، مکمل امگا-۳ ممکن است تأثیری اندک یا هیچ تأثیری بر خطر بروز آسیب عصبی، شدت علائم یا کیفیت زندگی داشته باشد. سطح اطمینان به شواهد در این زمینه «پائین» گزارش شد، به این معناکه نتایج قطعی نبوده و نیاز به انجام مطالعات بیشتری وجود دارد.
از سوی دیگر، مصرف امگا-۳ بیخطر به نظر میرسید و هیچ تفاوت معنیداری میان گروه دریافتکننده امگا-۳ و گروه دارونما در بروز عوارض جانبی کلی یا عوارض جدی مشاهده نشد. بااینحال، به دلیل کم بودن تعداد شرکتکنندگان و نبود دادههای کافی درباره درد یا قطع مصرف مکمل به علت بروز عوارض، اطمینان به نتایج پائین است.
یکی از نکات مهم در این پژوهشها آن است که مدت شش ماه ممکن است برای مشاهده تغییرات معنیدار در ساختار و عملکرد اعصاب کافی نباشد. نوروپاتی فرایندی تدریجی است و احتمالاً برای ارزیابی دقیق اثر امگا-۳ باید مطالعات بلندمدتتری طراحی شوند. همچنین، دوز و نوع مکمل امگا-۳ (مانند DHA یا EPA) ممکن است در نتایج نقش مهمی داشته باشند و هنوز بهدرستی بررسی نشدهاند.
راستیآزمایی: مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ میتواند در درمان لنگش متناوب موثر باشد.
نتیجهگیری
در مجموع، نتایج مرور نظاممند کاکرین حاکی از آن هستند که شواهد موجود برای اثبات تأثیر مثبت امگا-۳ بر بهبود نوروپاتی دیابتی کافی نیستند. اگرچه این مکملها ممکن است ضرری نداشته باشند، تا این لحظه شواهد علمی قوی برای تأیید اثر درمانی آنها وجود ندارد. انجام پژوهشهای بیشتر در آینده با حجمنمونه بیشتر و مدت طولانیتر میتوانند تصویر روشنتری را ارائه دهند. بنابراین، بر اساس دادههای فعلی، ادعای اینکه امگا-۳ در درمان نوروپاتی دیابتی متقارن مؤثر است، تأیید نمیشود. شواهد موجود نشان میدهند که اثر آن احتمالاً اندک یا ناچیز است، و در بهترین حالت میتوان گفت که هنوز برای قضاوت قطعی زود است. برای بیماران دیابتی، کنترل دقیق قند خون، فعالیت بدنی منظم و استفاده از داروهای تأییدشده، همچنان مؤثرترین راهکارها برای پیشگیری از پیشرفت نوروپاتی هستند.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید