بیان مسئله
اعتیاد به الکل عوارض نامطلوب جسمانی، روانی و اجتماعی را به همراه دارد و یک عامل خطر شناختهشده برای بیماریهای مختلف و مرگومیر زودرس در سطح جهانی بهشمار میرود. بار (burden) ناشی از عواقب آن در کشورهایی درحال توسعه و توسعهنیافته بیشتر است. بنابراین مدیریت و سیاستگذاری در این حوزه حائز اهمیت است. شناخت روشهای موثر دارویی و غیردارویی میتوانند سبب سهولت در حل مشکل شود.
مداخلات روانی-اجتماعی یا مداخلات روانشناختی که شامل درمانهایی مانند گفتوگودرمانی جهت برقرای ارتباط میان درمانگر و بیمار است، سعی در اصلاح و تغییر افراد دارند. برخی متحصصان در حوزه ترک اعتیاد مواد و الکل براین باور هستند که ترکیب راهبردهای دارویی و غیردارویی مسیر بهبودی را سرعت میبخشد.
در این راستیآزمایی برآنیم با مرور مقالات به بررسی تاثیر مثبت ترکیب مداخلات دارویی و روانی-اجتماعی در درمان اختلال مصرف الکل بپردازیم.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Psychosocia؛ Pharmacologic و Alcoholism استخراج کرده و پساز یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جستوجوی مقالات پرداختیم.
ترکیب مداخلات دارویی و روانی-اجتماعی برای درمان اختلال الکل موثر است یا هرکدام بهتنهایی؟
دریافت داروی نالترکسون بهتنهایی یا مداخلات روانی-اجتماعی بهتنهایی، در روند بهبودی درمان اختلال مصرف الکل مفید هستند. همچنین بهکارگیری هر دوی آنها با هم، اثر همافزایی مثبتی دارند. با این وجود، مصرف داروی آکامپروسات بهتنهایی یا همراه با مداخلات روانی-اجتماعی تفاوت قابلتوجهی را ایجاد نمیکند. بنابراین ترکیب دارویی نالترکسون همراه با مداخلات غیردارویی میتوانند در مراکز مراقبتهای سلامت برای بیماران وابسته به الکل نقش مهمی را ایفا کنند (۱).
بررسی ۳۰ مطالعه نشان داد که درمان شناختی-رفتاری بهعنوان یک درمان کمکی در کنار مراقبتهای معمول مانند دارودرمانی، سبب افزایش روند بهبودی میشود (۲). در واقع، درمانهای روانشناختی و دارویی، شانس بهبودی را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهند (۳).
راستیآزمایی: مصرف مشروبات الکلی قاچاق و دستساز میتوانند باعث کوری شوند.
مداخلات روانی-اجتماعی بخش ضروری از رژیم درمانی ترک الکل و مواد مخدر هستند که هدف آنها ایجاد تغییراتی در رفتارهای مصرف مواد مخدر و نوشیدنیهای الکلی و شناخت احساسات با استفاده از تعامل میان درمانگر و بیماران است (۴). یافتههای دو مطالعه مشابه نیز از اثربخشی بهتر ترکیب مداخلات دارویی و روانی-اجتماعی برای درمان اختلال مصرف الکل، پشتیبانی کردند (۵، ۶).
نقش مداخلات روانی-اجتماعی و دارویی در کاهش مصرف مضر الکل در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط
در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، شواهد کافی برای تعیین اثربخشی مداخلات دارویی و روانی-اجتماعی وجود ندارد. با این وجود مطالعاتی میان جمعیت مردان انجام شدند که این اثربخشی را نشان میدهند. اما، بهدلیل ناهمگونی در مطالعات، تفسیر نتایج آنها باید با احتیاط صورت بگیرد. تحقیق در مورد بررسی تاثیر ترکیب این دو مداخله برای افزایش قطعیت نتایج، ضرورت دارد (۷).
راستیآزمایی: استفاده از آدامس نیکوتین میتواند در ترک سیگار موثر باشد.
نقش مداخلات روانی-اجتماعی و دارویی در توقف یا کاهش مصرف الکل در دوران بارداری
بررسی هشت مطالعه (۱۳۶۹ شرکتکننده) نشان داد که ترکیب مداخلات روانی-اجتماعی و دارویی سبب پرهیز مصرف میان زنان باردار میشود. انجام مطالعات بیشتری برای شناسایی اثربخشی و ایمنی مداخلات روانی-اجتماعی و دیگر درمانها برای این جمعیت هدف توصیه میشود (۸).
راستیآزمایی ادعا: جوانان به علت تغذیه ناسالم دچار سکته قلبی میشوند
نتیجهگیری
بررسی مطالعات نشان داد که اعمال مداخلات همزمان روانی-اجتماعی و دارویی برای برنامههای درمان اختلالات مصرف الکل، موثر است. با این وجود، انجام تحقیقات بیشتر جهت تقویت شواهد، میزان مداخلات و انواع اثربخش آنها، ضرورت دارد.
منابع
۱. Anton RF, O’Malley SS, Ciraulo DA, Cisler RA, Couper D, Donovan DM, et al. Combined Pharmacotherapies and Behavioral Interventions for Alcohol DependenceThe COMBINE Study: A Randomized Controlled Trial. JAMA. 2006;295(17):2003-17.
2. Ray LA, Meredith LR, Kiluk BD, Walthers J, Carroll KM, Magill M. Combined Pharmacotherapy and Cognitive Behavioral Therapy for Adults With Alcohol or Substance Use Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Network Open. 2020;3(6):e208279-e.
3. Ray LA, Spencer B, Erica G, Emily H, ReJoyce G, Alexandra V, et al. State-of-the-art behavioral and pharmacological treatments for alcohol use disorder. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse. 2019;45(2):124-40.
4. Jhanjee S. Evidence Based Psychosocial Interventions in Substance Use. Indian Journal of Psychological Medicine. 2014;36(2):112-8.
5. Sabioni P, Le Foll B. Psychosocial and pharmacological interventions for the treatment of cannabis use disorder. F1000Res. 2018;7:173.
6. Helvacı Çelik FG, Bayrak NG, Uzun S. Effectiveness of Psychosocial Interventions in Alcohol and Substance Use Disorders: A Meta-Analysis Study. Public Health Nursing.n/a(n/a).
7. Greene MC, Kane J, Alto M, Giusto A, Lovero K, Stockton M, et al. Psychosocial and pharmacologic interventions to reduce harmful alcohol use in low‐ and middle‐income countries. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2023(5).
8. Minozzi S, Ambrosi L, Saulle R, Uhm SS, Terplan M, Sinclair JMA, et al. Psychosocial and medication interventions to stop or reduce alcohol consumption during pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2024(4).
دیدگاهتان را بنویسید