نتیجه بررسی: درست

راستی آزمایی: استفاده از آدامس نیکوتین می‌تواند در ترک سیگار موثر باشد.

امروزه در بازار و داروخانه‌ها شاهد فروش و تبلیغ «آدامس ترک سیگار» هستیم، که ادعا می‌شود با مصرف روزانه نیکوتین موجود در این محصول، مصرف سیگار به تدریج کاهش می‌یابد.

نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن‌دار شناخته‌شده است که در گیاهانی مانند تنباکو و به مقدار کمتر در گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، بادمجان و فلفل سبز یافت می‌شود. همچین به عنوان یک ماده اثرگذار بر سیستم عصبی در صنعت حشره‌کش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علت وابستگی به سیگار، نیکوتین موجود در ساخت آن است. طریقه مصرف آدامس‌های نیکوتینی به این شکل است که پس از چندبار جویدن، بین فضای گونه‌ها و زیردندان نگه داشته می‌شود تا جذب نیکوتین از طریق بزاق افزایش یافته و عوارض ترک سیگار، یا به عبارتی میل به نیکوتین، از طریق مصرف دخانیات، کاهش یابد.

در این بررسی برآنیم، با استفاده از نتایج مقالات علمی، به بررسی صحت این ادعا بپردازیم.

بررسی ادعا: سیگار الکترونیک (ویپ) به اندازه سیگار معمولی خطرناک است.

معرفی و نحوه مصرف آدامس نیکوتین‌دار:

آدامس‌های نیکوتین‌دار یکی از درمان‌های جایگزین نیکوتین (NRT) محسوب شده و به عنوان اولین محصول دردسترس برای درمان جایگزین نیکوتین، شناخته می‌شوند. همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، نیاز است که این محصول به‌طور متناوب جویده شده و داخل دهان نگهداشته شود. این محصول در دو دوز ۲ و ۴ میلی‌گرم در بازار عرضه می‌شود. توصیه می‌شود، از مصرف نوشیدنی‌های اسیدی مانند نوشابه، قهوه و نوشیدنی‌های الکلی به مدت ۱۵ دقیقه قبل و حین جویدن، پرهیز شود [۱-۳].

این آدامس‌ها به کاهش عوارض ترک سیگار از قیبل سرگیجه، سردرد و اختلال تمرکز کمک می‌کنند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که مصرف این محصول باید در روزهای ترک سیگار باشد و مصرف همزمان با سیگار نباید صورت گیرد. در صورت استفاده صحیح از درمان جایگزین نیکوتین، بسیار بی‌خطر و موثر بوده و شانس ترک سیگار را تا دوبرابر افزایش می‌دهد. ذکر این نکته مهم است که استفاده طولانی‌مدت از آن به عنوان جایگزین سیگار، به‌طور بالقوه می‌تواند منجر به اعتیاد و وابستگی به آن شود.

عوارض و توصیه‌ها:

براساس توصیه‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) ایالات متحده، اگرچه این محصول در ترک سیگار استفاده می‌شود، دارای عوارض جانبی از قبیل: درد دهان یا فک، ناراحتی معده، سکسه، تولید بزاق بیش از حد، حالت تهوع، استفراغ و سوزش گلو و دهان است. همچنین طبق توصیه سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، محصولات جایگزین نیکوتین فقط برای گروه سنی ۱۸ سال و بالاتر مجاز هستند. افراد باردار، شیرده و با سابقه بیماری‌های قلبی-عروقی نیز باید پیش از استفاده با پزشک مشورت کنند.

سیگار الکترونیک در ترک سیگار موثر است.

براساس یافته‌های کتابخانه کاکرین، نتایج ۶۸ مطالعه با ۴۳۳۲۷ شرکت‌کننده بزرگسال و با قصد ترک سیگار نشان داد که هر کدام از محصولات درمان جایگزین نیکوتین تاثیر یکسانی در ترک سیگار دارند، با این وجود استفاده همزمان از چسب‌های نیکوتین‌دار همراه با نوع دیگری از درمان جایگزین نیکوتین مانند، آدامس یا قرص‌های مکیدنی، نسبت به زمانی که به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ۱۷ تا ۳۷ درصد اثربخشی بیشتری در ترک سیگار دارند.

بررسی مقالات:

اعتیاد به نیکوتین، عامل اصلی منع ترک سیگار است. امروزه داروهای نیکوتینی متعددی در اشکال، دوزها و طعم‌های مختلف در بازار در دسترس قرار دارند که انتخاب آن براساس ترجیج بیمار، برای افرادی که از نظر پزشکی منع مصرف ندارند، توصیه می‌شود. محصولات درمان جایگزین نیکوتین شانس ترک سیگار را ۵۰ تا ۷۰ درصد افزایش می‌دهند [۴]. همراستا با نتایج این مطالعه، یافته‌های مطالعه دیگری نشان می‌دهد که ارایه مشاوره و پیگیری کنار درمان‌های NRT، اثر آن را افزایش می‌دهند [۵].

نتایج یک مطالعه فراتحلیل (متاآنالیز) با بررسی ۱۳۶ مطالعه مداخله‌ای نشان داد که نرخ ترک سیگار در گروه دریافت‌کننده درمان جایگزین نیکوتین، ۱/۵۵ برابر گروه کنترل است. همچنین این نرخ به تفکیک محصولات این نوع درمان به شرح زیر است: آدامس‌های نیکوتین‌دار ۱/۴۹، چسب نیکوتین ۱/۶۴، قرص‌های حاوی نیکوتین ۱/۵۲، محصولات استنشاقی ۱/۹ و اسپری‌های تنفسی ۲/۰۲ [۶]. همسو با این مطالعه، نتایج مطالعه‌ای دیگر نشان داد که آدامس نیکوتین‌دار عمدتاً توسط افرادی استفاده می‌شود که مصرف‌کننده سیگار الکترونیکی بوده یا در حال مصرف سیگار هستند، و به‌طور کلی مصرف آن خطر و عادت مصرف سیگار را کاهش می‌دهد [۷].

بررسی ادعا: سیگار الکترونیک (ویپ) به اندازه سیگار معمولی خطرناک است.

بررسی عوارض بر پایه مقالات:

نتایج یک مطالعه با هدف بررسی نظرات کاربران توئیتر نشان داد که حدود یک-سوم توییت‌های موجود به مصرف آدامس نیکوتین‌دار در زمینه ترک سیگار اشاره داشته و بیشتر پست‌ها نظرات مثبت و خنثی را منتقل می‌کنند [۸]. با توجه به اینکه نظرات مصرف‌کنندگان معمولا دیدگاه شخصی و کوتاه‌مدت آنها بوده و همچنین دانستن این موضوع غیرقابل انکار که محصولات درمانی جایگزین نیکوتین مانند دیگر روش‌های درمانی دارای عوارض بلندمدت و کوتاه‌مدت هستند، به بررسی عوارض آنها پرداختیم. نتایج یک مطالعه نشان داده که اگرچه درمان NRT موثر است، باید به عنوان یک روش درمانی گذار در نظر گرفته شود زیرا در درازمدت عوارض مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی را به دنبال خواهد داشت [۹]. همچنین بررسی‌های دیگر نشان دادند که NRT با اثرات نامطلوبی مانند بی‌خوابی، به خصوص در بیماران مبتلا به افسردگی، رفلاکس معده، تحریک دهان یا گلو و یا درد دهانی همراه است [۱۰-۱۱].

خلاصه بررسی:

در حال حاضر محصولات متنوعی برای درمان جایگزین نیکوتین در بازار برای ترک سیگار موجود هستند. آدامس نیکوتین‌دار می‌تواند در کوتاه‌مدت برای ترک سیگار کمک‌کننده باشد، اما این محصول نیز در درازمدت و با استفاده نامطلوب، عوارض جانبی را بر جای می‌گذارند. اگرچه این محصول بدون تجویز پزشک در دسترس قرار می‌گیرد، مشورت با متخصصین درمانی حائز اهمیت است. برنامه‌های حمایتی و خودیاری در ترک سیگار همراه با NRT اثربخشی بیشتری را به همراه دارند.

واژگان کلیدی:

((Chewing Gum, Nicotine) OR (Nicotine Chewing Gum) OR (Nicorette)) AND ((Tobacco Product) OR (Cigar) OR (Cigars) OR (Cigarette) OR (Cigarettes) OR (Cigarillos) OR (Pipe Tabacco) OR (Pipe Tabaccos) OR (Kreteks Tabaccos) OR (Kreteks) OR (Kretek) OR (Cigarillo) OR (Bidis) OR (Bibi) OR (Bidi Tobacco) OR (Bidis Tabacco))

فهرست منابع:

1. Use TT, Dependence Clinical Practice Guideline PanelStaff, Representatives C. A clinical practice guideline for treating tobacco use and dependence: a US Public Health Service report. JOURNAL-AMERICAN MEDICAL ASSOCIATION. 2000;283(24):3244-54.
2. Hajek P, Stead LF. Aversive smoking for smoking cessation. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2001 (3).
3. Shiffman S, Rolf CN, Hellebusch SJ, Gorsline J, Gorodetzky CW, Chiang YK, et al. Real‐world efficacy of prescription and over‐the‐counter nicotine replacement therapy. Addiction. 2002;97(5):505-16.
4. Wadgave U, Nagesh L. Nicotine Replacement Therapy: An Overview. Int J Health Sci (Qassim). 2016 Jul;10(3):425-35.
5. Hughes JR, Miller SA. Nicotine Gum to Help Stop Smoking. JAMA. 1984;252(20):2855-58.
6. Hartmann-Boyce J, Chepkin SC, Ye W, Bullen C, Lancaster T. Nicotine replacement therapy versus control for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev. 2018 May 31;5(5):Cd000146.
7. Olson CK, Sherwood N, Berkane M, Gilligan K, McKinney WJ. Perceptions, intentions, and actual use of a consumer nicotine gum. Harm Reduction Journal. 2023 2023/09/13;20(1):132.
8. Galimov A, Kirkpatrick MG, Vassey J, Galstyan E, Smith A, Allem J-P, et al. Oral Nicotine Gum Discussions on Twitter: Content Analysis. Nicotine & Tobacco Research. 2023;26(4):503-07.
9. Eliasson Br, Taskinen M-R, Smith U. Long-term use of nicotine gum is associated with hyperinsulinemia and insulin resistance. Circulation. 1996;94(5):878-81.
10. Mills EJ, Wu P, Lockhart I, Wilson K, Ebbert JO. Adverse events associated with nicotine replacement therapy (NRT) for smoking cessation. A systematic review and meta-analysis of one hundred and twenty studies involving 177,390 individuals. Tobacco Induced Diseases. 2010;8:1-15.
11. Sivaramakrishnan G, Alsobaiei M, Sridharan K. Oral side effects of locally delivered nicotine replacement therapy: A meta‐analysis of randomized controlled trials. International Journal of Dental Hygiene. 2023;21(1):3-17.