نتیجه بررسی ادعا: نادرست

بررسی ادعا: سیگار الکترونیک (ویپ) به اندازه سیگار معمولی خطرناک است.

بیان مسئله:

در یکی از مطالب قبلی فکت نامه سلامت درباره سیگار الکترونیک به‌عنوان روشی مؤثر برای ترک سیگار بحث کردیم(اینجا).

مطلب قبلی ممکن است این سؤال را به وجود آورده باشد که آیا سیگار الکترونیک تأثیرات زیان‌بار کمتری را نسبت به سیگار معمولی دارد؟

مقایسه خطر سیگارهای الکترونیکی و سیگار معمولی سال‌ها موضوع بحث در میان کارشناسان بهداشتی بوده است. برخلاف سیگارهای معمولی، سیگارهای الکترونیک معمولاً حاوی قطران (یک ماده مضر موجود در سیگار) نیستند(۱). این موضوع باعث می‌شود عده‌ای فکر کنند که سیگار الکترونیک یک ماده بی خطر محسوب می‌شود و می‌توان بدون نگرانی خاصی به مصرف آن روی آورد.

از طرفی در سال‌های اخیر گزارش‌هایی از ابتلا به ریه پاپ کورنی، (نام غیرپزشکیِ برونشیت انسدادی) به دنبال مصرف ویپ یا سیگارهای الکترونیک نگرانی‌هایی را ایجاد کرد.

با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که سیگار الکترونیک تا چه حد نسبت به سیگار معمولی خطرناک است.

یک مطالعه کوهورت منتشر شده در سال ۲۰۲۰ ارتباط بین استفاده از سیگار الکترونیکی و بیماری‌های تنفسی  را مورد بررسی قرار داد. در میان ۲۱۶۱۸ بزرگسال آمریکایی که هیچ بیماری تنفسی از قبل نداشتند، هم مصرف کنندگان سابق و هم فعلی سیگار الکترونیکی، مستقل از مصرف سایر محصولات تنباکو، خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی را در مقایسه با افرادی که هرگز استفاده نکردند، نشان دادند.

مصرف کنندگان سیگار الکترونیکی نرخ بروز برونشیت مزمن، آمفیزم، COPD و آسم را داشتند. حتی در میان افرادی که از سلامت خوبی برخوردار بودند، استفاده از سیگار الکترونیکی با افزایش خطر بیماری‌های تنفسی همراه بود و مصرف کنندگان سیگار الکترونیک ۴۳ درصد بیشتر در معرض خطر قرار داشتند (۲).

مطالعه دیگری نیز به بررسی این موضوع پرداخت که آیا استفاده از سیگارهای الکترونیکی (ویپ) بر عملکرد ورزشی در مقایسه با کشیدن سیگار معمولی و اصلاً سیگارنکشیدن تأثیر می‌گذارد.

محققان ۳۹۵ نفر را مورد آزمایش (تست ورزش) قرار دادند: افراد سیگاری معمولی، سیگاری الکترونیک و غیرسیگاری. آنها میزان واکنش قلب و بدنشان را در حین ورزش اندازه گرفتند.

نتایج نشان داد افرادی که ویپ مصرف می‌کردند در مقایسه با افراد غیرسیگاری در تمام معیارهای عملکرد ورزشی عملکرد بدتری داشتند، اما این گروه کمی بهتر از سیگاری‌ها عمل کردند.

این یافته ها نشان می‌دهد که در حالی که استعمال ویپ به اندازه سیگار کشیدن برای توانایی انجام ورزش مضر نیست، اما همچنان بر نحوه عملکرد بدن به طرز قابل توجهی تاثیر گذار است (۳).

احتمال ابتلا به سرطان ریه در افرادی که سیگار (معمولی) می‌کشند تا ۳۰ برابر بیشتر از افرادی است که سیگار نمی‌کشند. تحقیقات همچنین سیگار کشیدن را با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، گلو و سینه را مرتبط دانسته‌اند.

اما در مورد احتمال سرطان ناشی سیگارهای الکترونیک مطالعات هنوز آنقدر پیشرفت نداشته است که متخصصان به طور کامل ارتباط بین مصرف آنها و خطر ابتلا به سرطان را درک کنند. اما بسیاری از سیگارهای الکترونیک حاوی برخی از همان مواد سرطان‌زای سیگار معمولی از جمله فرمالدئید، استالدئید و نیتروزامین ها هستند (۴).

یک مطالعه مروری اخیر در سال ۲۰۲۳ نشان داد که خطر بالقوه سرطان ناشی از استفاده از سیگارهای الکترونیکی هنوز نامشخص است و همچنان موضوع بحث است. سیگارهای الکترونیکی مایعی را که معمولاً حاوی نیکوتین، طعم‌دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی است گرم می‌کنند و آئروسلی تولید می‌کنند که کاربران آن را استنشاق می‌کنند.

سیگارهای الکترونیکی همچنان حاوی مواد شیمیایی هستند که ممکن است به DNA آسیب برساند و منجر به سرطان شود. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که آئروسل سیگار الکترونیکی ممکن است حاوی مواد سرطان زا باشد که به طور بالقوه خطر ابتلا به سرطان ریه و مثانه را افزایش می‌دهد (۵).

نتیجه‌گیری: اگر چه سیگار الکترونیک یا ویپ به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای ترک سیگار معمولی شناخته شده است و اثرات مضر کمتری را در کوتاه‌مدت نسبت به سیگار معمولی نشان داده است؛ اما شروع به مصرف آن به‌هیچ‌عنوان برای افراد غیرسیگاری توصیه نمی‌شود.

مطالعات نشان می‌دهند که حتی سیگار الکترونیک نیز عواقب بدی برای سلامت انسان می‌تواند به دنبال داشته باشد و نباید به‌عنوان یک جایگزین کاملاً ایمن برای سیگار معمولی تلقی شود.

منابع:

1. https://www.nhs.uk/live-well/quit-smoking/using-e-cigarettes-to-stop-smoking/#:~:text=E%2Dcigarettes%20do%20not%20burn,damaging%20elements%20in%20tobacco%20smoke.
2. https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2772829#google_vignette
3. https://www.ahajournals.org/doi/abs/10.1161/circ.146.suppl_1.10218
4. https://www.healthline.com/health/is-vaping-worse-than-smoking-cigarettes#comparing-risks
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10660480/

روش کار:

برای بررسی این موضوع از کلیدواژه‌های مربوط به سیگار الکترونیک و پیامدهای مربوط به سلامت برای جستجوی پایگاه پابمد استفاده کردیم. سرچ استراتژی زیر برای پایگاه‌داده‌ی pubmed استفاده شد:

((“electronic nicotine delivery systems” [MeSH Terms] OR (“electronic” [All Fields] AND “nicotine” [All Fields] AND “delivery” [All Fields] AND “systems” [All Fields]) OR “electronic nicotine delivery systems” [All Fields] OR “e cigarettes” [All Fields]) AND ((“cardiovacular” [All Fields] AND (“disease” [MeSH Terms] OR “disease” [All Fields] OR “diseases” [All Fields] OR “disease s” [All Fields] OR “diseased” [All Fields])) OR (“cancer s” [All Fields] OR “cancerated” [All Fields] OR “canceration” [All Fields] OR “cancerization” [All Fields] OR “cancerized” [All Fields] OR “cancerous” [All Fields] OR “neoplasms” [MeSH Terms] OR “neoplasms” [All Fields] OR “cancer” [All Fields] OR “cancers” [All Fields]))) AND (meta-analysis [Filter])

از سرچ استراتژی بالا ۲۷ مطالعه (پس از اعمال فیلتر مطالعات فراتحلیل) به دست آمد. همچنین از سرچ دستی گوگل و پایگاه گوگل اسکالر برای یافتن منابع مناسب استفاده شد که در این بین یکی از مطالب سایت healthline که یک وبسایت معتبر در زمینه مطالب مربوط به تحقیقات پزشکی است استفاده شد.