نتیجه بررسی ادعا: فاقد شواهد

راستی‌آزمایی: وضعیت قرارگیری بدن مادر در اواخر بارداری در سلامت مادر و نوزاد موثر است.

مقدمه

زمانی که سر نوزاد به‌خوبی به سمت پائین خمیده بوده و پشت سر او به سمت جلو باشد، موقعیت قرار‌گیری نوزاد حین زایمان ایده‌آل است، اما هنگامی که پشت سر نوزاد به سمت عقب یا پهلو باشد، ممکن است زایمان دشوارتر شود (۱).

در اواخر دوران بارداری، بدن مادر دچار تغییرات زیادی می‌شود. خستگی، دردهای جسمانی و تغییرات هورمونی از جمله چالش‌های این زمان هستند. توصیه‌هایی مبنی بر وضعیت قرارگیری بدن مادر و جنین حین زایمان و شرکت در کلاس‌های آموزشی در این حوزه، وجود دارند.

در این راستی‌آزمایی برآنیم تا با توجه به اهمیت این مسئله و تاثیر آن بر سلامت مادر و نوزاد حین زایمان، به بررسی صحت آن با مرور مقالات بپردازیم.

 

راستی‌آزمایی: مصرف مکمل کلسیم به بهبود پیامدهای بارداری و سلامت نوزاد کمک می‌کند.

مرور مقالات

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Mother position؛ Baby position؛ Pregnancy استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed به جست‌و‌جوی مقالات پرداختیم.

نتایج کتابخانه کاکرین

نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که هیچ شواهد علمی برای هدایت عملکرد بالینی در اواخر دوره بارداری در رابطه با چرخش کودک از حالت عقب یا پهلو به سمت جلو برای رسیدن به وضعیت پشت، یافت نشد. برای درک تاثیر مداخلات اصلاح قرارگیری بدن جنین و مادر در این بازه زمانی و تاثیر آن بر سلامت مادر و نوازد، انجام تحقیقات بیشتر توصیه می‌شود (۱).

 

راستی‌آزمایی: تزریق وریدی آهن در مقایسه با نوع خوراکی آن برای درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوران بارداری موثرتر است.

آیا موقیعت قرارگیری مادر در اواخر دوران بارداری روی چرخش جنین تاثیر دارد؟

نتایج یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با هدف بررسی تاثیر وضعیت بدن مادر حین زایمان در جلوگیری از وضعیت مدام پس‌سری خلفی جنین نشان داد که هیچ مزیتی برای مدیریت این موقعیت در طول زایمان وجود ندارد (۲). همچنین شواهد دو مطالعه حاکی از آن بود که آموزش به زنان برای دراز کشیدن جانبی در جهت ستون فقرات جنین به اصلاح حرکت و چرخش سر آن کمک می‌کند. علاوه بر این ممکن است نرخ زایمان طبیعی را افزایش دهد و مرحله ی اول زایمان را کوتاه کند (۳، ۴). نتایج یک مطالعه دیگر نیز حاکی از آن بود که انجام حرکات کششی و ابداکشن لگن همراه با دراز کشیدن به طرف مقابل اثر اصلاحی بر وضعیت سر جنین دارد (۵).

برخلاف نتایج فوق، مطالعه دیگری نشان داد که موقیت نیمه دمر و سجده مادر دارای جنینی با وضعیت پس‌سری خلفی در طول فعال زایمان و مرحله دوم زایمان در کاهش درد و رضایت مادر مفید است (۶). علاوه‌بر این، مطالعه دیگری که با هدف بررسی تاثیر موقعیت دکوبیتوس نامتقارن جانبی در سمت ستون فقرات جنین انجام شد، نشان داد که این مانور، چرخش سر جنین را تسهیل نکرد (۷).

راستی‌آزمایی: آیا سونوگرافی می‌تواند ناهنجاری‌های مادرزادی جنین را در سه‌ماهه اول بارداری تشخیص دهد؟

وضعیت خوابیده به پشت

شواهد حاکی از آن بود که اگرچه ادعا می‌شود قرار گرفتن به پشت در اواخر بارداری باعث فشرده شدن عروق شکم مادر و یک عامل خطر برای مرده‌زایی است، به نظر می‌رسد که این موقعیت تاثیر قابل توجهی بر برون‌ده قلبی مادر یا جریان خون از طریق ورید آزیگوس نداشته باشد (۸). برخلاف یافته فوق، مطالعه دیگری با هدف مشابه، نتیجه متضادی را نشان داد مبنی بر اینکه برون‌ده قلبی و جریان خون آئورت در حالت خوابیده به پشت کاهش می‌یابد (۹). علاوه‌بر این، تحقیقات دیگری نیز حاکی از آن بود که این وضعیت با حوادث تنفسی بیشتر و مرده‌زایی دیرهنگام، به‌‍ویژه در زنان باردار بالای ۲۸ هفته، همراه است (۱۰، ۱۱).

مطالعه دیگری نیز نشان داد که وضعیت خوابیده به پشت در اواخر بارداری به‌طور مستقل با کاهش وزن هنگام تولد و صدک وزن هنگام تولد مرتبط است. تشویق زنان برای خوابیدن به پهلو به مطلوب کردن وزن هنگام تولد کمک می‌کند (۱۲).

 

راستی‌آزمایی: استفاده از لپ‌تاپ روی پا می‌تواند احتمال باروری مردان را کاهش دهد.

بررسی متون

یافته‌های یک مطالعه نشان داد که قرار گرفتن دست و زانو روی زمین به شکل سجده حین زایمان، کمر درد را کاهش می‌دهد، اما انجام تحقیقات بیشتر برای تعیین تاثیر این موقعیت بر چرخش سر جنین و کاهش زمان زایمان، مورد نیاز است (۱۳). علاوه‌بر این یک کارآزمایی بالینی نشان داد که اجرای مانورها در اواخر دوران بارداری برای مادر و جنین بی‌خطر است، اما اثر بخشی آن‌ها باید بررسی شود. اگر مطالعات پیش‌رو اثربخشی این مداخلات را ثابت کنند، تشخیص وضعیت جنین با سونوگرافی مهم است و عوارض مادر و جنین حین زایمان کاهش پیدا می‌کند (۱۴).

نتیجه‌گیری

شواهد کافی برای تعیین وضعیت بدن مادر در اواخر دوران بارداری در بهبود سلامت مادر و نوزاد وجود ندارد. با این وجود، انجام مداخلات با نظارت متخصصین می‌توانند به حفظ آرامش مادر کمک کنند.

فهرست منابع

1. Pregnancy C, Group C, Hofmeyr GJ, Moreri-Ntshabele B. Maternal postures for fetal malposition in late pregnancy for improving the health of mothers and their infants. Cochrane Database of Systematic Reviews. 1996;2024(2).
2. Desbriere R, Blanc J, Le Dû R, Renner J-P, Carcopino X, Loundou A, et al. Is maternal posturing during labor efficient in preventing persistent occiput posterior position? A randomized controlled trial. American journal of obstetrics and gynecology. 2013;208(1):60. e1-. e8.
3. Wu X, Fan L, Wang Q. [Correction of occipito-posterior by maternal postures during the process of labor]. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi. 2001;36(8):468-9.
4. Ou X, Chen X, Su J. Correction of occipito-posterior position by maternal posture during the process of labor. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi. 1997;32(6):329-32.
5. Liu Lp, Chen Jh, Yang Zj, Zhu J. Corrective effects of maternal extreme flexure and hip abduction combined with contralateral side‐lying on persistent foetal occipito‐posterior position. International journal of nursing practice. 2018;24(5):e12663.
6. Bahmaei K, Iravani M, Moosavi P, Haghighizadeh MH. Effect of maternal positioning with occipito-posterior fetal position during labor on pain intensity and satisfaction of mothers. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2018;21(5):66-73.
7. Le Ray C, Lepleux F, De La Calle A, Guerin J, Sellam N, Dreyfus M, et al. Lateral asymmetric decubitus position for the rotation of occipito-posterior positions: multicenter randomized controlled trial EVADELA. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 2016;215(4):511.e1-.e7.
8. Humphries A, Thompson JM, Stone P, Mirjalili SA. The effect of positioning on maternal anatomy and hemodynamics during late pregnancy. Clinical Anatomy. 2020;33(6):943-9.
9. Humphries A, Mirjalili SA, Tarr GP, Thompson JM, Stone P. The effect of supine positioning on maternal hemodynamics during late pregnancy. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine. 2019;32(23):3923-30.
10. Dunietz GL, Sever O, DeRowe A, Tauman R. Sleep position and breathing in late pregnancy and perinatal outcomes. Journal of Clinical Sleep Medicine. 2020;16(6):955-9.
11. Cronin RS, Li M, Thompson JM, Gordon A, Raynes-Greenow CH, Heazell AE, et al. An individual participant data meta-analysis of maternal going-to-sleep position, interactions with fetal vulnerability, and the risk of late stillbirth. EClinicalMedicine. 2019;10:49-57.
12. Anderson NH, Gordon A, Li M, Cronin RS, Thompson JM, Raynes-Greenow CH, et al. Association of supine going-to-sleep position in late pregnancy with reduced birth weight: a secondary analysis of an individual participant data meta-analysis. JAMA network open. 2019;2(10):e1912614-e.
13. Stremler R, Hodnett E, Petryshen P, Stevens B, Weston J, Willan AR. Randomized controlled trial of hands‐and‐knees positioning for occipitoposterior position in labor. Birth. 2005;32(4):243-51.
14. Guittier M-J, Othenin-Girard V, Irion O, Boulvain M. Maternal positioning to correct occipito-posterior fetal position in labour: a randomised controlled trial. BMC pregnancy and childbirth. 2014;14:1-7.