راستی‌آزمایی: تاثیر پانسمان‌‌ها و عوامل موضعی در پیشگیری از ایجاد زخم‌های فشاری
بیان مساله
کم‌خونی ناشی از فقر آهن (iron deficiency anemia) در دوران بارداری یک مشکل شایع است که می‌تواند عوارض جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. طبق معیارهای سازمان جهانی بهداشت، اگر سطح هموگلوبین خون کمتر از ۱۱ گرم در دسی‌لیتر باشد، فرد مبتلا به کم‌خونی محسوب می‌شود. برای درمان این وضعیت، دو روش اصلی وجود دارند: مصرف قرص‌های آهن خوراکی (مانند فروس سولفات، فروس فومارات و فروس گلوکونات) و تزریق وریدی آهن (مانند آهن ساکاروز، فریک کربوکسی مالتوز و دیگر فرم‌های تزریقی).
یافته‌‌ها
محققان برای پاسخ به این سوال که کدام روش موثرتر است، ۱۳ کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده را بررسی کردند که در مجموع شامل ۳۹۳۹ زن باردار بودند (۱). بیشتر این مطالعات در هند و آفریقا انجام شده و زنان شرکت‌کننده در هفته‌های ۱۳ تا ۳۷ بارداری قرار داشتند. سطح هموگلوبین این افراد از ۵ تا کمتر از ۱۱ گرم در دسی‌لیتر متغیر بود.
نتایج نشان دادند که طی ۳ تا ۶ هفته پس از شروع درمان، آهن تزریقی به‌طور متوسط ۰٫۴۹ گرم در دسی‌لیتر هموگلوبین خون را بیشتر از آهن خوراکی افزایش داد. همچنین احتمال باقی ماندن کم‌خونی در گروه آهن تزریقی، ۱۹٪ کمتر از گروه خوراکی بود. این تفاوت در زمان زایمان نیز همچنان وجود داشت، به‌طوری که هموگلوبین در گروه آهن تزریقی به‌طور متوسط ۰٫۵۵ گرم در دسی‌لیتر بالاتر بود.
در دوران پس از زایمان نیز آهن تزریقی نتایج بهتری را برای مادر به ارمغان آورد. سطح هموگلوبین در گروه آهن تزریقی به‌طور متوسط ۰٫۵۵۴گرم در دسی‌لیتر بالاتر و احتمال کم‌خونی ۳۴٪ کمتر از گروه خوراکی بود. به خصوص در مورد کم‌خونی شدید، این تفاوت چشمگیرتر بود و احتمال آن در گروه آهن تزریقی ۸۴٪ کمتر گزارش شد.
یکی از نگرانی‌های مهم در مورد کم‌خونی در دوران بارداری، خطر خونریزی پس از زایمان است. نتایج نشان دادند که تفاوت معناداری میان این دو روش درمانی از نظر خطر خونریزی پس از زایمان یا نیاز به تزریق خون وجود نداشت. همچنین تاثیری را بر میزان شیردهی مادران بر جای نگذاشتند.
بی‌خطری درمان یکی از مهم‌ترین نکات در دوران بارداری است. بررسی‌ها نشان دادند که آهن تزریقی احتمالاً عوارض جانبی را افزایش نداده و تفاوت معناداری میان دو گروه در میزان بروز عفونت‌های شدید، مدت بستری در بیمارستان یا نیاز به مراقبت‌های ویژه وجود نداشت.
با این حال، محققان تاکید می‌کنند که اطلاعات کافی در مورد عوارض جانبی در مطالعات به خوبی گزارش نشده و باید با احتیاط تفسیر شوند. همچنین برخی پیامدهای مهم، مانند میزان رضایت مادران و کیفیت زندگی آنها در هیچ یک از مطالعات بررسی نشدند.
راستی‌آزمایی: مصرف چای بعد از غذا باعث جلوگیری از جذب آهن غذا می‌شود.
نتیجه‌گیری
بر اساس شواهد موجود، ادعای «تزریق وریدی آهن در مقایسه با نوع خوراکی آن برای درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوران بارداری موثرتر است»، صحیح است. آهن تزریقی، به‌طور متوسط، سطح هموگلوبین را بیشتر افزایش داده و احتمال تداوم کم‌خونی را کاهش می‌دهد. با این حال، این برتری از نظر آماری در سطح متوسط است و در پیامدهای مهمی، مانند خونریزی پس از زایمان یا نیاز به تزریق خون، تفاوت معناداری بین دو روش وجود ندارد. همچنین هر دو روش از نظر بی‌خطری قابل قبول هستند. انتخاب روش درمانی باید با توجه به شرایط هر بیمار، در دسترس بودن درمان و ترجیحات او صورت گیرد.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید