راستی‌آزمایی: مصرف دارو با معده خالی برای سلامت مضر است.
سرطان همچنان یکی از چالش‌های بزرگ دنیای پزشکی است؛ با وجود پیشرفت‌های گسترده در درمان‌های بالینی، آمار ابتلا به این بیماری در حال افزایش است. درمان‌های رایج سرطان مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، اگرچه مؤثرند، اما اغلب با عوارضی همراه هستند که می‌توانند کیفیت زندگی بیماران را تحت تأثیر قرار دهند. همین موضوع باعث شده تا بسیاری از افراد به دنبال روش‌های جایگزین یا مکمل مانند درمان‌های طبیعی و کم‌عارضه بروند.
هدف راستی آزمایی:
یکی از مواد بحث‌برانگیز در این زمینه، جوش‌شیرین یا سدیم‌بی‌کربنات است؛ ترکیبی ساده و در دسترس که برخی ادعا می‌کنند می‌تواند در مقابله با سرطان نقش داشته باشد. اما آیا این ادعاها پایه و اساسی علمی دارند یا تنها یک تصور عامیانه‌اند؟ در این راستی آزمایی، قصد داریم با مرور مقالات علمی موجود، مرز میان واقعیت و شایعه را روشن کنیم: آیا جوش شیرین دشمن پنهان سرطان است یا یک تبلیغ بی‌پایه؟
روش کار:
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Sodium bicarbonate و Cancer استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌و‌جوی مقالات پرداختیم.
جوش‌شیرین و سرطان:
ادعا می‌شود که بی‌کربنات‌سدیم، پاسخ سیستم ایمنی را افزایش می‌دهد و در کنار روش‌های رایج، توانایی مهار تهاجم و متاستاز تومور را دارد (۱, ۲) و نانو ذرات آن به تخریب انتخابی و موثر لیزوزومی به روند بهبودی سرطان کمک می‌کنند (۳). اگرچه بنظر می‌رسد جوش‌شیرین، یک تسکین‌دهنده مقرون‌به‌صرفه و دردسترس برای زگیل و ضدسرطان است. منتهی، اسناد علمی کمی در این باب وجود دارد که نشان‌دهنده ضرورت تحقیقات می باشد (۴).
راستی‌آزمایی: ورزش‌های مقاومتی به کاهش خستگی در افراد مبتلا به سرطان کمک می‌کنند.
با وجود پیشرفت‌های درمانی اخیر در حوزه سرطان، درمان‌های با هزینه و عوارض جانبی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. براساس گزارش‌های خود درمانی موجود در فضای مجازی، جوش‌شیرین توسط کاربران و مبتلایان به‌عنوان یک روش محوب معرفی‌می‌شود. با این حال، مطالعات کافی برای سنجش مزایای بالقوه آن در دسترس نیست و پزشکان نیز نسبت به این رویکرد بدلیل بحث اثربخشی و ایمنی، تردید دارند. بنابراین، تحقیقات گسترده در این حوزه، الوویت دارد (۵).
تصمیم‌گیری جهت کاربرد استفاده از جوش شیرین در درمان سرطان با توجه به تحقیقات موجود:
یک مطالعه مروری با بررسی مطالعات بالینی در مورد اثربخشی جوش شیرین در درمان و پیشگیری از سرطان نشان داد که اگرچه بی‌کربنات‌سدیم به فرایند خنثی‌سازی و غلبه اسیدیته محیط کمک می‌کند و از پیشرفت رشد تومور جلوگیری می‌شود اما اکثرا کارآزمایی‌های بالینی بر روی جمعیت حیوانات انجام شده است و کاربرد و تایید استفاده از آن نیازمند تحقیقات عملی‌تر و بیشتر است (۶).
یافته‌ی یک کارآزمایی بالینی حاکی از آن بود که بافرهای خوراکی مانند جوش‌شیرین به ندرت بر رشد تومورهای اولیه یا متاستاتیک بزرگ اثر می‌گذارند، اما می‌توانند برای مرحله اولیه مفید باشد. همچنین مصرف آن با اختلالات دستگاه گوارش و طعم ناخوشایند همراه خواهد بود. پژوهش‌هایی با جمعیت هدف بزرگ‌تر برای تصمیم‌گیری‌های بالینی، ضرورت دارد (۷).
راستی‌آزمایی: سن ابتلا به سرطان در ایران ۱۰ سال پائین‌تر از دیگر کشورهاست.
ادعا می‌شود مصرف بیشتر میوه و سبزیجات و استفاده کمتر گوشت و لبنیات اثر قلیایی دارد و شرایط رشد تومور را خنثی می‌کنند. از یک طرف نیز گزارشاتی منسوب به نقش سرکوب‌کننده بی‌کربنات‌سدیم در پیشرفت سرطان وجود دارد. با این وجود تا به امروز تحقیقات بالینی کمی در مورد درمان این قلیایی‌کننده در بهبود سرطان مشاهده شده است (۸).
اسیدیته ریزمحیط یا اسیدیته محیط اطراف تومور بر رفتار سلول‌های سرطانی مانند رشد تومور، تهاجم، متاستاز و مقاومت در برابر درمان اثر می‌گذارد. این تغییرات متابولیکی در سلول‌های سرطانی، توانایی آن‌ها را برای تکثیر و زنده ماندن را افزایش می‌دهد. تعداد کمی از دانشمندان جوش‌شیرین را برای کنترل و از بین بردن این شرایط توصیه می‌کنند. همچنین مطالعات کمی در این حوزه وجود دارد که بر عدم قطعیت در تصمیم گیری تاکید می‌کند (۹).
راستی‌آزمایی: شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند در درمان سرطان پیشرفته پانکراس مؤثر باشند.
نتیجه‌ی بررسی:
در سال‌های اخیر، جوش شیرین (سدیم‌بی‌کربنات) به یکی از موضوعات داغ الخصوص برای درمان سرطان تبدیل شده است. اما واقعیت این است که هنوز شواهد کافی و قطعی برای تایید تاثیر جوش‌شیرین در درمان یا پیشگیری از سرطان در دسترس نیست. همچنین استفاده خودسرانه و بدون نظارت پزشکی می‌تواند عوارض گوارشی ایجاد کند. بنابراین، تا زمانی که تحقیقات دقیق‌تر و گسترده‌تری انجام نشده، نباید به جوش شیرین به‌عنوان یک درمان جایگزین یا مکمل قطعی برای سرطان نگاه کرد.
فیلم/ شب‌زنده‌داری خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد؟
منابع:
۱. Abumanhal-Masarweh H, Koren L, Zinger A, Yaari Z, Krinsky N, Kaneti G, et al. Sodium bicarbonate nanoparticles modulate the tumor pH and enhance the cellular uptake of doxorubicin. Journal of Controlled Release. 2019;296:1-13.
2. Wang Y, Zhou X, Wang W, Wu Y, Qian Z, Peng Q. Sodium bicarbonate, an inorganic salt and a potential active agent for cancer therapy. Chinese Chemical Letters. 2021;32(12):3687-95.
3. He J, Dai X, Wang Z, Ye J, Wang J, Feng J, et al. Construction of drug-free sodium bicarbonate nanoparticles with high water-tolerance for gas therapy to selectively induce non-apoptotic death of cancer cells. Nano Today. 2024;58:102463.
4. Mir SR, Tanveer S. Treatment of skin warts caused by human papillomavirus (HPV) by sodium bicarbonate (NaHCO3). 2018.
5. Faes S, Dormond O. Systemic buffers in cancer therapy: the example of sodium bicarbonate; stupid idea or wise remedy? Medicinal Chemistry. 2015;5(12):540-4.
6. Yang M, Zhong X, Yuan Y. Does Baking Soda Function as a Magic Bullet for Patients With Cancer? A Mini Review. Integrative Cancer Therapies. 2020;19:1534735420922579.
7. Gillies RJ, Ibrahim-Hashim A, Ordway B, Gatenby RA. Back to basic: Trials and tribulations of alkalizing agents in cancer. Frontiers in Oncology. 2022;12:981718.
8. Hamaguchi R, Isowa M, Narui R, Morikawa H, Wada H. Clinical review of alkalization therapy in cancer treatment. Frontiers in Oncology. 2022;12:1003588.
9. Basta T. Sodium Bicarbonate: Potential Cancer Therapy. Journal of Hunan University Natural Sciences. 2024;51(6).
دیدگاهتان را بنویسید