راستی‌آزمایی: دفع ادرار بهصورت ایستاده می‌تواند برای سلامت مضر باشد.
بیان مسئله
اسکیزوفرنی یک بیماری روان‌پریشی یا سایکوتیک است که بر درک واقعیت، محیط، روابط و تعاملات اجتماعی بیماران تاثیر می‌گذارد. توهم، هذیان و مشکل در تفکر و تمرکز، برخی از علایم بالینی این اختلال هستند. این وضعیت، نه‌تنها زندگی مبتلایان را تحت شعاع قرار می‌دهد، بلکه زندگی با بیماران نیز چالش‌برانگیز است. بنابراین درمان و اتخاذ روش‌هایی جهت مدیریت نشانه‌های بیماری و افزایش عملکرد فردی و حس رضایت از زندگی، لازم است.
اسکیزوفرنی چگونه درمان می‌شود؟
مصرف داروهای ضدروان‌پریشی یا آنتی‌سایکوتیک برای کاهش نشانه‌های اسکیزوفرنی در سطوح مختلف بیماری ضرورت دارد. داروهای روان‌گردان متعددی در دسترس قرار دارند، اما دستیابی به اثر درمانی مطلوب همیشه موفقیت‌آمیز نیست. ادعا می‌شود که داروی لورازیدون (Lurasidone) در مقایسه با داروهای ضدروان‌پریشی رایج، اثربخشی بهتری دارند.
با توجه به اینکه این بیماری ابعاد مختلف زندگی فردی-اجتماعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، برآنیم در این راستی‌آزمایی، با مرور مقالات به بررسی اثربخشی داروهای نسل‌های مختلف درمان اسکیزوفرنی، با تمرکز بر لورازیدون، بپردازیم.
راستی‌آزمایی: داروهای ضدافسردگی در درمان اختلال اضطرابی مؤثر هستند.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Schizophrenia؛ Lurasidone و Antipsychotics استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.
مقایسه لورازیدون و دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک
درمان اسکیزوفرنی شامل کنترل علائم، پیشگیری از عود، و بهبود مهارت‌های انطباقی برای حضور افراد در جامعه است. لورازیدون یک داروی ضدروان‌پریشی نسل دوم است که ابزار بالینی جدید و مفیدی برای مدیریت اسکیزوفرنی به حساب می‌آید (۱). دوزهای ۴۰ و ۸۰ میلی‌گرم از آن در روز در درمان اسکیزوفرنی موثر به نظر می‌رسد. دوز ۱۶۰ میلی‌گرم در روز از آن برای اسکیزوفرنی حاد موثر است. مشخصات متابولیکی بسیار مطلوب لورازیدون و دوز یک بار در روز آن، مزایای اصلی آن نسبت به دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک نسل دوم است (۲، ۳).
یک مطالعه مروری سیستماتیک و متاآنالیز نشان داد که این دارو در مقایسه با دیگر داروهای آنتی‌سایکوتیک تیپیک دارای اثربخشی است. هم‌چنین مصرف یک‌بار در طول روز سبب محبوبیت مصرف آن نسبت به داروهای دیگر با مصرف چندبار در روز شده است (۴). به حداقل رسیدن تغییرات نامطلوب بر وزن و متابولیک بدن و عدم تاثیر بر طولانی شدن موج QT در نوار قلبی، دیگر تمایزات این دارو نسبت به داروهای نسل دوم آنتی‌سایکوتیک هستند (۵).
لورازیدون و عوارض جانبی
لورازیدون یک آنتی‌سایکوتیک معمول است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان اسکیزوفرنی و افسردگی دوقطبی تایید شده است. عوارض جانبی مانند آکاتیزیا (بی‌قراری حرکتی)، پارکینسونیسم و هیپرپرولاکتیمنی ممکن است در افراد دریافت‌کننده داروی مذکور در مقایسه با بیماران تحت درمان با دیگر داروهای ضدروان‌پریشی آتیپیک، مشاهده شود. با این وجود، خطر کمتری نسبت به دیگر داروها برای چاقی یا اضافه‌وزن دارند (۶). این داروی نسل دوم، هم در نوجوانان و هم در بزرگسالان، در درمان مرحله حاد اسکیزوفرنی و کاهش خطر عود موثر است (۷).
لورازیدون در هر سنی، بدون تفاوت جنسیتی، در تمام مراحل بیماری می‌تواند تجویز شود. آکاتیزیا بیشترین عارضه جانبی گزارش شده است، اما ممکن است با کاهش دوز، کنترل شود. این داروی نسل دوم بر شدت متابولیسم یا سیستم قلبی‌عروقی (فاصله QT) تأثیر نمی‌گذارد و اختلالی را در متابولیسم دیگر داروها ایجاد نمی‌کند. هم‌چنین اثربخشی و تحمل خوبی را نشان می‌دهد. با این وجود، اثر آرام‌بخشی مشخصی ندارد و در بیماران با خطر خودکشی این رژیم دارویی تغییر می‌کند (۱).
راستی آزمایی: آیا موسیقی در بهبود علائم اختلال روانی مزمن (اسکیزوفرنی) موثر است؟
به‌طور کلی، تحمل خوب لورازیدون عاملی مهمی است که این دارو به‌عنوان یک گزینه درمانی ارزشمند، نه‌تنها برای موارد قطعی اسکیزوفرنی، بلکه برای مراحل اولیه بیماری شناخته شود (۸). بنابراین داروهای ضدروان‌پریشی نسل دوم و سوم جدید، مانند لورازیدون، تاثیر بهتری بر اختلالات عملکردی دارند و عوارض جانبی کمتری را در درمان نشان می‌دهند (۹).
آیا شواهد بالا با نشان دادن اثرات مثبت لورازیدون، برای تصمیم‌گیری‌های بالینی کافی هستند؟
وجود ناهمگونی میان روش‌های مطالعه و دیگر عوامل مخدوش‌کننده، مانند سبک زندگی، عوامل ژنتیکی و بیماری، تفسیر داده‌ها را دشوار کرده و ضرورت انجام تحقیقات بالینی بیشتر را نشان می‌دهد (۱۰). برخلاف مطالعات فوق، نتایج یک کارآزمایی بالینی حاکی از آن است که مصرف لورازیدون می‌تواند سبب بی‌نظمی در ریتم قلبی، افزایش وزن، اختلالات متابولیک و هیپرپرولاکتیمنی شود. علاوه‌بر این، بین اثربخشی آن و دیگرداروهای معمول، تفاوت معناداری مشاهده نشد (۱۱). هم‌چنین نتایج بررسی مطالعات کارآزمایی بالینی نشان داد که داروهای نسل دوم نسبت به داورهای نسل اول ضدروان‌پریشی، تحمل‌پذیری بیشتری دارند، اما عوارض نامطلوبی را، مانند ناهنجاری‌های متابولیک، ایجاد می‌کنند (۱۲).
راستی‌آزمایی: واقعیت مجازی به بازتوانی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس کمک می‌کند.
داده‌های اولیه اگرچه حاکی از کمترین پتانسیل افزایش وزن و اثرات متابولیکی کوتاه‌مدت داروهای ضدروان‌پریشی نسل دوم هستند، لزوم ارزیابی جامع عوارض و اثرات متابولیک آن احساس می‌شود (۱۳).
علاوه‌بر این، بررسی ۳۰۸ بزرگسال مبتلا به اسکیزوفرنی نشان داد که شواهد کافی برای برتری مصرف لورازیدون در مقایسه با داروهای آنتی‌سایکوتیک معمول وجود ندارد (۱۴).
در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد تجویز داروهای نسل اول و دوم ضدروان‌پریشی یک چالش در حوزه بالینی و روان‌پزشکی است که باید متناسب با نیازهای بیمار تطبیق داشته باشد (۱۵).
نتیجه‌گیری
لورازیدون یک داروی نسل دوم ضدروان‌پریشی است که برای درمان اسکیزوفرنی تجویز می‌شود. این دارو و نسل آن، برای درمان این اختلال روان‌پریشی موثر است، اما عوارض آن در مقایسه با دیگر درمان‌های رایج، نیازمند انجام مطالعات طولی و کارآزمایی‌های بالینی در اندازه بزرگ است.
منابع
۱. Riva MA, Albert U, de Filippis S, Vita A, De Berardis D. Identification of clinical phenotypes in schizophrenia: the role of lurasidone. Therapeutic Advances in Psychopharmacology. 2021;11:20451253211012250.
2. Citrome L. Lurasidone for schizophrenia: a review of the efficacy and safety profile for this newly approved second-generation antipsychotic. International Journal of Clinical Practice. 2011;65(2):189-210.
3. Srisurapanont M, Suttajit S, Likhitsathian S, Maneeton B, Maneeton N. A network meta-analysis of the dose–response effects of lurasidone on acute schizophrenia. Scientific Reports. 2021 2021/03/10;11(1):5571.
4. Risbood V, Lee JR, Roche-Desilets J, Fuller MA. Lurasidone: An Atypical Antipsychotic for Schizophrenia. Annals of Pharmacotherapy. 2012;46(7-8):1033-46.
5. Mauri MC, Paletta S, Maffini M, Colasanti A, Dragogna F, Di Pace C, et al. Clinical pharmacology of atypical antipsychotics: an update. Excli j. 2014;13:1163-91.
6. Jaeschke RR, Sowa-Kućma M, Pańczyszyn-Trzewik P, Misztak P, Styczeń K, Datka W. Lurasidone: The 2016 update on the pharmacology, efficacy and safety profile. Pharmacological Reports. 2016 2016/07/01;68(4):748-55.
7. Fiorillo A, Alessandro C, Gaia S, Umberto A, Paola C, Giancarlo C, et al. Lurasidone in adolescents and adults with schizophrenia: from clinical trials to real-world clinical practice. Expert Opinion on Pharmacotherapy. 2022 2022/11/02;23(16):1801-18.
8. Fiorillo A, Sampogna G, Albert U, Bondi E, De Giorgi S, Fagiolini A, et al. The Role of Lurasidone in Managing Depressive Symptoms in People with Schizophrenia: A Review. Brain Sciences. 2024; 14(3). DOI 10.3390/brainsci14030225.
9. Orzelska-Górka J, Mikulska J, Wiszniewska A, Biała G. New Atypical Antipsychotics in the Treatment of Schizophrenia and Depression. International Journal of Molecular Sciences. 2022; 23(18). DOI 10.3390/ijms231810624.
10. Dayabandara M, Raveen H, Suhashini R, Sudarshi S, Chathurie S, and de Silva VA. Antipsychotic-associated weight gain: management strategies and impact on treatment adherence. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 2017 2017/08/22;13(null):2231-41.
11. Sanford M. Lurasidone. CNS Drugs. 2013 2013/01/01;27(1):67-80.
12. Solmi M, Andrea M, Isabella P, Juan U, Nicola V, Michele F, et al. Safety, tolerability, and risks associated with first- and second-generation antipsychotics: a state-of-the-art clinical review. Therapeutics and Clinical Risk Management. 2017 2017/06/29;13(null):757-77.
13. De Hert M, Yu W, Detraux J, Sweers K, van Winkel R, Correll CU. Body weight and metabolic adverse effects of asenapine, iloperidone, lurasidone and paliperidone in the treatment of schizophrenia and bipolar disorder: a systematic review and exploratory meta-analysis. CNS Drugs. 2012 Sep 1;26(9):733-59.
14. Storman D, Koperny M, Styczeñ K, Datka W, Jaeschke RR. Lurasidone versus typical antipsychotics for schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2025 (1).
15. Leucht S, Cipriani A, Spineli L, Mavridis D, Örey D, Richter F, et al. Comparative efficacy and tolerability of 15 antipsychotic drugs in schizophrenia: a multiple-treatments meta-analysis. The Lancet. 2013;382(9896):951-62.
دیدگاهتان را بنویسید