نتیجه بررسی: درست

راستی‌آزمایی: استفاده از دی‌آمین فلوراید نقره (SDF) در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است.

بیان مسئله

دی‌آمین فلوراید نقره (SDF)، مایعی است که ادعا می‌شود از ایجاد و گسترش پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌کند. ترکیبات آن عبارتند از نقره، آب، فلوراید و آمونیاک. به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری مزمن دوران کودکی است که تقریباً ۴۶٪ از کودکان را در این کشور تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در صورت عدم درمان این وضعیت، حفره‌های ایجادشده می‌توانند کودکان را در معرض خطر درد مزمن، اختلال در رشد و مشکلات طولانی‌مدت دهان و دندان قرار دهند. در موارد شدید، باکتری‌های ناشی از عفونت دندان حتی در بدن به حرکت درآمده و باعث مرگ می‌شوند. باتوجه به موارد پیش‌گفت و اهمیت نقش دندان‌ها در سلامت و زیبایی افراد و نیز هزینه‌های بالای دندان‌پزشکی، غالب افراد علاقه به روش‌های پیشگیری دارند، بنابراین در این بررسی برآنیم تا به راستی‌آزمایی نقش آن در سلامت دندان‌ها بپردازیم.

 

راستی‌آزمایی: افزودن فلوراید به آب از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌کند.

آیا مصرف دی‌آمین فلوراید نقره در پیشگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان‌ها نقش دارد؟

بنابر گزارش موسسه ملی بهداشت آمریکا، نتایج کارآزمایی بالینی انجام‌شده توسط موسسه ملی تحقیقات دندان‌پزشکی و جمجمه و صورت، دی‌آمین فلوراید نقره می‌تواند روند پوسیدگی دندان را در کودکان خردسال متوقف کند. همچنین SDF، توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تائید شده است. این مایع را می‌توان به راحتی و بدون درد روی حفره‌ها کشید، بنابراین دهه‌هاست که به‌طور گسترده‌ای برای مدیریت پوسیدگی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هم‌سو با مطلب فوق، انجمن دندان‌پزشکی آمریکا، مزایای بالقوه درمان با SDF را در پیشگیری از پوسیدگی دندان و هزینه کم و سهولت کاربرد آن می‌داند. بااین‌وجود، ایجاد لکه‌های سیاه به‌عنوان یکی از عوارض جانبی رایج آن گزارش می‌شود. همچنین وبگاه Healthline گزارش می‌دهد که استفاده یک‌بار در سال از آن می‌تواند از ایجاد و پیشرفت حفره‌های دندانی پیشگیری کند. درکنار این مزیت، ایجاد لکه روی دندان‌ها و ایجاد زخم یا آفت دهانی به‌علت حساسیت به نقره از عوارض آن است. علاوه‌بر این، درصورت داشتن بیماری‌های پیشرفته لثه و پوسیدگی‌های عمیق، به دلیل نرم شدن بافت دندانی نباید از آن استفاده کرد.

راستی‌آزمایی: جرم‌گیری دندان می‌تواند به مینای دندان آسیب وارد کند.

نتایج کتابخانه کاکرین

نتایج بررسی ۲۹ مطالعه (۱۲,۰۲۰ کودک و ۱۰۱۶ بزرگسال) نشان دادند که  نقش دی‌آمین فلوراید نقره در پیشگیری از بروز پوسیدگی دندان‌های شیری یا سطوح تاج دندان‌های دائمی مشخص نیست، اما این احتمال وجود دارد که از پوسیدگی در سطوح دندان‌های دائمی پیشگیری کرده یا پوسیدگی در دندان‌های شیری را به‌طور کامل متوقف کند. بااین‌وجود، استفاده از آن می‌تواند باعث ایجاد لکه و تیرگی روی دندان شده و نیز استفاده‌کنندگان زمانی که از SDF به‌عنوان عامل پیشگیری‌کننده استفاده می‌کنند، مسواک زدن دندان‌های خود را به تعویق می‌اندازند. همچنین بین مصرف این مایع و وارنیش فلورید در مطالعات مختلف، برتری هیچ‌یک بر دیگری مشاهده نشد (۱).

 

راستی‌آزمایی:‌ مسواک زدن بهتر است نیم ساعت بعد از غذا خوردن انجام شود.

بررسی مقالات

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Perventive dentistry؛ Tooth decay؛ Teeth؛ Silver Diamine Fluoride؛ Dental caries استخراج کرده و پس از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.

مرور مقالات

نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که مطالعات مختلفی نقش دی‌آمین فلوراید نقره را در پیشگیری از بروز پوسیدگی‌های عاج دندان و کنترل پوسیدگی‌ها تائید می‌کنند. هزینه کم و استفاده آسان، از دیگر مزایای آن است. ایجاد لکه‌های سیاه‌رنگ یکی از مهم‌ترین عوارض جانبی آن است (۲). همچنین مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۰ نشان داد که یافته‌های مطالعات و موارد بالینی حاکی از آن هستند که SDF کاربرد گسترده‌ای در دندان‌پزشکی دارد. درمان SDF یک روش کارآمد، ساده، سریع و بی‌خطر برای درمان مشکلات دندان است و بیش از ۸۰ سال است که در سطح بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته است (۳).

در این راستا، نتایج یک مطالعه با هدف بررسی مزایا و معایب استفاده از این روش نشان داد که استفاده درست از آن، یک گزینه موثر، پایدار و ارزان برای کودکان با خطر پوسیدگی بالا یا افرادی است که تحمل روش‌های مرسوم درمان ترمیمی را ندارند (۴).

هم‌سو با نتایج فوق، یافته‌های یک مطالعه مروری دیگر نیز نشان داد که استفاده سالانه از SDF برای پیشگیری از ایجاد ضایعات پوسیدگی جدید در دندان‌های شیری و دائمی، موثر است. همچنین کارآزمایی‌های بالینی متعدد، تاثیر بیشتر آن را نسبت به دیگر درمان‌های موضعی مانند وارنیش فلوراید نشان می‌دهند. از سوی دیگر، تحمل دی‌آمین فلوراید نقره برای بیماران نیز راحت‌تر بوده و می‌توان آن را سریع‌تر از دیگر مواد پیشگیرانه اعمال کرد (۵). علاوه‌بر این، نتایج یک مطالعه نشان داد که باتوجه به هزینه‌های روش‌های درمانی و نیز نیازمندی به متخصصین برای درمان‌های دندان، استفاده از SDF، یک رویکرد جذاب پیشگیرانه در مدارس توصیه می‌شود (۶).

 

راستی‌آزمایی: آیا فلورایدتراپی برای سلامت دانش‌آموزان ضرر دارد؟

نتیجه‌گیری

استفاده از دی‌آمین فلوراید نقره از پوسیدگی دندانی پیشگیری می‌کند، اما با توجه به بروز عوارضی از قبیل ایجاد لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ روی دندان‌ها یا ایجاد زخم با آفت‌های دهانی به‌علت حساسیت به نقره، نیاز است که مقدار و مدت زمان استفاده از آن با مشورت دندان‌پزشک صورت گیرد.

فهرست منابع

1. Oliveira BH, Rajendra A, Veitz-Keenan A, Niederman R. The effect of silver diamine fluoride in preventing caries in the primary dentition: a systematic review and meta-analysis. Caries research. 2019;53(1):24-32.
2. Mansouri M, Maryam K. Application of silver diamine fluoride in dentistry: A review. Journal of Dental Medicine. 2013;26(3):224-33.
3. Greenwall-Cohen J, Greenwall L, Barry S. Silver diamine fluoride – an overview of the literature and current clinical techniques. British Dental Journal. 2020 2020/06/01;228(11):831-38.
4. Contractor IA, M.S G, M.D I. Silver Diamine Fluoride: Extending the spectrum of Preventive Dentistry, a literature review. Pediatric Dental Journal. 2021 2021/04/01/;31(1):17-24.
5. Horst JA, Heima M. Prevention of dental caries by silver diamine fluoride. Compend Contin Educ Dent. 2019;40(3):158-63.
6. Ruff RR, Barry-Godín T, Niederman R. Effect of Silver Diamine Fluoride on Caries Arrest and Prevention: The CariedAway School-Based Randomized Clinical Trial. JAMA Network Open. 2023;6(2):e2255458-e58.