نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

راستی‌آزمایی: مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ می‌تواند به درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان کمک کند.

بیان مسئله

یکی از اختلالات شایع سلامت روان، افسردگی است که خلق‌وخو و عملکرد روزانه بیمار را تحت تاثیر قرار می‌­دهد. ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان هم دیده می‌شود. از نشانه‌ها­ی آن در این گروه سنی می‌­توان به مواردی مانند ظاهر ناراحت یا خشمگین، اجتناب از شرکت در فعالیت‌های گروهی، تغییر الگوی تغذیه و خواب، احساس بی­‌حالی و خستگی، نداشتن تمرکز کافی و عدم انگیزه برای ادامه زندگی، اشاره کرد. مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک، مشارکت در کارهای گروهی و درمان رفتاری­‌-شناختی و روان­‌درمانی بین‌فردی جهت افزایش مهارت­‌های اجتماعی و کاهش استرس، به‌عنوان درمان توصیه می‌شوند. علاوه‌بر این، به دلیل عوارض جانبی دارویی، مصرف امگا-۳ برای درمان این اختلال توصیه می‌­شود و مورد استقبال نیز قرار گرفته است. این ماده مغذی به عملکرد سلامت قلب، عروق خونی، ریه‌­ها و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. ماهی، لوبیا، مغزها مانند بادام، آووکادو و تخم­‌مرغ از منابع این ویتامین هستند.

آیا گوش‌دادن به موسیقی در درمان افسردگی مؤثر است؟

هدف راستی‌­آزمایی

با توجه به اهمیت این بازه­ سنی در رشد و شکل‌گیری الگوی شخصیتی کودک، برآنیم تا به ارتباط میان مصرف امگا-۳ و درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان بپردازیم.

آیا مصرف امگا-۳ در درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان مؤثر است؟

محققان دانشگاه هاروارد، مکانیسم‌های متفاوتی را از مصرف امگا-۳ برای بهبودی افسردگی توصیف می‌کنند، مثلاً این ماده مغذی به راحتی از غشای سلولی مغز حرکت کرده و از این طریق بر ملکول‌های مربوط به خلق‌وخو تاثیر می­‌گذارد. از طرفی نیز نقش ضدالتهابی دارد، بنابراین به درمان افسردگی کمک­ می­‌کند. همچنین، بررسی مطالعات مروری و ۳۰ کارآزمایی بالینی نشان داد که امگا-۳ به‌عنوان یک درمان مکمل­ مفید است، به همین دلیل، مصرف آن برای مبتلایان به اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت مرزی، اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال بیش‌فعالی-کمبود توجه پیشنهاد شده، اما برای مبتلایان دوقطبی باید با احتیاط تجویز شود، چون ممکن است باعث شیدایی (مانیک) شود.

براساس گزارش وبگاه Healthline، بسیاری از مطالعات به فواید متعدد امگا-۳ برای کودکان اشاره می‌کنند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که اسیدهای چرب امگا-۳ ممکن است عملکرد مغز و خلق‌وخوی کودکان را بهبود بخشند. علاوه‌بر این، چندین مطالعه نشان می‌دهند که اسیدهای چرب امگا-۳ به پیشگیری از بروز افسردگی و اختلالات خلقی در کودکان کمک می‌کنند.

 

راستی‌آزمایی: ویتامین D باعث پیشگیری از عود علائم در بیماران مبتلا به ام‌.اس. می‌شود.

کتابخانه کاکرین

نتایج پنج مطالعه (۲۲۸ کودک و نوجوان ۱۰ تا ۱۶ ساله مبتلا به افسردگی) نشان دادند که، علائم افسردگی، براساس نظر بیماران، بهبود نیافت و برخی یافته‌ها نیز تاثیر مثبت اندکی را از آن نشان دادند، لذا این شواهد نامشخص و متناقض بوده و انجام پژوهش‌های بیشتر و قوی‌تر ضرورت دارد. با این وجود، هیچ آسیبی از این مداخله در هیچ مقاله­‌ای گزارش نشد (۱).

راستی‌آزمایی: خندیدن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.

بررسی مقالات

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Fatty Acids؛ Omega-3؛ Depression؛ Children و Adolescents استخراج کرده و پس از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.

مرور مقالات

براساس نتایج یک مطالعه مروری و متاآنالیز، هیچ بهبودی قابل توجهی در علائم افسردگی بین دو گروه دریافت‌کننده امگا-۳ و دارونما (placebo) مشاهده نشد، اما مصرف امگا-۳، هم‌زمان با ارائه آموزش و روان­‌درمانی، در کاهش علائم افسردگی موثر است (۲). در این راستا، یافته‌های یک کارآزمایی بالینی نشان داد که درمان کمکی امگا-۳ برای کاهش علائم افسردگی و بهبود عملکرد شناختی، و تقویت حافظه موثر است (۳). نتایج یک کارآزمایی دوسو کور نشان دادند که مصرف امولسیون روغن ماهی غنی از اسید چرب امگا-۳ ممکن است یک مکمل کمکی موثر در درمان اختلالات افسردگی در کودکان باشد (۴).

از سوی دیگر، یک مطالعه مروری محدود با بررسی ۱۷ مطالعه (۱۲۴۰ شرکت‌کننده)، شواهدی را دال بر اثربخشی مکمل امگا-۳ در کاهش علائم افسردگی و اضطراب در جوانان نشان نداد و لزوم انجام تحقیقات بیشتر را برای شناسایی مکانیسم‌های بالقوه و تعدیل‌کننده‌های تاثیر این مکمل بر علائم افسردگی و اضطراب در جوانان برجسته کرد (۵). یافته‌های یک متاآنالیز از کارآزمایی‌های بالینی نیز نشان داد اسیدهای چرب امگا-۳ مزیت بارزی برای درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی ندارند (۶).

راستی‌آزمایی: آیا مدیتیشن باعث پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود؟

نتیجه‌گیری

اسید­های چرب امگا-۳، درمان­‌های مکمل و طبیعی امیدوارکننده‌­ای برای درمان اختلالات خلقی، مانند افسردگی، هستند. با وجود اینکه آسیبی ناشی از مصرف این ماده مغذی در بیماران مشاهده نشده، به دلیل کمبود شواهد قوی، انجام تحقیقات بیشتر در مورد اثبات تاثیر واقعی و کارکرد آن­ها ضرورت دارد.

فهرست منابع

1. Campisi SC, Zasowski C, Bradley-Ridout G, Schumacher A, Szatmari P, Korczak D. Omega-3 fatty acid supplementation for depression in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2024 Nov 20;11(11):Cd014803.
2. Lam C, Han L, McIntyre RS, Teopiz KM, Cao B. Comparative Efficacy of Omega-3 Fatty Acid with Other Interventions for Depression in Children and Adolescents: A Systematic Review and Network Meta-Analysis. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. 2024 2024/09/01;34(7):282-91.
3. Li S, Li R, Hu X, Zhang Y, Wang D, Gao Y, et al. Omega-3 supplementation improves depressive symptoms, cognitive function and niacin skin flushing response in adolescent depression: A randomized controlled clinical trial. Journal of Affective Disorders. 2024 2024/01/15/;345:394-403.
4. Trebatická J, Hradečná Z, Surovcová A, Katrenčíková B, Gushina I, Waczulíková I, et al. Omega-3 fatty-acids modulate symptoms of depressive disorder, serum levels of omega-3 fatty acids and omega-6/omega-3 ratio in children. A randomized, double-blind and controlled trial. Psychiatry Research. 2020 2020/05/01/;287:112911.
5. Reily NM, Tang S, Negrone A, Gan DZQ, Sheanoda V, Christensen H. Omega-3 supplements in the prevention and treatment of youth depression and anxiety symptoms: A scoping review. PLoS One. 2023;18(4):e0284057.
6. Zhang L, Liu H, Kuang L, Meng H, Zhou X. Omega-3 fatty acids for the treatment of depressive disorders in children and adolescents: A meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 2019;13:1-9