نتیجه بررسی ادعا: شواهد ضعیف

راستی آزمایی: آیا مدیتیشن باعث پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی می شود؟

 بیان مسئله:

بیماری‌های قلبی عروقی در ایران شایع‌ترین علت مرگ محسوب می‌شود. کنترل و مدیریت عوامل خطر برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی بسیار مهم است.

استرس مزمن، یک عامل خطر مهم برای است که می‌تواند منجر به فشار خون بالا، حملات قلبی و سکته شود. مدیتیشن، اغلب به عنوان راهکاری برای مدیریت استرس تبلیغ می‌شود.

در این پست از فکت نامه سلامت بررسی می‌کنیم که آیا مدیتیشن واقعاً می‌تواند به طور مؤثر از بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری کند؟

قبل از پاسخ به سؤال بالا ابتدا باید مدیتیشن را معرفی کنیم. مدیتیشن عمدتاً به دو نوع تقسیم می‌شود. مدیتیشن متعالی و مراقبه ذهن‌آگاهی دو شکل رایج مدیتیشن هستند.

مدیتیشن متعالی شامل نشستن آرام با چشمان بسته و تکرار بی‌صدا یک مانترا (یک کلمه در ذهن) برای حدود ۲۰ دقیقه، دو بار در روز است.

هدف آن کمک به ذهن است تا در حالت آرامش عمیق و هوشیاری آرام قرار گیرد. از سوی دیگر، مدیتیشن ذهن آگاهی بر حضور کامل در لحظه تمرکز دارد. تمرین‌کنندگان بدون قضاوت، اغلب از طریق تمرین‌هایی مانند تنفس آگاهانه، به افکار، احساسات و احساسات خود توجه می‌کنند.

روش بررسی و نتایج آن:

برای پاسخ به این سوال ما یک مطالعه مروری از مؤسسه کاکرین را یافتیم که اثرات مدیتیشن را بر پیامدهای بیماری قلبی ارزیابی کرد.

این بررسی شامل ۸۱ مطالعه با بیش از ۶۹۰۰ شرکت‌کننده بود. افرادی که ذهن‌آگاهی را تمرین کردند (نه مطالعه، ۳۷۹ نفر) در مقایسه با گروه‌های مقایسه غیرفعال، ممکن است دچار کاهش فشار خون شوند، اما نتایج متناقض بودند.

در این میان شش مطالعه (۳۵۷ نفر) گزارش کردند که احتمالاً سطح استرس در افرادی که ذهن‌آگاهی را تمرین کردند، نسبت به دیگران کاهش می‌یابد.

همچنین ۱۵ مطالعه ازاین‌بین وجود داشت که نشان می‌داد انجام مراقبه ذهن‌آگاهی ممکن است باعث بهبود افسردگی شود اما نتایج این مطالعات نیز متناقض و ناهمگن بود.

البته یک مطالعه عوارض جانبی را برای ذهن آگاهی در دو شرکت کننده تحت مطالعه گزارش کرد. یکی از شرکت کنندگان دچار سرگیجه موقت در اثر حرکت سر هنگام اجرای تمرین ذهن آگاهی شد.

همچنین ذهن آگاهی باعث ظهور مجدد علائم افسردگی در فردی که افسردگی سرکوب شده داشت شد. این حادثه از طریق مرور خاطرات بد و تروماهایی که فرد در زندگی‌اش تجربه کرده بود اتفاق افتاد (۱).

مطالعه فراتحلیل دیگری نیز شامل ۵ مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده نشان داد که مدیتیشن مبتنی بر ذهن‌آگاهی به طور معنی‌داری باعث کاهش ضربان قلب و استرس می‌شود اما در این مطالعه رابطه آماری معنی داری بین مدیتیشن و کاهش تعداد تنفس در هر دقیقه یا کاهش اضطراب مشاهده نشد (۲).

نتیجه‌گیری:

مطالعات نتایج امیدوارکننده‌ای را در رابطه با تأثیر مدیتیشن در کاهش استرس و به دنبال آن کاهش بیماری‌های قلبی عروقی را گزارش کرده‌اند؛ اما سطح قطعیت این شواهد پایین است و به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.

منابع:

1. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD013358.pub2/full/fa
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9524963/