سرماخوردگی یکی از شایعترین بیماریهای حاد در جهان است که تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره ما دارد. این بیماری یکی از دلایل اصلی غیبت از محل کار و مدرسه محسوب میشود. بیش از ۷۰ سال است که استفاده از ویتامین سی (اسید اسکوربیک) برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی موضوع بحثهای علمی بوده است. محققان در طول این سالها تلاش کردهاند تا تأثیر واقعی این ویتامین بر سرماخوردگی را کشف کنند (۱, ۲).
پیشگیری در جمعیت عمومی
مطالعات گسترده نشان میدهند که مصرف منظم ویتامین سی در جمعیت عمومی تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از سرماخوردگی ندارد. در یک بررسی بزرگ که روی ۱۰,۷۰۸ نفر انجام شد، مشخص شد که مصرف روزانه این ویتامین نتوانست به طور معناداری از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کند. این یافته نشان میدهد که مصرف روزمره مکمل ویتامین سی برای پیشگیری از سرماخوردگی در افراد عادی توجیه علمی ندارد (۲, ۳).
تأثیر در ورزشکاران و افراد تحت فشار فیزیکی
نتایج جالبتوجهی در مورد گروههای خاص به دست آمده است. در پنج کارآزمایی بالینی که روی ۵۹۸ نفر شامل دوندگان ماراتن، اسکیبازان و سربازانی که در شرایط سخت قطبی تمرین میکردند انجام شد، مشخص شد که ویتامین سی میتواند احتمال ابتلا به سرماخوردگی را تا ۵۲٪ کاهش دهد. این یافته نشان میدهد که ویتامین سی میتواند برای افرادی که تحت فشار فیزیکی شدید هستند، مفید باشد (۲).
تأثیر بر طول دوره سرماخوردگی
مطالعات متعددی که روی ۹,۷۴۵ مورد سرماخوردگی انجام شده، نشان میدهند که مصرف منظم ویتامین سی میتواند طول دوره بیماری را کاهش دهد. این کاهش در بزرگسالان حدود ۸٪ (بین ۳٪ تا ۱۲٪) و در کودکان ۱۴٪ (بین ۷٪ تا ۲۱٪) است. نکته جالبتر اینکه در کودکانی که روزانه ۱ تا ۲ گرم ویتامین C دریافت میکنند، طول دوره سرماخوردگی تا ۱۸٪ کوتاهتر میشود. این یافتهها نشان میدهند که تأثیر ویتامین C در کودکان بیشتر است (۲).
راستیآزمایی: نیتریت و نیترات آب هویج پس از ۴۸ ساعت در حد مقادیر سمی افزایش می یابد
تأثیر بر شدت علائم
تحقیقات نشان دادهاند که ویتامین سی میتواند شدت علائم سرماخوردگی را به طور متوسط ۱۵٪ (با اطمینان ۹٪ تا ۲۱٪) کاهش دهد. نکته مهم این است که این تأثیر در علائم شدیدتر سرماخوردگی بیشتر دیده میشود. این یافته از نظر عملی بسیار مهم است، زیرا معمولاً علائم شدیدتر هستند که باعث غیبت از کار و مدرسه میشوند (۱).
اهمیت دوز مصرفی
تحقیقات نشان میدهند که میزان تأثیر ویتامین سی به دوز مصرفی آن بستگی دارد. دو مطالعه کنترلشده نشان دادهاند که مصرف ۶ تا ۸ گرم ویتامین سی در روز میتواند تأثیر بیشتری در کاهش علائم سرماخوردگی داشته باشد. این یافته میتواند توضیح دهد که چرا برخی مطالعات که از دوزهای پایینتر (۳ تا ۴ گرم در روز) استفاده کردهاند، نتایج مثبت کمتری را گزارش کردهاند (۲).
نتیجهگیری:
جمع بندی شواهد نشان میدهد مصرف روزانه ویتامین سی میتواند بهعنوان یک درمان حمایتی در کاهش طول دوره و شدت علائم بیماری مؤثر باشد.
همچنین، افراد تحت فشار فیزیکی شدید، مانند ورزشکاران و سربازان یا کارگران ممکن است از فواید بیشتری در پیشگیری و درمان با ویتامین سی بهرهمند شوند.
تأثیر ویتامین سی به دوز مصرفی آن وابسته است و دوزهای بالاتر ممکن است نتایج بهتری در کاهش علائم نشان دهند که تجویزهای درمانی باید توسط پزشکان معالج انجام شود.
روش کار: برای بررسی این موضوع از کلیدواژههای « Ascorbic Acid» و «Common Cold» بهصورت MeSH در پایگاه اطلاعاتی پابمد و بهصورت Title/Abstract در کتابخانه کاکرین استفاده شد. در نهایت ۳ مطالعه مروری وارد بررسی شدند.
راستی آزمایی: سیستم ایمنی بدن را میتوان با مکمل ها تقویت کرد؟
منابع:
- Hemilä H, Chalker E. Vitamin C reduces the severity of common colds: a meta-analysis. BMC Public Health. 2023;23(1):2468.
- Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013;2013(1):Cd000980.
- Hemilä H. Vitamin C and Infections. Nutrients. 2017;9(4).
دیدگاهتان را بنویسید