نتیجه بررسی: نادرست

راستی‌آزمایی:‌ استفاده از هورمون در پرورش مرغ‌‌ ها برای سلامت انسان خطرناک است.

یکی از باورهای رایج در جامعه این است که مرغ‌های امروزی با هورمون پرورش داده می‌شوند. از طرفی سرطان‌زا بودن این هورمون‌ها برای انسان مطرح می‌باشد. این باور از آنجا شکل گرفته که مرغ‌های امروزی در مدت کوتاه‌تری (حدود ۳۵ روز) به وزن مناسب می‌رسند (تاثیر هورمون رشد)، در حالی که در گذشته این زمان تقریباً دو برابر بود.

تاریخچه استفاده از هورمون در صنعت مرغداری

در دهه ۱۹۵۰، در برخی کشورها مانند آمریکا و هنگ‌کنگ، از هورمون‌های مصنوعی مثل دی‌اتیل‌استیلبسترول (DES) و هگزوسترول استفاده می‌شد. این هورمون‌ها که از گروه استیلبن‌ها بودند، باید به صورت تزریقی یا کاشت زیر پوستی استفاده می‌شدند، زیرا در صورت خوراکی مصرف شدن، در بدن شکسته و بی‌اثر می‌شدند (۱).

چرا استفاده از هورمون ممنوع شد؟

در سال ۱۹۸۷، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) اعلام کرد که DES برای انسان سرطان‌زا است. به دنبال این اعلام، کمیسیون کدکس (مرجع جهانی استانداردهای غذایی) هیچ سطح ایمنی برای این هورمون تعیین نکرد و استفاده از آن در بسیاری از کشورها از جمله هنگ‌کنگ، چین، استرالیا، اتحادیه اروپا و آمریکا ممنوع شد (۱).

راستی آزمایی/ مردان هم چرخه هورمونی (شبیه به چرخه قاعدگی در زنان) دارند.

نگرانی‌های تاریخی درباره هورمون‌ها

در اواخر دهه ۱۹۷۰ در ایتالیا، نگرانی‌ هایی درباره ارتباط مصرف گوشت و مرغ آلوده به استیلبن‌ها با بلوغ زودرس در کودکان مطرح شد. همچنین در دهه ۱۹۸۰ در پورتوریکو، افزایش موارد بلوغ زودرس در دختران باعث بررسی وجود باقی‌مانده استیلبن‌ها در گوشت و مرغ شد. اما در هر دو مورد، شواهد قطعی برای اثبات این ارتباط به دست نیامد (۱).

چرا امروزه استفاده از هورمون در صنعت مرغداری منطقی نیست؟

سه دلیل اصلی وجود دارد:

– هزینه بالای تهیه و استفاده از هورمون در مرغ‌ها

– عدم تاثیر قابل توجه هورمون‌ها در رشد طیور

– غیرقانونی بودن استفاده در اکثر کشورها

علاوه بر این، هورمون‌ها باعث افزایش چربی در گوشت مرغ می‌شوند که امروزه مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند گوشت کم‌چرب مصرف کنند (۱، ۲).

نظارت‌های بین‌المللی

سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) تاکید دارد که محصولات مرغ برای مصرف انسانی باید عاری از هر گونه هورمون باشند. این موضوع به‌ویژه برای محصولات وارداتی باید قبل از حمل گواهی شود (۳).

چالش‌های موجود

علی‌رغم ممنوعیت استفاده از هورمون‌ها، هنوز در برخی کشورها مانند مصر، نظارت کافی بر باقی‌مانده‌های هورمونی در گوشت وجود ندارد. مطالعات نشان می‌دهد که گاهی میزان این مواد از حد مجاز بیشتر است و نیاز به نظارت دقیق‌تر وجود دارد (۴).

راستی‌آزمایی: هورمون‌ درمانی پس از یائسگی زنان درعملکرد جنسی آن‌ها تاثیرگذار است.

اما در ایران

سازمان دامپزشکی کشور در رابطه با استفاده از هورمون‌ها در مرغ‌ها تأکید کرده است که میزان باقی‌مانده داروها، هورمون‌ها، سموم و سایر مواد شیمیایی باید کمتر از حداکثر حد مجاز باقیمانده (MRL) باشد. لازم به ذکر است که حد مجاز باقیمانده (MRL) در حال تدوین است (۵).

این سازمان دلیل شایعه استفاده از هورمون‌ها در مرغداری‌ها را این‌گونه بیان می‌کند که: در سال‌های اخیر، در عرض ۳۵ روز، وزن مرغ‌ها به حدود ۲.۵ کیلوگرم می‌رسد، در حالی که این روند قبلاً تقریباً دو برابر این زمان طول می‌کشید و نیازمند خوراکی بیش از دو برابر آنچه امروز مصرف می‌شود بود. ساده‌ترین تصور این است که بگوییم هورمون‌ها علت این افزایش وزن در زمان کوتاه هستند؛ اما واقعیت به این شکل نیست.

سال‌ هاست که با توجه به رشد صنعت پرورش طیور و سرمایه‌گذاری در این بازار، پژوهشگران مطالعات گسترده‌ای بر روی ژنتیک، اصلاح نژاد و تغذیه مرغ‌های گوشتی انجام داده‌اند. نتیجه این تحقیقات تولید مرغ‌هایی است که با مصرف خوراک کمتر، وزن بیشتری را در زمان کوتاه‌تری به دست می‌آورند.

ضرورت صرفه اقتصادی در این صنعت ایجاب کرده است که علاوه بر اصلاح نژاد، در تغذیه مرغ‌ها از پروتئین‌های مرغوب، ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، اسید آمینه‌های لازم و تقویت‌کننده‌های رشد مانند پروبیوتیک‌ها و آنزیم‌ها استفاده شود که هیچ‌کدام از این‌ها هورمون نیستند.

همچنین، توجه به بهداشت مرغداری و سلامت پرندگان به‌طور ویژه اهمیت دارد و دانش و تلاش مرغداران و کارکنان مرغداری‌ها در زمینه رعایت امنیت زیستی و اصول پیشگیری از بیماری‌ها باید افزایش یابد، چرا که در غیاب این ضرورت‌ها، دستیابی به وزن مورد انتظار در زمان معین امکان‌پذیر نخواهد بود (۶).

نتیجه‌گیری

با توجه به ممنوعیت یا تعیین حد مجاز استفاده هورمون‌ها در صنعت مرغداری و شواهد علمی مبنی بر عدم تأثیر قابل توجه آن‌ها در رشد طیور، باور رایج درباره تزریق یا خوراندن هورمون به‌ مرغ‌ها جهت رشد آن‌ها نادرست است.

پیشرفت‌های ژنتیکی و تغذیه‌ای به تولید مرغ‌هایی با وزن بیشتر و مصرف خوراک کمتر منجر شده است. همچنین، نظارت‌های بین‌المللی و داخلی بر باقی‌مانده‌های هورمونی ضروری است تا سلامت مصرف‌کنندگان تضمین شود.

در حال حاضر، توجه به بهداشت مرغداری و رعایت اصول پیشگیری از بیماری‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا نگرانی در مورد تزریق هورمون به آن‌ها. البته باید در نظر داشت که ممکن است در مقاطعی گروههای متخلف به استفاده از برخی ترکیبات شیمیایی و هورمونی غیرمجاز روی آوردند اما این دلیلی بر تعمیم مساله به تمام تولیدکنندگان پرورش مرغ نمیتواند باشد.

روش کار: به‌صورت دستی Google Scholar و Google مورد جستجو قرار گرفتند. و نتایج مقالات، مقررات و دستورالعمل‌های ارگان‌های مربوطه استفاده شد.

منابع:

1. https://www.cfs.gov.hk/english/multimedia/multimedia_pub/multimedia_pub_fsf_105_02.html
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0924224415300819?via%3Dihub
3. https://www.fao.org/4/x6533e/x6533e01.htm
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0278691523005744?via%3Dihub
5. https://ivo.ir/%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%BA
6. https://ivo.ir/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AC-%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%84