نتیجه بررسی: درست

راستی‌آزمایی: واکسن آنفلوآنزا از بروز بیماری شدید، مرگ و بدحالی پیشگیری می‌کند.

بیان مسئله

در سال‌های اخیر این پرسش مطرح شده که واکسن آنفلوآنزا به‌راستی در پیشگیری از ابتلا به بیماری آنفلوآنزا و کاهش مرگ‌ومیر و شدت بیماری موثر است یا خیر. در این بررسی، با استفاده از شواهد علمی معتبر (مانند گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت و مراکز کنترل بیماری آمریکا) این ادعا را بررسی می‌کنیم.

یافته‌ها نشان می‌دهند واکسن آنفلوآنزا ابزاری اثربخش برای پیشگیری از بروز بیماری و عوارض شدید آن است. در ادامه دلایل و شواهد مربوطه را مرور می‌کنیم.

یافته‌ها

بسیاری از کارشناسان از جمله سازمان جهانی بهداشت (WHO) بر این باورند که واکسیناسیون سالانه بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا است (۱). ویروس آنفلوآنزا به سرعت جهش می‌یابد و سویه‌های جدید را ایجاد می‌کند، بنابراین هر سال با توجه به پیش‌بینی ویروس‌های شایع، واکسن جدیدی طراحی می‌شود. واکسن آنفلوآنزا موجب تحریک سیستم ایمنی بدن برای ساخت پادتن علیه ویروس می‌شود تا در صورت ورود ویروس به بدن، احتمال ابتلا کاهش یابد. اگرچه اثربخشی واکسن در افراد مسن (بالای ۶۵ سال) کمی کمتر است، حتی واکسیناسیون در این گروه سنی نیز شدت بیماری را کم می‌کند و احتمال بروز عوارض جدی و مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد (۱). به همین دلیل، WHO توصیه می‌کند تمامی گروه‌های پرخطر واکسن سالانه را دریافت کنند (۱، ۲).

مطالعات اپیدمیولوژی متعدد نشان داده‌اند واکسن آنفلوآنزا به‌طور قابل توجهی از ابتلا به بیماری پیشگیری می‌کند. برای مثال، طبق برآورد CDC، در فصل آنفلوآنزای ۲۰۲۰–۲۰۱۹ میلادی، واکسیناسیون مانع بروز حدود ۷ میلیون مورد ابتلا به آنفلوآنزا، ۳ میلیون مورد مراجعه پزشکی، ۱۰۰ هزار مورد بستری و ۷ هزار مورد مرگ ناشی از آنفلوآنزا در ایالات متحده شد (۵). در سال‌هایی که سویه‌های ویروسی واکسن با ویروس‌های در گردش شباهت بالاتری دارند، واکسن می‌تواند ۴۰ تا ۶۰ درصد موارد بستری و مراجعه پزشکی ناشی از آنفلوآنزا را کاهش دهد (۵). این داده‌ها نشان می‌دهند افراد واکسینه‌شده بسیار کمتر به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند (۵).

اثر واکسیناسیون بر کاهش عوارض شدید آنفلوآنزا نیز به‌خوبی اثبات شده است. گزارش‌های CDC نشان می‌دهند واکسیناسیون سالانه باعث پیشگیری از صدها هزار مورد مراجعه پزشکی و ده‌ها هزار مورد بستری در هر فصل آنفلوآنزا شده و نقش مهمی را در کاهش مرگ‌ومیر ایفا می‌کند (۳). برای نمونه، در یک بررسی میان‌فصل (فصل‌های ۲۰۲۴–۲۰۲۳)، میزان محافظت واکسن در پیشگیری از بستری ناشی از آنفلوآنزا بین ۵۲ و ۶۱ درصد گزارش شد (۳). علاوه‌بر این، گزارش‌های اخیر ۲۰۲۵–۲۰۲۴ نشان می‌دهند واکسیناسیون فصل جدید نیز به‌طور معناداری خطر بستری شدن و مراجعه پزشکی را به دلیل آنفلوآنزا کاهش داد (۴). به عبارت دیگر، واکسیناسیون تأثیر مستقیمی در کاهش بروز بیماری‌های شدید‌تر آنفلوآنزا و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد‌ (۳، ۴).

بررسی‌های مروری و متاآنالیزهای گسترده نیز از این نتیجه‌گیری حمایت می‌کنند. یک مطالعه متاآنالیز در سال ۲۰۲۵ که داده‌های بیش‌از ۱۹۲ هزار بیمار را آنالیز کرد، نشان داد واکسیناسیون آنفلوآنزا در تمامی گروه‌های سنی (کودکان، بزرگسالان و سالمندان) از بروز عفونت و عوارض آنفلوآنزا به‌طور معنی‌داری پیشگیری می‌کند (۶). به‌طور خاص، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد حتی اگر در کودکان و بزرگسالان حفاظت در برابر سویه H3N2 در مقایسه با سویه‌های H1N1 و آنفلوانزای B کمتر باشد، واکسیناسیون هم‌چنان موجب کاهش قابل ملاحظه‌ در شدت بیماری، بستری و مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوآنزای H3N2 می‌شود (۶). به‌طور کلی، این تحقیقات حاکی از آن است که واکسن آنفلوآنزا ضمن پیشگیری از ابتلا به بیماری، عوارض آن را نیز در تمام سنین کاهش می‌دهد (۶).

با وجود این شواهد مثبت، باید توجه داشت که واکسن آنفلوآنزا معجزه نمی‌کند و محدودیت‌هایی هم دارد. مهم‌ترین نکته آن است که اثربخشی آن ۱۰۰ درصد نیست. در سال‌هایی که تطابق گونه‌های موجود در واکسن با ویروس‌های در گردش ضعیف باشد، میزان محافظت کاهش می‌یابد. به‌علاوه، واکسن در افراد مسن، توانایی محافظتی کمتری دارد (۱). با این حال، حتی در این افراد نیز مطالعات نشان دادند واکسیناسیون منجر به بیماری خفیف‌تر شده و احتمال بروز عوارض شدید و مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد (۱، ۲). کارشناسان اشاره می‌کنند که هرچند واکسن تضمین صددرصد پیشگیری را نمی‌دهد، هم‌چنان بهترین ابزار موجود برای کاهش بار بیماری آنفلوآنزا و مرگ‌های ناشی از آن است (۱، ۲).

ادعا: واکسن‌های کرونا باعث آسیب سیستم ایمنی و مثبت شدن تست ایدز می‌شود.

نتیجه‌گیری
بررسی شواهد موجود نشان می‌دهد ادعای مطرح‌شده تا حد زیادی درست است. واکسیناسیون منظم آنفلوآنزا، تعداد موارد ابتلا، بستری شدن و مرگ‌ومیرهای مرتبط با این بیماری را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. البته واکسن تنها عامل پیشگیری نیست و رعایت بهداشت فردی و عمومی نیز اهمیت دارد، اما داده‌های علمی معتبر حاکی از آن است که تزریق سالانه واکسن آنفلوآنزا اقدامی ضروری و مؤثر در پیشگیری از ابتلا به بیماری و وخامت آنفلوآنزا محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت، ادعای مورد بررسی عمدتاً تأیید می‌شود.

منابع

1. World Health Organization (WHO), “Influenza (seasonal),” Technical factsheet, 2023.
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), “Key Facts About Seasonal Flu Vaccine,” September 17, 2024, CDC website.
3. CDC, “Interim Estimates of 2023–۲۰۲۴ Seasonal Influenza Vaccine Effectiveness,” MMWR Vol. 73, No. 8, 2024.
4. CDC, “Interim Estimates of 2024–۲۰۲۵ Seasonal Influenza Vaccine Effectiveness,” MMWR Vol. 74, No. 6, 2025.
5. CDC, “Benefits of the Flu Vaccine,” Flu Vaccines Work, August 14, 2024.
6. Presa J et al., “Influenza vaccine outcomes: a meta-analysis revealing morbidity benefits amid low infection prevention,” European Respiratory Review 34(175):240144, 2025.