نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

استفاده از داده‌های ژنتیکی برای شناسایی شخصیت‌ها جهت ترور صحت دارد؟

اخیرا در شبکه‌های اجتماعی، متنی طولانی با این محتوا منتشر شد که «شخصیت‌های نظامی در جنگ ۱۲روزه با شناسایی ژنتیک افراد و داده‌های آن مورد شناسایی و ترور قرار گرفتند».

«فکت‌‌نامه سلامت» به بررسی صحت این ادعا پرداخته است.

 این بررسی با همکاری آقای دکتر اکرمی، متخصص ژنتیک و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد:

در بررسی متن ارائه‌شده، ادعاهای اصلی در مورد بازسازی چهره و فرم بدن از روی داده‌های خام DNA و هم‌چنین روش‌های تحلیل تصویر و نفوذ به داده‌های ژنتیکی، از نظر علم روز و ملاحظات منطقی/فنی، مورد سنجش قرار گرفت.

۱. امکان بازسازی چهره و فرم بدن از روی داده‌های خام DNA

واقعیت فعلی علم DNA phenotyping نشان می‌دهد که پژوهش‌های روز فقط قادر به پیش‌بینی برخی صفات ایستا، مانند رنگ چشم، پوست و مو، با دقت قابل‌قبول هستند، اما بازسازی سه‌بعدی دقیق چهره، شکل جمجمه یا نسبت‌های اندامی فراتر از حد آزمایش است. محدودیت‌های عملی شامل این موارد هستند:
• ژن‌های تعیین‌کننده ویژگی‌های تنظیمی (regulatory) بسیار گسترده بوده و هیچ مدل ژنتیکی با توان پیش‌بینی شکل دقیق جمجمه یا نحوه راه‌رفتن، ارائه نشده است.
• حتی در بهترین مطالعات، خطای نواحی صورت (nose؛ jawline) بزرگ‌تر از چند میلی‌متر بوده و چهره بازسازی‌شده فقط شباهتی کلی دارد.

۲. روش «تحلیل و تطبیق» تصویر مبهم با DNA

الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تشخیص الگوهای حرکتی نیازمند مجموعه‌ای از تصاویر یا ویدئوهای دقیق از شخص مورد نظر هستند. بدون یک مجموعه داده‌ای اولیه، این کار عملی نیست. هم‌چنین، مطالعات حوزه‌ تشخیص راه‌رفتن (gait recognition) نشان می‌دهند که خطای تفکیک افراد از جمعیت بیشتر از ۵ تا ۱۰٪ است، به‌ویژه در شرایطی که کیفیت تصویر پایین و زاویه‌های مختلف دوربین وجود داشته باشند.

۳. نفوذ به دوربین‌های شهری و ارسال کل ویدئوها به حیفا

حتی اگر بتوان «GrayBarcode» را روی همه‌ دوربین‌های شهری نصب کرد، ارسال زنده‌ صدها جریان ویدیویی باکیفیت متوسط به خارج از کشور نیازمند زیرساخت‌های پیچیده و هزینه‌بر است. سیستم‌های نظارت ترافیکی در ایران معمولاً پشت فایروال‌های سخت و شبکه‌ بسته قرار دارند، که نفوذ به آن‌ها بسیار دشوارتر از نفوذ به یک سرور آزمایشگاهی است.

۴. توانمندی‌های پهپاد Elbit Hermes 450

هیربس ۴۵۰ (Hermes 450)، محصول Elbit، عمدتاً برای شناسایی و پایش طراحی شده و به‌ندرت برای حمله استفاده می‌شود. اگرچه این پهپاد می‌تواند موشک‌های Spike را حمل کند، استفاده از آن‌ در ارتفاع بالا و با دقت کم‌تر از چند متر، صدای زیادی ایجاد می‌کند که امکان شلیک بی‌صدا را منتفی می‌سازد. هم‌چنین، هدایت خودکار موشک نیازمند داده‌های GPS، امواج راداری یا لیدار است.

۵. امنیت داده‌های ژنتیکی در سرویس‌های ابری پزشکی

داده‌های ژنتیکی بیماران طبق قوانین HIPAA (آمریکا) یا GDPR (اروپا)، رمزنگاری‌شده و با سیاست‌های دسترسی محدود نگهداری می‌شوند. ادعای ذخیره آنلاین بدون رمزنگاری کافی نیازمند شواهد مستند است. نفوذ هم‌زمان به تمامی بانک‌های اطلاعاتی مراکز ژنتیک ممکن است، اما به منابع فراوان و هماهنگی‌های پیچیده نیاز دارد.

نتیجه‌گیری

متن منتشرشده در فضای مجازی، ترکیبی از چند اصل علمی — از جمله DNA phenotyping و پردازش تصویر با هوش مصنوعی — با مجموعه‌ای از اغراق‌های فنی و منطقی است. بنابراین داستان از نظر علمی و فنی چندین نقطه‌ بزرگ نقصان و اغراق دارد و بیشتر در دسته‌ «داستان‌های تخیلی سایبری-جاسوسی» قرار می‌گیرد.

در نتیجه «فکت‌نامه سلامت» این ادعا را مبتنی بر شواهد کافی نمی‌داند و به آن برچسب «شواهد ضعیف» می‌زند.