نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

راستی‌آزمایی: چای کیسه‌ای حاوی مواد مضر برای سلامت است.

بیان مسئله

بسیاری از مصرف‌کنندگان چای به دلیل سهولت استفاده، سرعت آماده‌سازی و بسته‌بندی‌های استاندارد چای کیسه‌ای، آن را به چای فله‌ای ترجیح می‌دهند. بااین‌حال، افزایش آگاهی عمومی درباره ترکیبات مواد غذایی و تأثیرات آن‌ها بر سلامت، نگرانی‌هایی را در مورد بی‌خطری استفاده از چای کیسه‌ای به همراه داشته است.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مواد به‌کاررفته در بسته‌بندی چای کیسه‌ای، از جمله پلاستیک‌ها و مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیند تولید، ممکن است هنگام دم کردن چای، وارد این نوشیدنی شده و در درازمدت بر سلامت انسان تأثیر منفی بگذارند.

از جمله این نگرانی‌ها می‌توان به آزاد شدن میکروپلاستیک‌ها، نانوپلاستیک‌ها، ترکیبات شیمیایی مانند اپی‌کلروهیدرین و حتی فلزات سنگین اشاره کرد.

در این مقاله، با تکیه بر شواهد علمی موجود، به بررسی این ادعا می‌پردازیم که استفاده از چای کیسه‌ای واقعاً حاوی مواد مضری است که می‌توانند سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر اندازند، یا اینکه میزان مواجهه با این ترکیبات در حدی است که نگرانی قابل‌توجهی را ایجاد نکنند.

یافته‌ها

تحقیقات نشان داده‌اند که کیسه‌های پلاستیکی چای هنگام دم کردن آن، مقادیری میکروپلاستیک آزاد می‌کنند. محققان با استفاده از روش‌های پیشرفته مانند میکرو-رامان لیزری و طیف‌سنجی جرمی، توانستند ذرات میکروپلاستیک را در اندازه‌های میکرون و کمتر از میکرون شناسایی کنند. نتایج نشان می‌دهند که از هر کیسه چای بین ۸۰ و ۱۲۸۸ ذره میکروپلاستیک (در اندازه میکرون) و تا ۶۳/۷۵۵ میکروگرم میکروپلاستیک (در اندازه کمتر از میکرون) آزاد می‌شود. یک مطالعه دیگر حتی تخمین زده که یک کیسه چای پلاستیکی در دمای دم کردن می‌تواند حدود ۱۱/۶ میلیارد میکروپلاستیک و ۳/۱ میلیارد نانوپلاستیک را آزاد کند (۱، ۲).

انواع پلاستیک‌ها در کیسه‌های چای

کیسه‌های چای معمولاً از انواع مختلفی از پلاستیک‌ها ساخته می‌شوند. در بررسی شش برند چای، مشخص شد که چهار برند حاوی مقادیر متفاوتی از پلی‌پروپیلن هستند، یک برند تقریباً به‌طور کامل از نایلون تشکیل شده و برند ششم تصور می‌شد که زیست‌تخریب‌پذیر و عاری از باقی‌مانده پلاستیک باشد. حتی کیسه‌های چای کاغذی نیز اغلب دارای الیاف پلاستیکی در درزگیرهای خود هستند. علاوه‌بر این، برای جلوگیری از پارگی کیسه‌های کاغذی چای، ماده‌ای به نام اپی‌کلروهیدرین به آن‌ها اضافه می‌شود که می‌تواند مشکل‌ساز باشد (۲، ۳).

اپی‌کلروهیدرین (ECH) در کیسه‌های چای

مطالعه‌ای که در بازار اسکندریه مصر انجام شد، سطوح اپی‌کلروهیدرین (ECH) را در سه برند چای کیسه‌ای و فله‌ای بررسی کرد. نتایج نشان دادند که سطوح ECH بین برندهای مختلف به‌طور قابل‌توجهی متفاوت بوده و مقدار آن در کیسه‌های چای بالاتر از چای فله‌ای است. این سطوح با افزایش زمان دم کشیدن افزایش می‌یابند. هم‌چنین، مشخص شد که شستن کیسه‌های چای با آب دیونیزه به مدت ۱ دقیقه، سطوح ECH را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. بااین‌حال، محققان دریافتند که مصرف چای کیسه‌ای و فله‌ای نمی‌تواند خطری برای افراد ایجاد کند، زیرا شاخص خطر (HI) آن برای سلامت، کمتر از ۱ بود (۴).

فلزات سنگین در چای کیسه‌ای

چندین مطالعه وجود فلزات سنگین را، مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب و آلومینیوم، در چای کیسه‌ای بررسی کردند. در یک مطالعه در پرو، غلظت‌های آرسنیک، کادمیوم و سرب در کیسه‌های چای مختلف، از جمله چای سبز، رازیانه، بابونه، بولدو و علف لیمو اندازه‌گیری شد. نتایج نشان دادند که متوسط سطوح آرسنیک در برخی برندها از استانداردهای بین‌المللی فراتر رفتند. بااین‌حال، شاخص خطر فلزات سنگین در کیسه‌های چای کمتر از ۱ بود، که نشان‌دهنده خطرات غیرسرطان‌زای ناچیز آن برای سلامت مصرف‌کنندگان است (۵).

اثرات مواد پلاستیکی بر سلامت در مطالعات حیوانی

چندین مطالعه روی موش‌ها اثرات مواد پلاستیکی آزاد شده از کیسه‌های چای را بررسی کردند. این مطالعات نشان دادند که قرار گرفتن در معرض مواد نشتی از محصولات پلاستیکی تیمار شده با آب جوش، از جمله کیسه‌های چای غیربافته، می‌تواند باعث تغییراتی در تنوع و ترکیب میکروبیوم روده شود. در یکی از این مطالعات، موش‌هایی که در معرض کیسه‌های چای غیربافته قرار گرفتند، افزایش Lachnospiraceae و کاهش Muribaculaceae را در روده خود نشان دادند. هم‌چنین، کاهش شاخص شناسایی اشیاء جدید و رسوب پروتئین‌های آمیلوئید بتا (amyloid beta) و فسفوریلاسیون تاو (Tau) مشاهده شد. آسیب سلولی و التهاب عصبی نیز در گروه‌های مداخله گزارش شد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض مواد نشتی از محصولات پلاستیکی می‌تواند منجر به کاهش توانایی شناختی و التهاب عصبی در پستانداران شود که احتمالاً با تغییرات در میکروبیوتای روده مرتبط است (۳، ۶).

راهکارهای کاهش میکروپلاستیک‌ها

محققان، راهکارهایی را برای کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها از طریق چای کیسه‌ای پیشنهاد کرده‌اند. یک استراتژی ساده شامل سه‌بار شست‌وشوی پیش‌از مصرف آن با آب در دمای اتاق است که می‌تواند باقیمانده‌های میکروپلاستیک را با نرخ حذف ۷۶٪ تا ۹۴٪ (اندازه میکرون) و ۸۰٪ تا ۸۷٪ (اندازه کمتر از میکرون) به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. هم‌چنین، توصیه می‌شود که مصرف‌کنندگان، ترجیحاً از چای فله‌ای به جای کیسه‌های چای یک‌بار مصرف استفاده کرده و صافی‌های شیشه‌ای، فلزی یا سرامیکی را برای دم کردن چای به‌کار برند. استفاده از چای فوری یا کیسه‌های چای پارچه‌ای نیز به عنوان جایگزین‌های بی‌خطرتر پیشنهاد شده است (۱، ۲).

میزان مواجهه و ارزیابی خطر

مطالعات مختلف تلاش کرده‌اند تا میزان مواجهه انسان را با میکروپلاستیک‌ها از طریق مصرف چای تخمین بزنند. یک مطالعه نشان داد که خطرات مواجهه، بر اساس مصرف روزانه تخمینی ۰/۰۵۳۸ تا ۰/۰۹۶۷ و ۰/۰۱۰۱ تا ۰/۰۱۸۱ ذره به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز، به‌ترتیب، برای کودکان و بزرگسالان، بسیار کم است. در مطالعه‌ای دیگر، از شبیه‌سازی مونت کارلو (Monte Carlo) برای تخمین میزان جذب روزانه مزمن (CDI) میکروپلاستیک‌ها استفاده شد که به‌طور متوسط ۰/۰۳ ± ۰/۰۲۵ میلی‌گرم میکروپلاستیک به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز تخمین زده شد (۷، ۸).

تغییرات شیمیایی پلاستیک‌ها در دمای بالا

تحقیقات نشان می‌دهند که تجزیه پلاستیک به میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها می‌تواند طی استفاده عادی از کیسه‌های پلی‌اتیلن پخت برنج، کیسه‌های یخ و کیسه‌های چای نایلونی رخ دهد. با استفاده از روش‌های پیشرفته، مانند میکروسکوپ رامان (دستگاه طیف‌سنجی با قابلیت طیف‌گیری از مناطقی با ابعاد میکرونی)، طیف‌سنجی فوتوالکترونی اشعه ایکس و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، مشخص شد که دما تأثیر قوی بر مورفولوژی (شکل ظاهری) و وضعیت تجمع مواد آزاد شده دارد. در یک مطالعه، تخریب ساختار شیمیایی نایلون در دمای ۹۵ درجه سانتی‌گراد مشاهده شد، که نشان‌دهنده شکستن زنجیره اصلی نایلون است. این تخریب هم‌چنین از طریق تغییرات مورفولوژیکی، جایی که میکروپلاستیک‌ها شکل خود را از شبه‌الیاف به شبه‌کروی تغییر دادند، قابل مشاهده بود (۹، ۱۰).

راستی‌آزمایی: خوردن چای بیش‌از‌حد باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که برخی از انواع چای کیسه‌ای، به‌ویژه مواردی که از مواد پلاستیکی، مانند نایلون و پلی‌پروپیلن، ساخته شده‌اند، هنگام دم کشیدن مقادیر قابل‌توجهی میکروپلاستیک و نانوپلاستیک را آزاد می‌کنند. علاوه‌بر این، کیسه‌های چای کاغذی نیز ممکن است حاوی مواد شیمیایی، مانند اپی‌کلروهیدرین، باشند که نگرانی‌هایی در مورد تأثیرات احتمالی آن‌ها بر سلامت وجود دارد. هم‌چنین، برخی مطالعات وجود فلزات سنگین را در چای کیسه‌ای گزارش کرده‌اند، اما میزان آن معمولاً در محدوده‌ای بوده که خطری برای سلامت انسان ایجاد نمی‌کند.

بااین‌حال، شواهد موجود حاکی از آن است که میزان مواجهه انسان با این ترکیبات از طریق مصرف چای کیسه‌ای در حدی نیست که به خطرات جدی برای سلامت بی‌انجامد. در مطالعات حیوانی، مواجهه با مواد آزاد شده از کیسه‌های چای با تغییرات در میکروبیوتای روده، التهاب عصبی و کاهش شناختی همراه بوده است، اما تعمیم این یافته‌ها به انسان نیازمند انجام تحقیقات بیشتری است.

روش جست‌وجو

برای بررسی این ادعا، از کلیدواژه‌های Tea bag و Health risk در بانک‌های اطلاعاتی PubMed؛ Web of Science و کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) استفاده شد. در نهایت، ۱۰ مطالعه مرتبط با موضوع بررسی شدند.

منابع

1. Yue Z, Liu X, Mei T, Zhang Y, Pi F, Dai H, et al. Reducing microplastics in tea infusions released from filter bags by pre-washing method: Quantitative evidences based on Raman imaging and Py-GC/MS. Food Chem. 2024;445:138740.
2. Ali T, Habib A, Muskan F, Mumtaz S, Shams R. Health risks posed by microplastics in tea bags: microplastic pollution – a truly global problem. Int J Surg. 2023;109(3):515-6.
3. Hu N, Zhang X, Yu Z, Du Y, He X, Wang H, et al. Effects of oral exposure to leachate from boiled-water treated plastic products on gut microbiome and metabolomics. J Hazard Mater. 2022;439:129605.
4. Nour SMF, El-Desoky AMM, Hassan NA, Osman KA. Estimated daily intake of epichlorohydrin and certain heavy metals of bagged and loose black teas. J Food Sci Technol. 2023;60(2):666-78.
5. Portugal Ó B, Flores-Quispe M. Concentrations of arsenic, cadmium, and lead in herbal infusion tea bags marketed in Tacna, Peru. Environ Monit Assess. 2022;194(8):534.
6. Hu N, Pan D, Yang Y, Pu L, He X, Wang H, et al. Effects of common plastic products heat exposure on cognition: Mediated by gut microbiota. Ecotoxicol Environ Saf. 2023;254:114758.
7. Xing D, Zhao T, Tan X, Liu J, Wu S, Xu J, et al. Microplastics in tea from planting to the final tea product: Traceability, characteristics and dietary exposure risk analysis. Food Chem. 2024;455:139636.
8. Joseph A, Parveen N, Ranjan VP, Goel S. Drinking hot beverages from paper cups: Lifetime intake of microplastics. Chemosphere. 2023;317:137844.
9. Cella C, La Spina R, Mehn D, Fumagalli F, Ceccone G, Valsesia A, et al. Detecting Micro- and Nanoplastics Released from Food Packaging: Challenges and Analytical Strategies. Polymers (Basel). 2022;14(6).
10. Kniazev K, Pavlovetc IM, Zhang S, Kim J, Stevenson RL, Doudrick K, et al. Using Infrared Photothermal Heterodyne Imaging to Characterize Micro- and Nanoplastics in Complex Environmental Matrices. Environ Sci Technol. 2021;55(23):15891-9.