نتیجه بررسی: نادرست

راستی‌آزمایی: عمل اسلیو معده خطری ندارد و برای همه توصیه می‌شود.

مقدمه

چاقی مفرط یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت جهان در قرن بیست‌ویکم محسوب می‌شود که میلیون‌ها نفر را درگیر کرده و خطرات جدی برای سلامت انسان به‌همراه دارد. با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های جراحی متعددی برای درمان چاقی مفرط توسعه یافته‌اند که میان آن‌ها، جراحی اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy) جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است.

جراحی اسلیو معده یک روش جراحی متابولیک است که طی آن، بخش عمده‌ای از معده (حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد) به‌صورت طولی برداشته شده و معده به شکل یک لوله باریک درمی‌آید. این روش برخلاف جراحی بای‌پس که مسیر روده را تغییر می‌دهد، با کاهش حجم معده عمل کرده و باعث محدودیت در دریافت غذا می‌شود که برگشت‌ناپذیر است.

تفاوت اصلی جراحی اسلیو معده با جراحی بای‌پس در چند نکته کلیدی نهفته است. در جراحی بای‌پس، علاوه‌بر کوچک‌کردن معده، مسیر عبور غذا در دستگاه گوارش تغییر کرده و بخشی از روده کوچک دور زده می‌شود که این موضوع می‌تواند منجر به بروز اختلال در جذب مواد مغذی شود. در حالی‌که در جراحی اسلیو معده، فقط حجم معده کاهش یافته و مسیر طبیعی گوارش حفظ می‌شود.

از مزایای جراحی اسلیو معده می‌توان به سادگی نسبی جراحی، زمان کوتاه‌تر آن، خطر کمتر عوارض و بهبودی سریع‌تر بیمار اشاره کرد. همچنین این روش برای افرادی با شاخص توده بدنی بالای ۳۵ که از بیماری‌های همراه چاقی رنج می‌برند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود.

بااین‌حال، آیا واقعاً جراحی اسلیو معده جایگزین مناسبی برای تلاش‌های سخت ورزشی و رژیم‌های غذایی است؟ برخی ممکن است تصور کنند که این نوع جراحی، راه میانبری برای کاهش وزن بوده و می‌توان به‌سادگی با انجام آن از تمام زحمات ورزش و رژیم غذایی رهایی یافت؛ اما آیا واقعیت چنین است؟

یافته‌ها

جراحی اسلیو معده یا لاپاروسکوپیک اسلیو گاستروکتومی (LSG) در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های جراحی درمان چاقی مفرط مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. این روش جراحی پیچیده که برای افرادی با شاخص توده بدنی بالای ۳۵ طراحی شده، در مطالعات متعددی با دقت علمی بررسی شده است. در مجموعه مطالعات گسترده، محققان ۳۱ پژوهش را با مشارکت ۴,۵۴۷ بیمار بررسی کردند که شامل ۶ گزارش موردی، ۱۸ کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و کنترل‌شده و ۷ مطالعه گذشته‌نگر بودند (۱).

مطالعات تخصصی نشان می‌دهند که جراحی اسلیو معده علی‌رغم مزایای درمانی، با طیف گسترده‌ای از عوارض بالقوه همراه است. محققان در بررسی‌های خود به بروز عوارضی مانند نشت از خط منگنه (محل بخیه بخش جدا شده)، تنگی معده، خونریزی، عفونت، پیچش معده و اختلال در جذب مواد مغذی اشاره کرده‌اند. برای کاهش این عوارض، متخصصان روش‌های نوآورانه‌ای را مانند تقویت خط منگنه، پلیکاسیون و استفاده از سیستم کلیپ مخصوص توسعه داده‌اند. نکته قابل توجه آنکه میزان عوارض در مطالعات مختلف بین ۸ و ۱۰ درصد گزارش شده که نشان می‌دهد این جراحی یک روش کاملاً بی‌خطر نیست (۱، ۲).

یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بررسی در این مطالعات، تأثیر عفونت هلیکوباکترپیلوری بر نتایج جراحی بوده است. مطالعات متاآنالیز با بررسی ۸ مطالعه مقایسه‌ای گذشته‌نگر شامل ۴,۸۷۷ نفر نشان دادند که این عفونت می‌تواند خطر عوارض را به‌طور معناداری افزایش دهد. میزان شیوع عفونت در نمونه‌های جراحی از ۷/۷۷ تا ۴۳/۲۰ درصد متغیر بوده و ممکن است احتمال بروز عوارض کلی را ۱/۵۶ برابر و خطر نشت از خط منگنه را ۱/۸۹ برابر افزایش دهد. این یافته‌ها اهمیت غربالگری دقیق و درمان پیش از جراحی را برجسته می‌کنند (۲).

مقایسه‌های تخصصی میان جراحی اسلیو معده و جراحی بای‌پس معده نتایج بسیار جالبی را آشکار کردند. میزان کاهش وزن در کوتاه‌مدت (۱۲ ماه) در هر دو روش حدود ۵۴/۶ درصد و کاهش وزن کل ۱۹/۹ درصد گزارش شده است. میزان بهبودی دیابت نیز ۵۳ درصد بوده و نرخ بروز عوارض در دوره حین و پس از جراحی حدود ۸/۲ درصد ثبت شد. مطالعات پیگیری بلندمدت ۵ ساله نشان دادند که جراحی اسلیو معده منجر به کاهش ۴۷ درصدی در جراحی‌های مجدد و ۷۱ درصدی در مداخلات اندوسکوپی شد (۳، ۴).

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده همچنین نشان دادند که جراحی اسلیو معده کاهش معناداری را در عوارض عمده (با سطح معناداری ۰/۰۵) و کاهش ۲۹ درصدی را در عوارض جزئی برجای گذاشت. با این وجود، تفاوت معناداری در نرخ بازگشت به بیمارستان و مرگ‌ومیر طی ۳۰ روزه مشاهده نشد. این یافته‌ها اهمیت دقت و مراقبت‌های تخصصی را در این نوع جراحی نشان می‌دهند (۵).

راستی‌آزمایی: چای سبز باعث کاهش وزن می‌شود

نتیجه‌گیری

برخلاف تصور عمومی، جراحی اسلیو معده یک روش بی‌خطر برای همه افراد نیست. این جراحی برای گروه خاصی از بیماران مبتلا به چاقی مفرط مفید است، اما نیاز به بررسی دقیق شرایط فردی، مشاوره تخصصی و آگاهی کامل از عوارض احتمالی دارد. محققان بر ضرورت انجام مطالعات بیشتر با کیفیت بالا و دوره‌های پیگیری‌ طولانی‌مدت تأکید کرده‌اند. توصیه می‌شود افراد متقاضی این جراحی حتماً با متخصصان مجرب مشورت کرده و تمام جنبه‌های پزشکی فردی را مدنظر قرار دهند.

روش جست‌وجو

برای بررسی این ادعا از کلیدواژه‌های gastric sleeve surgery و Complication به‌همراه عبارات مترادف آن‌ها در بانک‌های اطلاعاتی PubMed و Scopus استفاده شد. در نهایت نتایج ۵ مطالعه مروری به‌کار گرفته شدند.

منابع

1. Achi N, Wang H, Hao J, Chen W. Innovative Approaches to Managing Postoperative Complications in Laparoscopic Sleeve Gastrectomy: A Scoping Review. J Laparoendosc Adv Surg Tech A. 2025;35(1):6-14.
2. Marcolin P, Machado Berleze M, Polettini J, Marchesan Rodrigues MA, Augustin Silveira D. The Impact of Helicobacter pylori on Laparoscopic Sleeve Gastrectomy Postoperative Complications: a Systematic Review and Meta-analysis. Obes Surg. 2023;33(11):3649-57.
3. Fehervari M, Banh S, Varma P, Das B, Al-Yaqout K, Al-Sabah S, et al. Weight loss specific to indication, remission of diabetes, and short-term complications after sleeve gastrectomy conversion to Roux-en-Y gastric bypass: a systematic review and meta-analysis. Surg Obes Relat Dis. 2023;19(4):384-95.
4. Osland EJ, Yunus RM, Khan S, Memon MA. Late (≥۵ y) Complications of Laparoscopic Vertical Sleeve Gastrectomy (LVSG) and Laparoscopic Roux-en-Y Gastric Bypass (LRYGB): A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech. 2022;32(4):501-13.
5. Osland E, Yunus RM, Khan S, Memon B, Memon MA. Late Postoperative Complications in Laparoscopic Sleeve Gastrectomy (LVSG) Versus Laparoscopic Roux-en-y Gastric Bypass (LRYGB): Meta-analysis and Systematic Review. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech. 2016;26(3):193-201.