نتیجه‌ بررسی: نادرست

راستی‌آمایی: بعد از واکسیناسیون گسترده کرونا مردم بیماری‌‌های عجیب گرفته‌اند.

واکسن‌های کووید-۱۹ یکی از مؤثرترین ابزارها در مقابله با پاندمی ایجاد شده بوده‌اند و جان میلیون‌ها نفر را نجات داده‌اند. اما همزمان با افزایش واکسیناسیون ، برخی ادعا کرده‌اند که پس از تزریق واکسن‌ها، بیماری‌های عجیب و نادر در میان مردم شایع شده است.

در این بررسی، با استفاده از نتایج مقالات علمی، به بررسی صحت این ادعا و ارزیابی عوارض جانبی نادر مرتبط با واکسیناسیون کووید-۱۹ می‌پردازیم.

عوارض احتمالی واکسن کووید ۱۹

مطالعات گسترده‌ای نشان داده‌اند که واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ عمدتاً ایمن هستند و عوارض جانبی شدیدی به ندرت دیده می‌شود. در یک بررسی در بمبئی روی بیش از ۸۰۰۰ فرد واکسینه‌شده، ۸۸.۷۱% از افراد بدون هیچ عارضه‌ای بودند، ۱.۶۵% عوارض خفیف و ۹.۶۳% عوارض متوسط را گزارش کردند. تنها ۰.۴۴% از شرکت‌کنندگان به کووید-۱۹ مبتلا شدند که این آمار، ایمنی بالای واکسن‌ها و نادر بودن عوارض شدید را تایید می‌کند (۱).

موارد نادری از عوارض خاص پس از واکسیناسیون گزارش شده است. به عنوان مثال، پانکراتیت حاد در یک زن ۹۶ ساله، سندرم گیلن-باره (GBS)، و فعال‌سازی ویروس هرپس زوستر (زونا) در برخی افراد واکسینه‌شده رخ داده‌اند. گرچه این عوارض نادر هستند، شواهد نشان می‌دهد که اکثر بیماران به درمان‌های استاندارد پاسخ می‌دهند و فواید واکسن همچنان بر خطرات احتمالی آن می‌چربد (۲) (۳) (۴, ۵).

علاوه بر این، واکنش‌های پوستی و بیماری‌های التهابی نادر مانند پلی‌میالژیا روماتیکا و سندرم کاستلمن نیز گزارش شده‌اند. هرچند این عوارض نادرند و به تحقیقات بیشتری برای بررسی ارتباط قطعی با واکسن نیاز است، این موارد نشان‌دهنده آن است که در افراد خاص، عوارض نادری ممکن است رخ دهد اما اغلب قابل درمان و کنترل هستند (۶).

آیا تزریق واکسن های روتین کودکان باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی میشود؟

هزینه-اثربخشی واکسیناسیون کووید-۱۹

شواهد حاصل از مطالعات جامع نشان می‌دهد که واکسیناسیون کووید-۱۹ از منظر اقتصادی و سلامت عمومی یک مداخله بسیار اثربخش است که از قرار زیر است (۷، ۸):

• افزایش پوشش واکسیناسیون به حداقل ۱۵٪ در ۹۱ کشور مورد مطالعه می‌تواند:

– از ۱۱ میلیون مورد عفونت جدید پیشگیری کند.

– از ۱۲۰ هزار مرگ جلوگیری می‌کند.

– باعث جلوگیری از هدر رفت ۰.۹۵ میلیارد دلار آمریکا می‌شود.

• افزایش پوشش تا ۶۰٪ می‌تواند:

– تا ۶۸ میلیون عفونت اضافی را پیشگیری کند.

– از ۱۶۰ هزار مرگ پیشگیری کند.

واکسن کووید-۱۹ یکی از مقرون به صرفه‌ترین راه‌های حفظ سلامت جامعه است. وقتی هزینه تهیه و تزریق واکسن را با هزینه‌های درمان بیماران کرونایی در بیمارستان مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که واکسیناسیون بسیار کم‌هزینه‌تر است.

واکسن زدن مانند خرید یک بیمه سلامتی ارزان قیمت است که هم از بیمار شدن افراد جلوگیری می‌کند، هم از خانواده‌ها در برابر هزینه‌های سنگین درمان محافظت می‌کند و هم فشار مالی کمتری به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وارد می‌کند. به‌ویژه در کشورهایی که درآمد کمتری دارند، واکسیناسیون یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای حفظ سلامت مردم است. این یعنی با صرف هزینه‌ای نسبتاً کم، می‌توان سلامت بسیاری از افراد را حفظ کرد و از هزینه‌های بسیار بیشتر درمان در آینده جلوگیری کرد.

راستی آزمایی: با توجه به گزارش عوارض متعدد واکسن آسترازنکا، این واکسن از بازار جهانی جمع شد.

همزمانی واکسیناسیون با بیماری های خاموش دوران قرنطینه کووید-۱۹
در زمان اوج گیری پاندمی کووید-۱۹ در جهان، بخش قابل توجهی از بیماران از ترس مراجعه به مراکز درمانی، مورد تشخیص بیماری ها قرار نگرفتند. در نتیجه بعد از اتمام قرنطینه ها و محدودیت های اجتماعی که معمولا بعد از واکسیناسیون گسترده بود، باعث شد مردم برای تشخیص اختلالات گاها پنهان خود مراجعه کنند. در نتیجه شاهد کشف موارد متعدد مبتلایان به بیماری هایی بودیم که نه بخاطر واکسیناسیون بلکه بدلیل شرایط قرنطینه و محدودیت های اجتماعی تشخیص داده نمیشود(۹).

ساختار و محتویات واکسن ها:

از منظری دیگر اگر قرار باشد واکسن ها باعث ایجاد عوارض متعددی شده باشند، باید در ساختار خود ترکیبات خطرناک و بیمارگونه ای داشته باشند. در همه واکسن های مورد استفاده هیچ‌یک از این محتویات به گونه‌ای طراحی نشده‌اند که بتوانند باعث بروز بیماری‌های لاعلاج و خطرناک شوند. ترکیبات مورد استفاده در واکسن‌ها از نظر ایمنی به‌طور گسترده آزمایش شده‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که واکسن‌ها به‌طور کلی باعث ایجاد عوارض بلندمدت نمی‌شوند، چرا که محتویات آن‌ها در بدن باقی نمی‌مانند و سریعاً تخریب می‌شوند.

کووید طول کشیده و بروز عوارض متعدد طولانی مدت:

کووید طول‌کشیده یکی از پیامدهای شناخته‌شده عفونت با ویروس کووید-۱۹ است که می‌تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روانی را برای مدت طولانی پس از بهبودی اولیه ایجاد کند.در بسیاری از موارد، افراد ممکن است واکسن کرونا را در زمانی دریافت کنند که عفونت کووید قبلی تشخیص داده نشده یا بدون علامت بوده است. این موضوع می‌تواند باعث شود که عوارض طولانی‌مدت کووید به اشتباه به واکسن نسبت داده شوند. در بسیاری از موارد، اطلاعات نادرست یا سوءتفاهم درباره واکسن‌ها باعث شده تا افراد به اشتباه واکسن را مسئول عوارضی بدانند که در واقع ناشی از کووید طول‌کشیده یا دیگر عوامل محیطی و فردی است.

نتیجه‌گیری:

واکسن‌های کووید-۱۹ نقش اساسی در کنترل پاندمی ایفا کرده و جان میلیون‌ها نفر را نجات داده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که این واکسن‌ها ایمن بوده و عوارض جانبی جدی به ندرت مشاهده می‌شود؛ در برخی افراد واکسینه‌شده، موارد نادر عوارضی چون پانکراتیت، سندرم گیلن‌باره، و فعال‌سازی ویروس زونا گزارش شده که اغلب قابل درمان و مدیریت هستند.

واکسیناسیون از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است و افزایش پوشش آن می‌تواند از میلیون‌ها عفونت و مرگ پیشگیری کند و هزینه‌های درمانی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. از طرفی باید دانست واکسن‌هایی که به بازار عرضه می‌شوند، تحت ارزیابی دقیق ایمنی قرار می‌گیرند. این ارزیابی شامل مطالعات بالینی چند مرحله‌ای است که به بررسی اثرات جانبی و کارایی واکسن می‌پردازند.

روش کار: برای بررسی این موضوع از کلیدواژه‌ زیر در کتابخانه کاکرین و پایگاه اطلاعاتی پابمد در عنوان مستندات استفاده شد. کلیدواژه‌ها:

(“COVID-19 vaccine”[Title] OR “Coronavirus vaccine”[Title] OR “COVID vaccine”[Title] OR “SARS-CoV-2 vaccine”[Title] OR “Corona vaccine”[Title] OR “COVID-19 immunization”[Title] OR “COVID-19 inoculation”[Title]”) AND (“Side effect”[Title] OR “Adverse effect”[Title] OR “Unintended effect”[Title] OR “Negative effect”[Title] OR “Undesirable effect”[Title] OR “Aftereffects”[Title] OR “Consequences”[Title] OR “Health issue”[Title] OR “Adverse outcomes”[Title] OR “Medical condition”[Title] OR “Medical conditions”[Title])

در نهایت از نتایج ۸ مطالعه مرتبط برای بررسی این موضوع استفاده شد.

منابع: 

1. N PP, S CS, F JV, B AB, A KM, T DP, et al. To Study Adverse Effect following Immunization (AEFI) and COVID-19 Infection amongst COVID-19 Vaccine Benefeciaries. J Assoc Physicians India. 2022;70(2):11-2.
2. Parkash O, Sharko A, Farooqi A, Ying GW, Sura P. Acute Pancreatitis: A Possible Side Effect of COVID-19 Vaccine. Cureus. 2021;13(4):e14741.
3. Matarneh AS, Al-Battah AH, Farooqui K, Ghamoodi M, Alhatou M. COVID-19 vaccine causing Guillain-Barre syndrome, a rare potential side effect. Clin Case Rep. 2021;9(9):e04756.
4. Arora P, Sardana K, Mathachan SR, Malhotra P. Herpes zoster after inactivated COVID-19 vaccine: A cutaneous adverse effect of the vaccine. J Cosmet Dermatol. 2021;20(11):3389-90.
5. Aksu SB, Öztürk GZ. A rare case of shingles after COVID-19 vaccine: is it a possible adverse effect? Clin Exp Vaccine Res. 2021;10(2):198-201.
6. Alamri A, Alghamdi Y, Alamri SJ, Althaqafi MK, AlQurashi W, Bader BA, et al. Generalized Papulovesicular Eruption as a Side Effect of the Pfizer-BioNTech COVID-19 Vaccine. Cureus. 2022;14(2):e22414.
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37186130/
8. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9214172/
9. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666328722000827