از تاثیر تمرینات قلبیتنفسی و مقاومتی بر عملکرد حرکتی در بیماران دچار سکته مغزی چه میدانیم؟
بیان مسئله
سکته مغزی یکی از علل اصلی ناتوانی در دنیا است و بسیاری از بیماران پساز آن با مشکل راه رفتن مواجه میشوند. توانبخشی یا بازتوانی در این افراد اهمیت حیاتی دارد، زیرا کیفیت زندگی و استقلال روزمره آنها به توانایی حرکت وابسته است. در سالهای اخیر، دستگاههای کمککننده برای راه رفتن (مانند وسایل الکترومکانیکی و رباتیک) وارد عرصه توانبخشی شدهاند تا فرایند تمرین راه رفتن را دقیقتر و مؤثرتر کنند.
فیزیوتراپی سنتی همچنان پایه اصلی درمان است، اما دستگاههای رباتیک و الکترومکانیکی میتوانند به تکرار دقیقتر حرکات، تنظیم شدت تمرین، و کاهش نیاز به نیروی انسانی کمک کنند. سوال اصلی محققان این بود که، این دستگاهها واقعاً به بهبود راه رفتن و استقلال بیمار پساز سکته مغزی کمک میکنند یا خیر.
یافتهها
یک مرور سیستماتیک بزرگ و بهروزشده (۲۰۲۳) بیشاز ۱۰۰ مطالعه تصادفیشده را بررسی کرد. این مطالعات شامل بیش از ۴۲۰۰ بیمار پساز سکته مغزی بودند و نتایج مقایسه «تمرین راه رفتن با دستگاه + فیزیوتراپی» را در برابر «فقط فیزیوتراپی یا مراقبت معمول» نشان دادند. شاخص اصلی موفقیت، توانایی راه رفتن مستقل بر اساس یک مقیاس استاندارد به نام FAC بود. نتایج نشان دادند که تمرین با دستگاههای کمکی همراه با انجام فیزیوتراپی، احتمال راه رفتن مستقل بیمار را بیشتر میکند. بهطور دقیق، شانس استقلال حدود ۱٫۶۵ برابر افزایش یافت. محققان تخمین زدند که اگر ۹ نفر تحت این مداخله قرار بگیرند، یک نفر از وابستگی در راه رفتن نجات پیدا میکند. این یافته با شواهدی با «قطعیت متوسط» پشتیبانی میشود.
سرعت و ظرفیت راه رفتن
جالب است بدانیم که هرچند استفاده از این دستگاهها استقلال بیمار را بیشتر کردند، تاثیر قابلتوجهی بر سرعت راه رفتن یا مسافت طیشده در آزمون شش-دقیقه نداشتند. یعنی فرد ممکن است مستقلتر شود، اما لزوماً سریعتر یا با توان بیشتر راه نرود. این موضوع نشان میدهد که هدف اصلی دستگاهها کمک به بازگشت استقلال بیمار است، نه افزایش عملکرد ورزشی.
ایمنی و پذیرش بیماران
یکی از نگرانیها، احتمال ترک درمان یا حتی خطر مرگ بیمار بود. اما این مرور نشان داد که استفاده از دستگاههای کمکی، نه باعث افزایش رها کردن درمان شد و نه خطری برای بیماران به همراه داشت. بنابراین میتوان گفت این روش از نظر بیخطری و پذیرش بیماران، مورد قبول است.
پایداری تاثیرات در طولانیمدت
وقتی بیماران مدتی پساز پایان درمان بررسی شدند، نتایج نشان دادند که اثر مثبت مداخله بر استقلال بیمار ممکن است در درازمدت پایدار نباشد. یعنی پساز پایان جلسات تمرینی، تفاوت چشمگیری میان کسانی که از دستگاه استفاده کردند و کسانی که فقط تحت فیزیوتراپی قرار گرفتند، دیده نشد. این موضوع نشان میدهد که نیاز به انجام تحقیقات بیشتر درباره دوام تاثیر مداخله وجود دارد.
تفاوت افراد و نوع دستگاهها
نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا بعضی مطالعات روی بیمارانی انجام شدند که از قبل قادر به راه رفتن بودند و تنوع زیادی در نوع دستگاهها، مدت زمان و شدت تمرینها وجود داشت. این تفاوتها میتوانند بر نتایج اثر بگذارند و نشان میدهند که نسخه واحدی برای همه بیماران وجود ندارد.
محققان توصیه کردند که مطالعات بزرگتری در آینده انجام شوند تا مشخص شود، باید چه مدت و با چه شدتی از دستگاهها استفاده کرد، و اینکه بهترین زمان پساز سکته مغزی برای شروع این درمان چه زمانی است. پاسخ به این پرسشها میتواند راهنمای بهتری را برای استفاده روزمره از آنها در کلینیکها فراهم کند.
راستیآزمایی: واقعیت مجازی میتواند به توانبخشی پساز سکته مغزی کمک کند.
نتیجهگیری
با توجه به شواهد موجود، میتوان گفت که ادعای «تمرین راه رفتن با دستگاه کمکی پساز سکته مغزی، شانس راه رفتن مستقل بیمار را افزایش میدهد»، درست است. این دستگاهها، بهویژه وقتی با فیزیوتراپی ترکیب شوند، شانس استقلال بیماران را بیشتر میکنند. البته نباید انتظار داشت سرعت یا استقامت فرد بهطور چشمگیری تغییر کند، و همچنین باید دانست که ممکن است تاثیرات آن در درازمدت کاهش پیدا کنند. بنابراین، استفاده از این دستگاهها یک روش مفید و بیخطر برای کمک به بازتوانی بیماران پساز سکته مغزی است، اما جایگزین کامل فیزیوتراپی سنتی نمیشود.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید