×
×

نتیجه بررسی: شواهد ضعیف
راستی‌آزمایی: ترخیص زودهنگام نوزادان نارس با تغذیه گاواژ در منزل بی‌خطر و مؤثر است.

  • ۴ شهریور
  • ۰
  • بر اساس شواهد فعلی، نمی‌توان با اطمینان گفت که ترخیص زودهنگام نوزادان نارس با تغذیه گاواژ در منزل، حتماً بی‌خطر و مؤثر است؛ اما می‌توان گفت که در شرایطی خاص و با حمایت مناسب درمانی، احتمالاً مشکل جدی ایجاد نمی‌شود و حتی ممکن است خطر برخی عفونت‌ها کاهش یابد. با این حال، چون فقط یک مطالعه قدیمی و کوچک پشت این ادعاست، باید با احتیاط تصمیم‌گیری کرد و خانواده‌هایی را برای این کار انتخاب کرد که آموزش کامل دیده‌اند، دسترسی به حمایت درمانی دارند، و نوزادشان از نظر پزشکی پایدار است.
    راستی‌آزمایی: ترخیص زودهنگام نوزادان نارس با تغذیه گاواژ در منزل بی‌خطر و مؤثر است.

    بیان مسئله

    نوزادان نارس، به‌ویژه آن‌هایی که پیش‌از هفته ۳۷ بارداری متولد می‌شوند، نیاز به مراقبت‌های ویژه و تغذیه دقیق دارند. یکی از روش‌های رایج تغذیه در این گروه سنی، «تغذیه گاواژ» است. نوزادان نارس معمولاً توانایی لازم را برای مکیدن، بلعیدن و نفس کشیدن به‌صورت هماهنگ ندارند. به همین دلیل نمی‌توانند به‌طور طبیعی از سینه مادر یا شیشه شیر تغذیه کنند. در این شرایط، از روش «تغذیه گاواژ» استفاده می‌شود؛ یعنی شیر (اعم از شیر مادر یا شیر خشک) با استفاده از یک لوله باریک که از بینی یا دهان وارد معده نوزاد می‌شود، به او داده می‌شود. این روش کمک می‌کند تا نوزاد بدون صرف انرژی زیاد، تغذیه لازم را برای رشد خود دریافت کند. گاواژ معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود، اما برخی از نوزادان پایدار ممکن است برای ادامه این نوع تغذیه، زودتر به منزل فرستاده شوند.

    اخیراً بحث‌هایی پیرامون ترخیص زودهنگام نوزادان نارس برای ادامه تغذیه گاواژ در منزل مطرح شده است؛ موضوعی که توجه بسیاری از والدین، پزشکان و سیاست‌گذاران سلامت را به خود جلب کرده است. این مطلب، با تکیه بر شواهد علمی و یافته‌های پژوهشی، به بررسی بی‌خطری و اثربخشی این رویکرد می‌پردازد.

     

    یافته‌ها

    خروج سریع‌تر از بیمارستان می‌تواند هم به والدین کمک کند تا زودتر در کنار نوزاد خود باشند و هم هزینه‌ها و استرس ناشی از محیط بیمارستان را کاهش دهد. برخی مطالعات حتی نشان داده‌اند که مراقبت در منزل ممکن است باعث بهبود رشد روانی و ارتباط عاطفی نوزاد و والدین شود. با این حال، همه این‌ها به شرطی ممکن است که مراقبت در منزل، با دقت، آموزش کافی و نظارت مستمر همراه باشد.

    بزرگ‌ترین چالش در این روش، احتمال بروز خطا در اجرای گاواژ، عفونت ناشی از تجهیزات آلوده، انسداد یا جابه‌جایی لوله تغذیه و نبود دسترسی سریع به خدمات درمانی در صورت بروز علائم خطرناک مانند قطع تنفس یا استفراغ شدید است. اگر خانواده آموزش کامل و عملی دریافت نکرده باشند یا پیگیری و حمایت کافی از سوی سیستم درمانی وجود نداشته باشد، این نوع مراقبت می‌تواند خطرناک باشد.

    تنها مطالعه‌ای که در مرور نظام‌مند کاکرین بررسی شد، یک پژوهش کوچک است که در دهه ۹۰ میلادی در سوئد انجام شد و شامل ۸۸ نوزاد نارس بود. در این مطالعه، نوزادان پایدار به دو گروه تقسیم شدند: گروهی که زودتر از بیمارستان ترخیص شدند و تغذیه گاواژ را در منزل با حمایت درمانی ادامه دادند، و گروهی که تا زمانی که توانایی مکیدن کامل را پیدا کردند، در بیمارستان ماندند.
    نتایج نشان دادند که تفاوت چشمگیری بین دو گروه از نظر افزایش وزن روزانه دیده نشد (حتی ممکن است تأثیر کمی وجود داشته باشد)، و در مورد تغذیه با شیر مادر، چه در زمان ترخیص و چه سه ماه پس‌از آن، تفاوت قابل‌توجهی وجود نداشت. هم‌چنین میزان بستری مجدد تا یک سال پس‌از ترخیص هم تقریباً یکسان بود. این یعنی ترخیص زودهنگام ظاهراً بر روند رشد و بازگشت به بیمارستان تأثیر منفی یا مثبتی نداشته است، اگرچه این یافته‌ها با اطمینان پایین گزارش شدند.

    نکته امیدوارکننده‌ای که در این مطالعه گزارش شد، کاهش چشمگیر در احتمال بروز عفونت‌های تنفسی در گروهی بود که زودتر ترخیص شدند و مراقبت در منزل داشتند. به نظر می‌رسد دور بودن از محیط بیمارستان (که ممکن است پر از عوامل بیماری‌زا باشد) می‌تواند برای برخی نوزادان مفید باشد. البته حتی این یافته هم با اطمینان پایین گزارش شد و باید با احتیاط تفسیر شود.

    مطالعه مذکور بسیار کوچک بوده و فقط در یک کشور، آن هم حدود ۳۰ سال پیش انجام شد. بسیاری از جنبه‌های مهم مانند تکامل سیستم عصبی نوزاد یا کیفیت مراقبت خانگی در آن بررسی نشدند. نویسندگان مرور نظام‌مند تأکید کردند که شواهد موجود «بسیار نامطمئن» بوده و ما برای نتیجه‌گیری قطعی، به انجام مطالعات بزرگ‌تر و جدیدتر نیاز داریم. هم‌چنین دو مطالعه در حال انجام گزارش شده‌اند که نتایج آن‌ها می‌توانند در آینده شفافیت بیشتری را ایجاد کند.

    راستی‌آزمایی:‌ مصرف پروبیوتیک‌ها در نوزادان برای پیشگیری از بروز بیماری‌های آلرژیک موثر هستند.

     

    نتیجه‌گیری

    بر اساس شواهد فعلی، نمی‌توان با اطمینان گفت که ترخیص زودهنگام نوزادان نارس با تغذیه گاواژ در منزل، حتماً بی‌خطر و مؤثر است؛ اما می‌توان گفت که در شرایطی خاص و با حمایت مناسب درمانی، احتمالاً مشکل جدی ایجاد نمی‌شود و حتی ممکن است خطر برخی عفونت‌ها کاهش یابد. با این حال، چون فقط یک مطالعه قدیمی و کوچک پشت این ادعاست، باید با احتیاط تصمیم‌گیری کرد و خانواده‌هایی را برای این کار انتخاب کرد که آموزش کامل دیده‌اند، دسترسی به حمایت درمانی دارند، و نوزادشان از نظر پزشکی پایدار است.

     

    منبع

    Rumbold AR, Keir A, Collins CT, Cooper C, Shepherd ES. Early discharge with home support of gavage feeding for stable preterm infants who have not established full oral feeds. Cochrane Database of Systematic Reviews 2025, Issue 5. Art. No.: CD003743. DOI: 10.1002/14651858.CD003743.pub3. Accessed 07 August 2025.

    نویسنده: سامان رحیمی تنیانی

    نوشته های مشابه

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *