بیان مسئله
بیماریهای آلرژیک مانند آسم، اگزما، آلرژی غذایی و رینیت آلرژیک در دوران کودکی شایع هستند و نه تنها سلامت کودک را تحت تأثیر قرار میدهند، بلکه خانوادهها را نیز درگیر مراجعههای پزشکی، محدودیتهای غذایی و هزینههای درمان میکنند. از سوی دیگر، پروبیوتیکها (باکتریهای مفید که معمولاً در روده ساکن میشوند) به عنوان مکملهایی که ممکن است سیستم ایمنی را تعدیل کنند، مطرح هستند. برخی والدین و حتی بعضی پزشکان تصور میکنند که دادن پروبیوتیک به نوزادان میتواند از ابتلا به بیماریهای آلرژیک پیشگیری کند. اما آیا این باور درست است؟
یافتهها
این بررسی علمی که توسط گروه Cochrane انجام شد، با هدف پاسخ دادن به همین پرسش طراحی شده: آیا مصرف پروبیوتیکها (یا ترکیب پروبیوتیک با پریبیوتیک = سینبیوتیک) در نوزادان زیر شش ماه میتواند از بروز آلرژی تا سن دو سالگی جلوگیری کند یا خیر؟ همچنین، محققان بررسی کردند که این مکملها باعث عوارض خاصی در کودکان میشوند یا خیر.
در این مرور سیستماتیک، محققان بهروزترین مطالعات بالینی تصادفیسازیشده (RCT) را بررسی کردهاند. آنها ۲۴ مطالعه با بیش از ۷۰۰۰ مادر و نوزاد را وارد تحلیل کردند. مطالعات از کشورهای مختلفی مانند آمریکا، اروپا، ژاپن و استرالیا جمعآوری شده و کیفیت آنها با ابزارهای معتبر ارزیابی شده است.
اگزما (درماتیت آتوپیک)
پروبیوتیکها ممکن است تأثیر اندکی در کاهش احتمال ابتلا به اگزما تا سن دو سالگی داشته باشند (RR = 0.87)، اما وقتی فقط مطالعاتی که کیفیت بالاتری داشتند بررسی شدند، این تأثیر عملاً از بین رفت اختلاف معنادار نبود (RR = 0.86).
آسم، آلرژی غذایی و آلرژی بینی
هیچ شواهدی وجود ندارد که مصرف پروبیوتیکها خطر ابتلا به آسم، آلرژی غذایی، آلرژی به شیر گاو یا رینیت آلرژیک را کاهش دهند. اثر آنها در این موارد «اندک یا بدون تأثیر» و با قطعیت پایین گزارش شده است.
سینبیوتیکها (پروبیوتیک + پریبیوتیک)
تعداد مطالعات درباره سینبیوتیکها بسیار کم است (فقط سه مطالعه)، بنابراین نمیتوان درباره تأثیر آنها نظر قطعی داد. نتایج فعلاً «نامطمئن» هستند.
عوارض جانبی
هیچ گزارش جدی از عوارض خطرناک یا عفونت ناشی از مصرف پروبیوتیکها در این مطالعات ثبت نشده است. اما باز هم به علت کیفیت پایین برخی مطالعات، نمیتوان با اطمینان کامل گفت که بیخطرند.
بیشتر مطالعات کیفیت متوسط یا پایینی داشتند؛ یعنی اطلاعاتی که بهدست آمده ممکن است قابل اطمینان نباشند. بهویژه برای برخی نتایج مثل آلرژی غذایی یا استفاده از سینبیوتیکها، عدم قطعیت زیادی وجود دارد و ممکن است در مطالعات آینده نتایج متفاوتی بهدست آید.
راستیآزمایی: استفاده از پروبیوتیکها در درمان اگزما موثر است.
نتیجهگیری
بر اساس بهترین و بهروزترین مرور علمی موجود، هیچ شواهد قوی و قطعیای وجود ندارد مبنی بر اینکه پروبیوتیکها در پیشگیری از بیماریهای آلرژیک نوزادان مؤثر هستند. تأثیرات احتمالی بر اگزما بسیار اندک و نامطمئن است و در سایر آلرژیها عملاً بیتأثیر هستند. بنابراین، مصرف روتین پروبیوتیک برای پیشگیری از آلرژی در نوزادان توصیه نمیشود.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید