عادتهای رفتاری هنگام دفع ادرار و اجابت مزاج به فاکتورهای متعددی مانند شرایط فرهنگی-اجتماعی و راحتی فرد بستگی دارند. وضعیت ایستاده هنگام دفع ادرار یکی از عادتهای رفتاری است که بهویژه در مردان مشاهده میشود. ابتلا به عفونتهای ادراری-تناسلی و ایجاد مشکلات سلامت در طولانیمدت، از جمله دغدغههای مطرح برای تخلیه ادرار در وضعیت ایستاده هستند.
این نگرانی و شیوع این رفتار سبب شد تا با مرور مقلات، به بررسی عوارض ناشی از این وضعیت اجابت مزاج در زیرگروههای مختلف، به تفکیک زن و مرد، بپردازیم.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Urinating Standing استخراج کرده و پساز یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جستوجوی مقالات پرداختیم.
تاثیر اجابت مزاج به صورت ایستاده بر سلامت
مردان
یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز با هدف بررسی تاثیر وضعیت بدن حین اجابت مزاج بر حداکثر سرعت جریان ادرار، طول مدت دفع ادرار و حجم باقیمانده پساز تخلیه ادرار در مردان سالم و بیماران مبتلا به علائم دستگاه ادراری تحتانی، نشان داد که دفع ادرار در حالت نشسته بر ایستاده ارجحیت دارد. بنابراین، این توصیه رفتاری به مبتلایان میتواند به روند بهبودی آنان کمک کند. با این وجود، وضعیت ایستاده و نشسته برای دفع ادرار در مردان سالم از نظر پزشکی، ارجحیتی نسبت بههم ندارند (۱).
یافتههای یک مطالعه آیندهنگر با مشارکت مردان ۱۸ تا ۷۷ سال، سالم و مبتلا به بزرگی خوشخیم پروستات، حاکی از آن بود که سرعت جریان ادرار و باقیمانده ادرار پساز تخلیه در دو ضعیت تا سن ۵۰ سالگی، تفاوتی با یکدیگر نداشتند. در مردان مسن و مبتلایان به بزرگی خوشخیم پروستات، دفع ادرار در وضعیت نشسته توصیه میشود (۲). در همین راستا، وضعیت نشسته همراه با دیگر راهبردهای مدیریتی میتوانند سرعت جریان دفع و حجم باقیمانده در مثانه را در مردان مبتلا به بزرگی خوشخیم پروستات، بهبود بخشند (۳).
بررسی تخلیه ادرار در وضعیت نشسته در بیماران مبتلا به بیماریهای دستگاه ادراری-تناسلی نشان داد که سرعت جریان ادرار و حجم باقیمانده پساز تخلیه از وضعیت بهتری برخوردار است (۴). درحالیکه، دفع ادرار بهصورت ایستاده راحت است، سبب تخلیه کمتر مثانه، ایجاد مشکلات سلامت در طولانیمدت و خطر بروز عوارضی مانند عفونتهای دستگاه ادراری و افتادگی لگن، بهویژه در مردان دچار مشکلات پروستات و دیگر علائم ادارای-تناسلی میشود (۵).
زنان
رفتار توالت رفتن زنان برای دفع ادرار به ویژگیهای خاصی از جمله محل تخلیه، زمان تخلیه، وضعیت تخلیه و سبک آن بستگی دارد که این رفتارها تحت تاثیر محیطهای فیزیکی و اجتماعی قرار دارند (۶).
حداکثر و متوسط جریان دفع ادرار در زنان در حالت ایستاده کاهش مییابد؛ اما، بین حالت نشسته و خمیده یا دولا شدن تفاوتی وجود ندارد. علاوه براین، حجم باقیمانده ادرار در مثانه پساز تخلیه در دو حالت ایستاده و نشسته تفاوتی نداشت (۷).
پارامترهای اورودینامیکی (حداکثر سرعت جریان و حجم باقیمانده ادرار) و رضایت فرد پساز اجابت مزاج در وضعیت نشسته در مقابل ایستاده در زنانی بدون سابقه و علائم اورولوژی، هیچ تفاوتی ندارند (۸).
در زنان مسن مبتلا به استئوآرتریت زانو، تفاوت قابلتوجهی بین دو وضعیت نشسته و ایستاده در سرعت جریان ادرار و حجم باقیمانده پساز تخلیه ادرار وجود نداشت. اما حجم ادرار پساز دفع آن در وضعیت ایستاده در زنان باردار در سه ماهه سوم، بهطور قابل توجهی کمتر بود. بهطور کلی، در کشورهای در حال توسعه، اطلاعات کمی در مورد رفتارهای توالت رفتن و سلامت مثانه در زنان وجود دارد. بنابراین، انجام مطالعات دقیقی برای درک بهتر مکانیسمهای اساسی رفتارهای توالت رفتن، ماهیت ارتباط میان رفتارهای توالت رفتن و علائم دستگاه ادراری تحتانی و تأثیرات محیط بر رفتارهای توالت رفتن زنان مورد نیاز است (۹، ۱۰).
نتیجهگیری
تاثیر عادتهای رفتاری هنگام اجابت مزاج و دفع ادرار بر حداکثر سرعت ادرار و حجم باقیمانده آن پساز تخلیه تاثیر میگذارد. وضعیت نشستن هنگام تخلیه ادرار در مردان بالا ۵۰ سال و با مشکلات ادراری-تناسلی توصیه میشود. در سنین جوانتر نیز حالت ایستاده سبب تخلیه کامل ادرار از مثانه نشده و برسرعت دفع ادرار تاثیر میگذارد که در طولانیمدت ممکن است بر سلامت اثرگذار باشد.
منابع
۱. de Jong Y, Pinckaers JH, ten Brinck RM, Lycklama à Nijeholt AA, Dekkers OM. Urinating standing versus sitting: position is of influence in men with prostate enlargement. A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2014;9(7):e101320.
2. Goel A, Kanodia G, Sokhal AK, Singh K, Agrawal M, Sankhwar S. Evaluation of Impact of Voiding Posture on Uroflowmetry Parameters in Men. wjmh. 2017 08;35(2):100-06.
3. Palinrungi MAA, Syahrir S, Alfian A. The effect of standing and sitting voiding position on uroflowmetric findings and postvoiding residual volume in men with Benign Prostatic Hyperplasia (BPH).
4. El-Bahnasawy MS, Fadl FA. Uroflowmetric Differences Between Standing and Sitting Positions for Men Used to Void in the Sitting Position. Urology. 2008 2008/03/01/;71(3):465-68.
5. Isenyo OS, Aondoakura AN. AN EPISTEMOLOGICAL INVESTIGATION INTO THE BEST POSTURE FOR URINATING. IGWEBUIKE: African Journal of Arts and Humanities. 2024;10(5).
6. Wang K, Palmer MH. Women’s toileting behaviour related to urinary elimination: concept analysis. Journal of Advanced Nursing. 2010;66(8):1874-84.
7. Chou EC, Chang CH, Chen CC, Wu HC, Wu PL, Chen KL. Women urinate in the standing position do not increase post-void residual urine volumes. Neurourol Urodyn. 2010 Sep;29(7):1299-300.
8. Karsenty G, Coquet-Reinier B, Elzayat E, Lemieux M-C, Corcos J. P-Mate™, a new device allowing women to urinate in the standing position: urodynamic and satisfaction assessment. International Urogynecology Journal. 2008 2008/06/01;19(6):823-26.
9. Chou EC-L, Yang P-Y, Hsueh W-H, Chang C-H, Meng N-H. Urinating in the standing position: a feasible alternative for elderly women with knee osteoarthritis. The Journal of urology. 2011;186(3):949-53.
10. Wu C, Xue K, Palmer MH. Toileting Behaviors Related to Urination in Women: A Scoping Review. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2019; 16(20). DOI 10.3390/ijerph16204000.
دیدگاهتان را بنویسید