نتیجه بررسی: درست

راستی‌آزمایی: یک جلسه‌ یک‌ساعته‌ کشیدن قلیان برابر با ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار کشیدن است.

بیان مسئله

کشیدن قلیان، که در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان یک فعالیت اجتماعی محبوب شناخته می‌شود، اغلب به‌اشتباه به‌عنوان جایگزینی بی‌ضررتر نسبت به سیگار تلقی شده است. بااین‌حال، برخی از شواهد علمی نشان می‌دهد که یک جلسه‌ یک‌ساعته‌ از مصرف قلیان می‌تواند معادل مصرف ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار باشد، و این امر نگرانی‌های جدی را درباره‌ تأثیرات آن بر سلامت عمومی برانگیخته است. در این راستی‌­آزمایی، برآنیم با مرور مطالعات علمی به بررسی این موضوع بپردازیم.

 

راستی‌آزمایی یک ادعا: آیا قلیان اکسیژن ادعایی وزارت بهداشت واقعا بی‌خطر است؟

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل Cigarettes و Hookah استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.

قلیان‌کشیدن، سرگرمی یا تهدید پنهان برای جان شما؟

امروزه، کشیدن قلیان در سراسر جهان، به‌ویژه بین جوانان، محبوبیت پیدا کرده است. به‌طور کلی، یک تصور غلط میان مصرف‌کنندگان وجود دارد که محتوای نیکوتین در قلیان بسیار کم یا در حد صفر است. در حالی‌که، دود استنشاق‌شده آن، حاوی مقادیر زیادی نیکوتین، قطران، مونوکسید کربن، هیدروکربن‌های پلی‌آروماتیک، ترکیبات هتروسیکلیک، ترکیبات کربوکسیلیک و ترکیبات معدنی مختلف، مانند فلزات سنگین، است. مصرف منظم قلیان با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های انسدادی ریه و سرطان ریه و بدخیمی‌های سر و گردن همراه است (۱).

 

راستی‌آزمایی: استفاده از آدامس نیکوتین می‌تواند در ترک سیگار موثر باشد.

قلیان بی‌ضرر نیست: وقتی دودش از سیگار هم خطرناک‌تر می‌شود

مصرف‌کنندگان قلیان در معرض بسیاری از ترکیبات سمی/فرآورده‌های جانبی مشابه مصرف‌کنندگان سیگار قرار دارند، اما در سطوح بسیار بالاتر، که ممکن است منجر به اثرات منفی شدیدتری بر سلامت شوند. در واقع، مصرف‌کنندگان قلیان در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها، سرطان‌ها، و بیماری‌های ریوی هستند (۲). مصرف آن در کوتاه‌مدت بر ضربان قلب، تنظیم فشار خون، حساسیت بارورفلکس، اکسیژن‌رسانی بافتی و عملکرد عروقی تأثیر می‌گذارد، و مصرف طولانی‌مدت آن با افزایش خطر بیماری عروق کرونر قلب مرتبط است (۳).

یک پک قلیان، صد تا دویست نخ سیگار؟! واقعیتی تلخ که باید بدانید!

دود قلیان دارای مواد شیمیایی بالقوه مضر، از جمله چندین ماده سرطان‌زای انسانی و دیگر محصولات سمی، است. هم‌چنین، اثرات نامطلوب شناخته‌شده‌ای را بر افراد سیگاری غیرفعال و در معرض دود دست دوم برجای می‌گذارد. یک جلسه قلیان کشیدن به مدت ۶۰ دقیقه معادل کشیدن ۱۰۰ نخ سیگار یا بیشتر است، بنابراین، باید در مورد اثرات مضر قلیان آگاهی‌رسانی شود تا از طریق یک تلاش هماهنگ جهانی، خطرات آن برای سلامت کاهش یابد (۴).

راستی‌آزمایی: ویتامین D در مدیریت بالینی علایم بیماری مزمن انسدادی ریه موثر است.

از سوی دیگر، استفاده از آن می‌تواند منجر به اعتیاد شده و به عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله بیماری انسدادی مزمن ریوی، انواع مختلف سرطان، تغییرات همودینامیک، بیماری‌های عروقی، بیماری‌های عفونی و موارد دیگر در نظر گرفته شده است. در زنان باردار گزارش شده که مصرف قلیان باعث کاهش رشد جنین و ایجاد بیماری‌های مختلف در نوزاد می‌شود. هم‌چنین ذکر شده که دود قلیان حاوی چندین ماده سمی است که می‌تواند هم بر فرد سیگاری و هم بر فرد در معرض دود تأثیر بگذارد (۵).

 

راستی‌آزمایی: عوامل انگیزشی و برنامه‌های ترک سیگار در جمعیت عمومی و زنان باردار موثر هستند.

نتیجه­‌‌گیری

بر اساس نتایج مقالات فوق، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف قلیان نه‌تنها بی‌ضرر نیست، بلکه می‌تواند به اندازه‌ سیگار و حتی بیشتر مضر باشد. میزان دود و مواد سمی واردشده به بدن در یک جلسه‌ مصرف قلیان معادل کشیدن ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار است. این امر با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، سرطان و دیگر مشکلات سلامت مرتبط است. بنابراین، ضروری است که آگاهی عمومی درباره‌ خطرات مصرف قلیان افزایش یابد و اقدامات پیشگیرانه برای کاهش مصرف آن در جامعه اتخاذ شوند.

 

بررسی ادعای مسئولین : آیا دو درصد کاهش استعمال دخانیات صحت دارد؟

منابع

۱. Patel MP, Khangoora VS, Marik PE. A review of the pulmonary and health impacts of hookah use. Annals of the American Thoracic Society. 2019;16(10):1215-9.
2. Qasim H, Alarabi AB, Alzoubi KH, Karim ZA, Alshbool FZ, Khasawneh FT. The effects of hookah/waterpipe smoking on general health and the cardiovascular system. Environmental Health and Preventive Medicine. 2019;24(1):58.
3. Bhatnagar A, Maziak W, Eissenberg T, Ward KD, Thurston G, King BA, et al. Water Pipe (Hookah) Smoking and Cardiovascular Disease Risk: A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation. 2019;139(19):e917-e36.
4. Kadhum M, Sweidan A, Jaffery AE, Al-Saadi A, Madden B. A review of the health effects of smoking shisha. Clin Med (Lond). 2015;15(3):263-6.
5. Blachman-Braun R, Del Mazo-Rodríguez RL, López-Sámano G, Buendía-Roldán I. Hookah, is it really harmless? Respiratory Medicine. 2014;108(5):661-7