بیان مسئله
خونریزی پساز زایمان (PPH) یکی از مهمترین علل مرگومیر مادران در سراسر جهان است. این عارضه به خونریزی بیش از ۵۰۰ میلیلیتر در ۲۴ ساعت نخست پساز زایمان گفته میشود. در موارد شدید، مادران نیاز به تزریق خون دارند که این امر، بهویژه در مناطق کمدرآمد، با محدودیتهای جدی مواجه است. تکنیک بازیابی خون (Cell Salvage)، روشی است که خون ازدسترفته بیمار را حین عمل جراحی، جمعآوری، و تصفیه کرده و به خود بیمار بازمیگرداند، بنابراین میتواند یک راهکار مؤثر برای کاهش نیاز به تزریق خون اهدایی باشد. در واقع، این روش، یک نوع انتقال خون اتولوگ (خود فرد) محسوب میشود که میتواند جایگزین مناسبی برای انتقال خون آلوژنیک (خون اهدایی) باشد. در زایمانهای سزارین، این تکنیک با استفاده از دستگاههای مخصوص انجام میشود.
یافتهها
کاهش نیاز به تزریق خون اهدایی
براساس نتایج حاصل از بررسی چندین مطالعه، استفاده از تکنیک بازیابی خون حین زایمان سزارین ممکن است نیاز به تزریق خون اهدایی را کاهش دهد. طبق شواهد موجود، خطر نیاز به تزریق خون در افرادی که از این روش استفاده کردند، در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود (نسبت خطر: ۰/۴۵). البته باید توجه داشت که خطر مطلق نیاز به تزریق خون در هر دو گروه نسبتاً پائین بود (۴٪ در گروه بدون بازیابی خون و ۲٪ در گروه با بازیابی خون).
کاهش میزان خونریزی
تکنیک بازیابی خون ممکن است میزان خونریزی را کاهش دهد. دو مطالعه نشان دادند که میزان تخمینی خونریزی در زنانی که از این روش استفاده کردند، بهطور متوسط ۱۱۳/۵۹ میلیلیتر کمتر از گروه کنترل بود. این یافته میتواند به معنای بهبود وضعیت بالینی مادر پساز زایمان باشد.
بهبود سطح هموگلوبین پساز زایمان
یکی از مزایای مهم استفاده از تکنیک بازیابی خون، افزایش سطح هموگلوبین خون پساز زایمان است. سه مطالعه نشان دادند که سطح هموگلوبین در روز نخست پساز زایمان در زنانی که از این روش استفاده کردند، بهطور متوسط ۶/۱۴ گرم در لیتر بیشتر از گروه کنترل بود. این امر میتواند به کاهش خطر کمخونی پساز زایمان و بهبود سریعتر مادر کمک کند.
تأثیر بر خطر عفونت و آمبولی مایع آمنیوتیک
نگرانیهایی در مورد افزایش خطر عفونت خون (سپسیس) با استفاده از تکنیک بازیابی خون وجود دارد، اما شواهد نشان میدهد که احتمالاً تفاوت معناداری بین دو گروه نیست (نسبت خطر: ۱/۰۰). همچنین، در سه کارآزمایی بزرگ با مجموع ۳۲۲۶ زن، هیچ موردی از آمبولی مایع آمنیوتیک (یکی از نگرانیهای اصلی در استفاده از این روش) گزارش نشد.
تأثیر بر مدت بستری در بیمارستان و مدت عمل جراحی
شواهد در مورد تأثیر تکنیک بازیابی خون بر مدت بستری در بیمارستان بسیار نامطمئن است. سه مطالعه نشان دادند که میانگین تفاوت در مدت بستری، ۲/۰۲- روز بود، اما به دلیل وجود ناهمگونی آماری قابل توجه بین مطالعات، قطعیت این یافته بسیار پائین است. همچنین، نتایج در مورد تأثیر این روش بر مدت عمل جراحی متناقض بوده و به دلیل ناهمگونی آماری قابل توجه، امکان متاآنالیز وجود نداشت.
واکنشهای نامطلوب مرتبط با انتقال خون
شواهد در مورد تأثیر تکنیک بازیابی خون بر خطر واکنشهای نامطلوب مرتبط با انتقال خون بسیار نامطمئن است. چهار مطالعه با مجموع ۳۳۰۴ زن به این موضوع پرداختند (نسبت خطر: ۰/۴۸)، اما به دلیل محدودیتهای روششناسی (methodology)، قطعیت این یافته بسیار پائین است.
وضعیت پژوهشهای موجود و محدودیتها
تمام مطالعات بررسیشده در مرور سیستماتیک، مربوط به زایمانهای سزارین بوده و اطلاعاتی در مورد استفاده از این روش در زایمانهای طبیعی وجود ندارد. همچنین، سه مطالعه در کشورهایی با درآمد بالا و سه مطالعه در کشورهایی با درآمد متوسط رو به بالا انجام شدند و نیاز به انجام مطالعات بیشتر در کشورهای کمدرآمد و با درآمد متوسط وجود دارد.
راستیآزمایی: تزریق فرآوردههای خونی به مدیریت خونریزی پساز زایمان کمک میکند.
نتیجهگیری
براساس شواهد موجود، تکنیک بازیابی خون ممکن است نیاز به تزریق خون اهدایی را کاهش دهد، میزان خونریزی را کم کند و سطح هموگلوبین پساز زایمان را افزایش دهد. همچنین، این روش احتمالاً تأثیر چندانی بر خطر بروز عفونت خون (سپسیس) و خونریزی ندارد. با این حال، تأثیر آن بر مدت بستری در بیمارستان، مدت عمل جراحی و واکنشهای نامطلوب مرتبط با انتقال خون هنوز نامشخص است. بروز هیچ موردی از آمبولی مایع آمنیوتیک در مطالعات بررسیشده نیز گزارش نشد. بنابراین، میتوان گفت که ادعای «استفاده از تکنیک بازیابی خون به مدیریت خونریزی پساز زایمان کمک میکند» با درجه اطمینان متوسط، صحیح است، اما نیاز به انجام مطالعات بیشتر، بهویژه در کشورهای کمدرآمد، وجود دارد.
منبع
دیدگاهتان را بنویسید