نتیجه مطالعات و تحلیل های مختلف!

سوگیری در انتشار نتایج یک مطالعه چگونه میتواند واقعیات علمی را تحریف کند؟

در ادامه بررسی انواع سوگیری در مطالعات علوم پزشکی، به سوگیری انتشار می‌پردازیم که یکی از مهم‌ترین چالش‌های پژوهش‌های علمی محسوب می‌شود و می‌تواند بر نتایج کلی تحقیقات تأثیر بگذارد.

سوگیری انتشار زمانی رخ می‌دهد که نتایج پژوهش‌ها به دلیل تفاوت در میزان انتشار نتایج مثبت و منفی، به طور ناعادلانه‌ای منعکس می‌شوند.

به عبارت دیگر، مطالعاتی که نتایج مثبت یا معنادار دارند، بیشتر احتمال دارد که در مجلات علمی منتشر شوند، در حالی که مطالعات با نتایج غیرمعنادار یا منفی ممکن است کمتر منتشر شوند یا نادیده گرفته شوند.

این نوع سوگیری می‌تواند تصویری نادرست از واقعیت علمی ارائه دهد و موجب شود برخی از نتایج مهم و تأثیرگذار کمتر شناخته شوند.

به عنوان مثال، اگر تنها مطالعاتی که نتایج مثبتی در مورد اثربخشی یک دارو گزارش می‌دهند، منتشر شوند و مطالعاتی با نتایج منفی منتشر نشوند، ممکن است این‌گونه به نظر برسد که دارو اثربخشی بیشتری نسبت به واقعیت دارد.

سوگیری انتشار می‌تواند در مراحل مختلف فرآیند پژوهش رخ دهد؛ از تصمیم‌گیری محققان برای ارسال مقاله تا انتخاب سردبیران و داوران برای پذیرش یا رد آن. این مسئله به ویژه در زمینه‌هایی مانند پزشکی و داروسازی، که نتایج تحقیقات تأثیر مستقیمی بر سلامت عمومی دارند، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

عوامل متعددی می‌توانند باعث سوگیری انتشار شوند، از جمله تمایل مجلات علمی به انتشار نتایج مثبت، عدم تمایل محققان به ارسال مطالعات با نتایج منفی یا غیرمعنادار، و فشارهای حامیان مالی برای انتشار نتایج مطلوب.

تأثیرات سوگیری انتشار می‌تواند گسترده باشد، از جمله:

• اغراق در اثربخشی درمان‌ها یا مداخلات پزشکی
• کم‌برآورد کردن عوارض جانبی داروها
• هدر رفتن منابع با تکرار مطالعاتی که قبلاً نتایج منفی داشته‌اند اما منتشر نشده‌اند

برای مقابله با سوگیری انتشار، اقداماتی می‌تواند صورت گیرد، مانند:

• ثبت پروتکل‌های تحقیقاتی پیش از شروع کارآزمایی‌های بالینی
• تشویق به انتشار نتایج تمامی مطالعات، از جمله نتایج منفی یا غیرمعنادار
• ایجاد مجلات تخصصی برای انتشار نتایج منفی
• افزایش شفافیت در گزارش نتایج مطالعات

نتیجه‌گیری:

سوگیری انتشار می‌تواند به تحریف واقعیت‌های علمی و ایجاد تصورات نادرست از اثربخشی یا ایمنی مداخلات پزشکی منجر شود. برای حفظ اعتبار علمی و اطمینان از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر شواهد صحیح، ضروری است که تمام نتایج پژوهش‌ها، بدون توجه به مثبت یا منفی بودن آن‌ها، به‌طور شفاف و کامل منتشر شوند. افزایش آگاهی از این نوع سوگیری و اتخاذ راهبردهای مناسب برای مقابله با آن، گامی مؤثر در جهت ارتقای کیفیت تحقیقات علمی و حفاظت از سلامت عمومی است.

1. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/book/10.1002/0470870168
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8192291/