شبه علم و علم ستیزان چه شگردی برای انتشار محتوای بدون شواهد بکارمیگیرند؟
تحقیقات پزشکی پایه و اساس بهبود و پیشرفت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی است که به توسعه درمان‌های جدید، اصلاح روش‌های موجود و بهبود نتایج بیمار کمک می‌کند. سالانه بیشتر از یک میلیون و هشتصد هزار مقاله در حوزه پزشکی چاپ می‌شود. تعداد زیاد مطالعات در بعضی از موارد نه تنها تصمیم گیری را برای افراد تسهیل نمی‌کند بلکه فرد را بیشتر از قبل سر در گم می‌کند. این در مواقعی اتفاق می‌افتد که نتایج مطالعات در یک زمینه هم راستا نیستند و بلکه حتی ضد و نقیض اند. «سطح شواهد» سیستمی است که برای رتبه‌بندی اعتبار یافته‌های پژوهشی استفاده می‌شود و در متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را در تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد مراقبت از بیمار راهنمایی می‌کند.
به زبان ساده، سطح شواهد به سلسله مراتبی اشاره دارد که قدرت تحقیق را بر اساس طراحی، کیفیت انجام مطالعه و خطر سوگیری مطالعه ارزیابی می‌کند. در بالای این سلسله مراتب یا هرم شواهد، مرورهای نظام مند (سیستماتیک) و متاآنالیزهای انجام شده روی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCT) قرار دارند که قوی‌ترین و قابل اعتمادترین شواهد را ارائه می‌کنند. این مطالعات داده‌ها را از چندین RCT ترکیب می‌کنند و نمای جامعی از شواهد مربوط به یک مداخله یا درمان خاص ارائه می‌دهند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده نیز خود شواهد سطح بالا در نظر گرفته می‌شوند، زیرا سوگیری را از طریق تصادفی‌سازی و گروه‌های کنترل به حداقل می‌رسانند. این کارآزمایی‌ها اثرات یک درمان را با دارونما یا مداخله دیگری در یک محیط کنترل شده مقایسه می‌کنند.
مطالعات مشاهده‌ای، از جمله مطالعات کوهورت و مورد شاهدی، در سلسله مراتب شواهد پایین‌تر قرار دارند. در حالی که این مطالعات نتایج ارزشمندی را ارائه می‌کنند، بیشتر در معرض سوگیری هستند و نمی‌توانند به اندازه RCTها علت را به طور مؤثر ایجاد کنند. گزارش‌های موردی و نظرات کارشناسان در انتهای سلسله مراتب قرار دارند و به دلیل ماهیت حکایتی و عدم تحلیل سیستماتیک، در پایین‌ترین سطح شواهد از نظر قطعیت قرار می‌گیرند.
البته باید توجه داشت که هرم شواهد قبلی که ارائه شد بود تا حدی ساده انگارانه بود برای مثال ممکن است یک مطالعه کیس کنترل با طراحی بهتر و حجم نمونه بیشتر بتواند سطح قطعیت بالاتری از یک مطالعه کوهورت داشته باشد. لذا در سال ۲۰۱۶ یک هرم شواهد جدید ارائه و پیشنهاد شد که سطوح آن به شکل موج دار است. این هرم جدید نشان دهنده این است که مطالعات قرار گرفته در هر سطح لزوماً سطح قطعیت بالاتری نسبت به سطح قبلی ندارند و باید به صورت موردی بررسی شوند. به طور کلی در تصمیم گیری‌های بهداشتی مطالعاتی که سطح قطعیت بالاتری داشته باشند باید در اولویت بالاتری قرار بگیرند و توصیه می‌شود که یک مطالعه خاص مبنای تصمیم‌گیری نباشد؛ بلکه مطالعات مرور نظام‌مند و متآنالیزی که با کیفیت بالا انجام شده و برآیند نتایج تحقیقات مختلف را نشان می‌دهند باید در الویت قرار بگیرند.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27339128/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3124652/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3937756/
دیدگاهتان را بنویسید