راستی‌آزمایی: برای مصرف آب آشامیدنی خانگی، نیاز به تصفیه کردن آب شهری است.
بیان مسئله
آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که با فرسایش تدریجی غضروف مفصل، باعث ایجاد درد، خشکی و کاهش توان حرکتی بیمار می‌شود. این مشکل، به‌ویژه در افراد میان‌سال و سالمند، بیشتر دیده می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد.
در سال‌های اخیر، رویکردهای نوینی، مانند استفاده از سلول‌های بنیادی، برای بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده مورد توجه قرار گرفته‌اند. تزریق سلول‌های بنیادی به داخل مفصل زانو، روشی است که برخی آن را امیدوارکننده می‌دانند، اما آیا واقعاً می‌تواند به ترمیم غضروف و کاهش علائم آرتروز کمک کند، یا این روش هنوز در مرحله آزمایش و بررسی قرار دارد؟
در این مطلب، نگاهی علمی و بی‌طرفانه به این پرسش خواهیم داشت.
راستی‌آزمایی: دفع ادرار به‌صورت ایستاده می‌تواند برای سلامت مضر باشد.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: osteoarthritis و Stem cell استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌و‌جوی مقالات مرتبط پرداختیم.
آیا تزریق سلول‌های بنیادی می‌تواند راهی برای درمان آرتروز زانو باشد؟
نتایج دوره پیگیری یک‌سال پس‌از تزریق سلول‌های بنیادی در ۴۸۰ بیمار مبتلا به آرتروز زانو نشان دادند که این روش درمانی ممکن است بی‌خطر باشد، اما در مقایسه با درمان‌های استاندارد، مانند کورتیکواستروئیدها، مزیت قابل توجهی در کاهش درد یا بهبود عملکرد زانو ندارد، هم‌چنین تغییر معناداری در تصاویر MRI مشاهده نشد (۱).
برخی از شواهد حاکی از تاثیر مثبت درمان با سلول‌های بنیادی بر شدت بیماری و درد بیمار است، با این حال، سطح قطعیت این مطالعات پائین تا بسیار پائین است و نمی‌توان با دلگرمی به آن تکیه کرد (۲).
راستی‌آزمایی: وضعیت قرارگیری بدن مادر در اواخر بارداری در سلامت مادر و نوزاد موثر است.
یافته‌های یک مرور نظام‌مند نشان داد که اگرچه برخی یافته‌ها به نفع تزریق سلول‌های بنیادی در آرتروز زانو است، به‌دلیل نبود تحقیقات با کیفیت بالا، توصیه نمی‌شود که از این روش برای درمان آرتروز زانو استفاده شود (۳).
فواید و خطرات تزریق سلول‌های بنیادی در درمان آرتروز زانو چیست؟
بررسی ۲۵ مطالعه با ۱۳۴۱ شرکت‌کننده نشان داد که تزریق سلول‌های بنیادی ممکن است درد و عملکرد بیمار را اندکی بهبود بخشد. با این حال، شواهد در مورد موفقیت درمان، بی‌خطری این روش و ارتقای سطح کیفیت زندگی هنوز مشخص نیست، و انجام مطالعات بیشتری در این زمینه توصیه می‌شود (۴).
راستی‌آزمایی: استفاده از لپ‌تاپ روی پا می‌تواند احتمال باروری مردان را کاهش دهد.
از سوی دیگر، بروز عوارض جدی ناشی از تزریق سلول‌های بنیادی در کوتاه‌مدت گزارش نشده، اما برای ارزیابی بی‌خطری این روش درمانی در طولانی‌مدت، شواهد بیشتری نیاز است (۵).
نتیجه‌گیری
تزریق سلول‌های بنیادی به زانو، در نگاه اول، روشی نوین و امیدوارکننده برای کاهش درد و بهبود عملکرد در مبتلایان به آرتروز به نظر می‌رسد، اما بررسی‌های علمی اخیر نشان می‌دهند که اگرچه این روش در برخی افراد بهبودهایی جزئی را ایجاد کرده، هنوز شواهد علمی کافی برای اثبات اثربخشی قطعی و بی‌خطری آن در طولانی‌مدت وجود ندارد. در حال حاضر، این روش در مرحله بررسی علمی قرار دارد و هنوز نمی‌توان آن را به‌عنوان یک درمان ثابت‌شده توصیه کرد.
راستی‌آزمایی: کفش‌‌های مخصوص دویدن از آسیب‌های ورزشی پیشگیری می‌کنند.
منابع
۱. Mautner K, Gottschalk M, Boden SD, Akard A, Bae WC, Black L, et al. Cell-based versus corticosteroid injections for knee pain in osteoarthritis: a randomized phase 3 trial. Nature Medicine. 2023;29(12):3120-6.
2. Wiggers TG, Winters M, Van den Boom NA, Haisma HJ, Moen MH. Autologous stem cell therapy in knee osteoarthritis: a systematic review of randomised controlled trials. British Journal of Sports Medicine. 2021;55(20):1161-9.
3. Pas HI, Winters M, Haisma HJ, Koenis MJ, Tol JL, Moen MH. Stem cell injections in knee osteoarthritis: a systematic review of the literature. Br J Sports Med. 2017;51(15):1125-33.
4. Cao M, Ou Z, Sheng R, Wang Q, Chen X, Zhang C, et al. Efficacy and safety of mesenchymal stem cells in knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Stem Cell Research & Therapy. 2025;16(1):122.
5. Riggle C, McLellan M, Bohlen H, Wang D. Complications of Stem Cell–Based Injections for Knee Osteoarthritis: A Systematic Review.
دیدگاهتان را بنویسید