نتیجه بررسی: نادرست

راستی‌آزمایی: خوردن پای مرغ یا کله‌پاچه برای التیام شکستگی‌ها مفید است.

بیان مسئله

سلامت مفاصل ارتباط مستقیمی با تغذیه و انجام فعالیت‌های روزانه یا به‌طور کلی کیفیت زندگی دارد. رژیم غذایی مناسب و صحیح در کاهش التهاب و استحکام ساختار استخوانی و غضروفی نقش موثری دارد. بنابراین مواد غذایی حاوی ویتامین D، کلسیم، امگا-۳، آنتی‌اکسیدان‌ها و کلاژن توصیه می‌شود. این روزها شاهد بازار داغ توصیه به مصرف آبگوشت کله‌پاچه و پای مرغ برای تسریع در بهبودی و جوش خوردن استخوان‌های شکسته هستیم. در این راستی‌آزمایی برآنیم تا به بررسی این ادعا از طریق دیدگاه‌های مختلف بپردازیم.

 

راستی‌آزمایی: نوشیدن چای سبز باعث کاهش وزن می‌شود

آیا خوردن پای مرغ یا کله‌پاچه برای التیام شکستگی‌ها مفید است؟

تحقیقات پزشکی در این زمینه محدود است و این رژیم غذایی بیشتر به‌صورت محلی در برخی جوامع نقل می‌شود. بنابراین، در ابتدا برآنیم تا نظرات متخصصان و سپس مقالات موجود را در این زمینه بررسی کنیم.

دیدگاه متخصصان

آقای دکتر ‌علیزاده، متخصص جراحی استخوان و مفاصل، معتقد است: «تاثیر مصرف کله‌پاچه و پای مرغ در بهبودی مشکلات ارتوپدی و التیام درد حاصل از آن، فاقد شواهد عینی است. همچنین تغذیه اصلی غضروف مفصلی از پروتئین است، بنابراین اگر فردی در طول زمان رژیم غذایی غنی از پروتئین نداشته باشد، درنهایت دچار آسیب در ناحیه مفاصل می‌شود. وی افزود، تغذیه طولانی‌مدت در آرتروز موثر است، نه رژیم‌های غذایی مقطعی.

هم‌سو با سخنان فوق، خانم دکتر صداقت‌نیا نیز بیان می‌کند که مقدار کلسیم و آهن پای مرغ ناچیز است، اما انرژی بالایی دارد. علاوه‌بر این، پای مرغ دارای کلسترول زیادی است، به‌همین دلیل باید با دقت مصرف شود. اگرچه منبع خوبی از پروتئین است،با توجه به چربی و کلسترول بالا، مصرف روزانه آن توصیه نمی‌شود. وی نیز تاکید کرد که هیچ پروتئینی در عصاره پای مرغ و یا گوشت وجود ندارد و نیز برای درمان شکستگی‌ها موثر نیست.

 

راستی‌آزمایی: مصرف لبنیات باعث استحکام استخوان‌ها می‌شود

 

آقای دکتر کامرانی نیز خاطر نشان کرد، از آنجایی که بدن ما در بهترین شرایط خودش ترمیم استخوان را انجام می‌دهد، بنابراین اگر فردی از یک رژیم غذایی کم ویتامین، پروتئین و کلسیم برخوردار باشد و نیز بیماری‌های مزمن نیز داشته باشد، استفاده از مکمل‌هایی چون ویتامین C، کلسیم و منیزیم برای ترسیع در بهبودی زخم‌ها توصیه می‌شود. علاوه‌بر این، هیچ مطالعه علمی مبنی بر تاثیر کله‌پاچه برای بهبود شکستگی‌های استخوان انجام نشده است و نمی‌توان آن را تایید کرد، اما آنچه مسلم است، کله‌پاچه حاوی پروتئین است و نقش موثری دارد اما این ماده غذایی حاوی چربی و ژلاتین است که برای سلامت فرد مضر است.

آقای دکتر حصاری نیز پیرو سخنان فوق بیان کرد: پای مرغ اگرچه حاوی بخش‌های غضروفی است، ارزش پروتئینی بسیار کمی دارد و به دلیل میزان بالای چربی می‌تواند برای بسیاری از افراد، به‌ویژه،برای افراد با اضافه وزن و مبتلایان دیابت مضر باشد. آقای دکتر رضایی مکرم نیز اشاره کرد که ۱۰۰ گرم پنچه مرغ ۶ درصد از کلسیم بدن و نیز ۵ تا ۶ درصد از آهن را فراهم می‌کند. همچنین این مورد برای ویتامین‌های A و D نیز صدق می‌کند. لذا بیشتر یک باور سنتی در این زمینه حاکم است.

بررسی مقالات

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی از قبیل: Nutrition , chicken feet، Fracture، Orthopedics و Kaleh Pacheh را استخراج و بعد از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed به جست و جوی مقالات پرداختیم.

مرور مقالات

براساس نتایج چند مطالعات مختلف، غضروف جناغ سینه مرغ حاوی کلاژن است که بر پاسخ ایمنی هومورال و سلولی تاثیر می‌گذارد، بنابراین در برابر شروع آسیب مفاصل از طریق القا و مهاجرت سلول‌های تنظیم کنند Regulatory T cells یا T (Tregs) محافظت می‌کند [۱-۴]. همچنین نتایج یک پژوهش تجربی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که بدلیل مصرف کم کلسیم که یکی از عوامل خطر پوکی استخوان است و از طرفی نیز پای مرغ درکنار کلسیم حاوی چربی‌های اشباع‌شده است لذا استفاده از کلوچه‌های آرد پای مرغ (Gallus domesticus)، به‌عنوان منبع جایگزین می‌تواند راه‌حلی برای پیشگیری از پوکی استخوان باشد [۵]. علاوه‌بر این، نتایج یک مطالعه موردی نشان داد که مصرف اجزای گوشت قرمز و مرغ که حاوی چربی‌های اشباع‌شده هستند، خطر شکستگی لگن را افزایش می‌دهند [۶].

درکشورهای آسیای جنوب شرقی مصرف پای مرغ به‌عنوان یک غذای محلی مطرح است. در همین راستا دانشجویان دانشکده دامپزشکی Gadjah Mada در اندونزی به دلیل اینکه این ماده غذایی حاوی پروتئین، کلاژن و غضروف متشکل از گلوکوزامین، کلاژن و کندرویتین سولفات A؛ B و C است و از طرفی چربی اشباع‌شده دارد، از آن در ساخت داروی شکستگی استخوان بنام Cerra، استفاده کرده‌اند. این کپسول حاوی ۲ یا ۳ برابر کلسیم و فسفر بیشتر از پای مرغ است. البته ساخت این دارو در حال حاضر در مرحله پیش‌بالینی است و نتایج استفاده از آن در موش‌های قهوه‌ای اثر مثبتی در بهبودی شکستگی داشته است و برای مطالعات انسانی هنوز اقدامی انجام نشده است [۷].

راستی‌آزمایی: پوشیدن کفش‌‌های مخصوص دویدن از آسیب‌های ورزشی پیشگیری می‌کنند.

نتیجه‌گیری:

با توجه به نظر متخصصین این حوزه و نیز مطالعات اندکی که در این زمینه صورت گرفته است، نمی‌توان با قاطعیت اثر کله‌پاچه و پای مرغ را در التیام شکستگی‌ها تائید کرد. بنابراین بیشتر به‌صورت یک باور عمومی از آن یاد می‌شود تا یک حقیقت علمی. اما آنچه مسلم است، وجود اسیدچرب‌های اشباع‌شده در این ماده غذایی است که باید آن را با احتیاط مصرف کرد. همچنین لزوم انجام مطالعات در این حوزه توصیه می‌شود.

فهرست منابع:

1. Broere F, Wieten L, Klein Koerkamp EI, van Roon JA, Guichelaar T, Lafeber FP, et al. Oral or nasal antigen induces regulatory T cells that suppress arthritis and proliferation of arthritogenic T cells in joint draining lymph nodes. The Journal of Immunology. 2008;181(2):899-906.
2. Müller R, John T, Kohl B, Oberholzer A, Gust T, Hostmann A, et al. IL-10 overexpression differentially affects cartilage matrix gene expression in response to TNF-α in human articular chondrocytes in vitro. Cytokine. 2008;44(3):377-85.
3. van Meegeren ME, Roosendaal G, Jansen NW, Wenting MJ, van Wesel AC, van Roon JA, et al. IL-4 alone and in combination with IL-10 protects against blood-induced cartilage damage. Osteoarthritis and Cartilage. 2012;20(7):764-72.
4. Castrogiovanni P, Trovato FM, Loreto C, Nsir H, Szychlinska MA, Musumeci G. Nutraceutical supplements in the management and prevention of osteoarthritis. International journal of molecular sciences. 2016;17(12):2042.
5. Ramadhania RA, Nuhriawangsa AMP, Wijayanti L. Chicken Feet Flour (Gallus domesticus) Cookies for Osteoporosis Prevention. International Conference on Health, Education and Technology (ICHET)2023. p. 40-43.
6. Zeng F-f, Fan F, Xue W-q, Xie H-l, Wu B-h, Tu S-l, et al. The association of red meat, poultry, and egg consumption with risk of hip fractures in elderly Chinese: A case–control study. Bone. 2013 2013/10/01/;56(2):242-48.
7. Mada UG. Veterinary Students Turns Chicken Feet into Bone Fracture Medication.