نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

راستی آزمایی: استفاده از کمپرس سرد باعث کاهش علائم احتقان پستان در دوران شیردهی می‌شود.

احتقان پستان (عارضه‌ای است که در اثر گشادشدگی و فشار ناشی از ساخت و تجمع شیر مادر در غده شیری رخ می‌دهد.) یکی از مشکلات شایع در روزهای اول پس از زایمان است که باعث تورم، سفتی و درد پستان‌ها می‌شود. این مشکل علاوه بر ایجاد ناراحتی برای مادر، می‌تواند عوارض جدی‌تری مانند قطع زودهنگام شیردهی، کاهش تولید شیر، ترک نوک پستان و حتی عفونت پستان (ماستیت) را به همراه داشته باشد. با توجه به اهمیت تغذیه با شیر مادر برای سلامت نوزاد، یافتن راه‌حل‌های مؤثر برای این مشکل ضروری به نظر می‌رسد.

درمان‌های موجود

محققان در طول سال‌های گذشته روش‌های متنوعی را برای درمان احتقان پستان مورد مطالعه قرار داده‌اند. این روش‌ها شامل استفاده از برگ کلم، کمپرس‌های گیاهی مختلف (مانند زنجبیل، کاکتوس و آلوئه ورا)، انواع ماساژ (دستی، الکترومکانیکی، اوکتانی)، طب سوزنی، اولتراسوند، طب فشاری، و کمپرس‌های سرد می‌شود. هر کدام از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و میزان اثربخشی آن‌ها متفاوت گزارش شده است.

کمپرس سرد و درد پستان

یکی از رایج‌ترین روش‌های پیشنهادی برای کاهش درد ناشی از احتقان پستان، استفاده از کمپرس‌های سرد است. با این حال، مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از کمپرس‌های سرد ژل‌دار در مقایسه با مراقبت‌های معمول، تأثیر قطعی و قابل توجهی بر کاهش درد ندارد. نتایج مطالعات در این زمینه متناقض بوده و نمی‌توان با اطمینان در مورد اثربخشی این روش نظر داد.

راستی‌آزمایی: شیر مادر به تنهایی تا ۶ ماه برای رفع نیازهای نوزاد کافی است.

تأثیر بر سفتی پستان

نتایج مطالعات نشان می‌دهد که کمپرس‌های سرد ژل‌دار می‌توانند تا حدودی سفتی پستان را نسبت به مراقبت‌های معمول کاهش دهند. براساس یافته‌های موجود، استفاده از این روش می‌تواند به میزان ۰.۳۴ واحد در مقیاس ۱ تا ۶ (با فاصله اطمینان ۹۵٪) سفتی پستان را کاهش دهد. البته باید توجه داشت که این تأثیر نسبتاً محدود است و ممکن است برای همه مادران به یک اندازه مؤثر نباشد.

رضایت مادران

بررسی میزان رضایت مادران از روش‌های مختلف درمانی یکی از معیارهای مهم در ارزیابی اثربخشی درمان است. مطالعات نشان می‌دهند که تفاوت معناداری در میزان رضایت مادران از استفاده از کمپرس‌های سرد ژل‌دار در مقایسه با مراقبت‌های معمول وجود ندارد. این یافته می‌تواند نشان‌دهنده محدودیت‌های این روش درمانی باشد.

تداوم شیردهی

یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد احتقان پستان، تأثیر آن بر تداوم شیردهی است. متأسفانه، شواهد کافی و قطعی برای نتیجه‌گیری در مورد تأثیر کمپرس‌های سرد بر مدت زمان شیردهی وجود ندارد. مطالعات بیشتری با پیگیری طولانی‌مدت مورد نیاز است تا بتوان در این زمینه اظهار نظر کرد.

مقایسه با سایر روش‌ها

نکته جالب توجه این است که برخی روش‌های سنتی مانند استفاده از برگ‌های سرد کلم در مقایسه با کمپرس‌های سرد ژل‌دار نتایج بهتری نشان داده‌اند. براساس مطالعات، استفاده از برگ‌های سرد کلم نه تنها در کاهش درد مؤثرتر بوده، بلکه رضایت بیشتری را نیز در مادران ایجاد کرده است. این یافته می‌تواند در انتخاب روش درمانی مناسب برای مادران کمک‌کننده باشد.

راستی آزمایی: قنداق کردن نوزاد (به شکل اصولی) باعث بهبود خواب او می‌شود.

ایمنی درمان

نکته مثبت در مورد استفاده از کمپرس‌های سرد این است که در مطالعات مورد بررسی، هیچ عارضه جانبی خاصی برای این روش گزارش نشده است. این موضوع نشان می‌دهد که استفاده از کمپرس‌های سرد، حتی اگر اثربخشی محدودی داشته باشد، می‌تواند گزینه‌ای ایمن برای مادران باشد.

نتیجه‌گیری: براساس شواهد علمی موجود، نمی‌توان با قطعیت ادعا کرد که کمپرس سرد به تنهایی درمان مؤثری برای احتقان پستان است. اگرچه این روش می‌تواند تا حدی سفتی پستان را کاهش دهد و روشی ایمن محسوب می‌شود، اما تأثیر آن بر درد و سایر علائم احتقان پستان محدود و نامشخص است. جالب است بدانید که روش‌های سنتی مانند استفاده از برگ کلم سرد ممکن است نتایج بهتری نسبت به کمپرس‌های سرد ژل‌دار داشته باشند. با این حال، برای دستیابی به نتایج قطعی‌تر، انجام مطالعات بیشتر با نمونه‌های بزرگتر ضروری به نظر می‌رسد.

روش کار: برای بررسی این موضوع کلیدواژه‌های «Cold gel packs» و «breast engorgement» در کتابخانه کاکرین جستو‌جو شدند. در نهایت یک مطالعه مروری یافت شد و از نتایج آن استفاده شد.

منابع:

1. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006946.pub4/full/fa#CD006946-abs-0014