نتیجه بررسی: شواهد ضعیف

راستی‌آزمایی: مصرف گوشت‌های مصنوعی و آزمایشگاهی خطرناک است.

بیان مسئله

در دنیای امروز، با پیشرفت‌های علمی و فناوری، تولید گوشت‌های مصنوعی یا آزمایشگاهی به‌عنوان یک راه‌حل نوین برای تأمین پروتئین حیوانی مطرح شده است. این گوشت‌ها به‌وسیله کشت سلول‌های حیوانی در محیط‌های آزمایشگاهی تولید می‌شوند و وعده کاهش مشکلات زیست‌محیطی و اخلاقی مرتبط با تولید سنتی گوشت را می‌دهند؛ اما آیا این نوآوری به‌واقع بی‌خطر است؟ آیا مصرف این نوع گوشت‌ها برای سلامت انسان خطری ندارد؟

در این راستی‌آزمایی، با بررسی شواهد علمی موجود، به ارزیابی بی‌خطری مصرف گوشت‌های مصنوعی و آزمایشگاهی خواهیم پرداخت.

 

راستی‌آزمایی: مصرف کمتر گوشت باعث کاهش بوی عرق بدن می‌شود.

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Cultured meat؛ Food safety و Health risks استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.

گوشت‌های مصنوعی: آیا واقعاً بی‌خطرند؟

مرور شواهد موجود نشان می‌دهد که گوشت‌های مصنوعی و آزمایشگاهی نوآوری مهمی در تأمین پروتئین حیوانی و کاهش اثرات زیست‌محیطی تولید سنتی گوشت هستند، اما نگرانی‌های بی‌خطری مصرف آن‌ها هم‌چنان مطرح است. مطالعات نشان می‌دهند که این محصولات ممکن است با خطراتی مانند آلودگی میکروبی، استفاده از محیط‌های مصنوعی مشتق‌شده از حیوانات، و خطرات ویروسی یا پریونی همراه باشند (۱). علاوه‌بر این، نگرانی‌هایی درباره استفاده از مهندسی ژنتیک در تولید گوشت‌های آزمایشگاهی و پتانسیل سرطان‌زایی آن‌ها وجود دارد (۲، ۳).

با وجود اینکه گوشت‌های مصنوعی می‌توانند مزایای محیطی و اخلاقی داشته باشند، شواهد کافی برای تأیید ایمنی کامل آن‌ها هنوز در دسترس نیست. متخصصان توصیه می‌کنند که پیش‌از مصرف گسترده، ارزیابی‌های ایمنی دقیق و توسعه استانداردهای کنترل کیفیت و مقررات سخت‌گیرانه انجام شوند (۱-۳). در نتیجه، اگرچه این نوآوری پتانسیل زیادی دارد، مصرف آن نیازمند احتیاط و انجام تحقیقات بیشتر است.

بررسی ادعا: مصرف بی‌رویه گوشت قرمز و کباب باعث افزایش احتمال بروز سرطان می‌شود؟

گوشت‌های کشت‌داده‌شده: بی‌خطری، چالش‌ها و نیاز به بررسی بیشتر

سه مرور اخیر به این موضوع پرداخته‌اند:

بررسی رویکردهای ایمنی و مقرراتی نشان می‌دهد که گوشت‌های مصنوعی ممکن است با خطراتی مانند آلودگی میکروبی، استفاده از محیط‌های کشت مشتق‌شده از حیوانات و خطرات ویروسی یا پریونی همراه باشند (۴). ملاحظات ایمنی غذایی نیز نگرانی‌هایی مشابه را برجسته می‌کنند و بر لزوم ارزیابی دقیق و رعایت استانداردهای کنترل کیفیت برای مصرف ایمن تأکید دارند (۵).

علاوه‌بر این، پتانسیل سرطان‌زایی و چالش‌های مرتبط با مهندسی ژنتیک در تولید این محصولات از دیگر دغدغه‌های مهم است که به تحقیقات بیشتر و پایش دقیق نیاز دارند (۵). در مجموع، اگرچه گوشت‌های کشت‌داده‌شده می‌توانند مزایای محیطی و اخلاقی داشته باشند، شواهد علمی برای اثبات خطرات جدی آن‌ها هنوز محدود و ناکافی است. بنابراین، مصرف این محصولات فقط در چارچوب رعایت استانداردهای ایمنی و انجام تحقیقات دقیق توصیه می‌شود (۴، ۵).

 

راستی‌آزمایی: سرخ‌کن‌‌های بدون روغن می‌توانند برای سلامت خطرناک باشند.

نتیجه­‌گیری

با توجه به شواهد موجود، می‌توان گفت که نگرانی‌هایی درباره بی‌خطر بودن مصرف گوشت‌های مصنوعی وجود دارد، اما شواهد علمی برای اثبات خطرات جدی آن‌ها هنوز محدود و ناکافی است. بنابراین، مصرف این محصولات نیازمند رعایت دقیق استانداردهای ایمنی و انجام تحقیقات بیشتر است.

منابع

۱. Gu Y, Li X, Chan ECY. Risk assessment of cultured meat. Trends in Food Science & Technology. 2023;138:491-9.
2. Chriki S, Hocquette JF. The Myth of Cultured Meat: A Review. Front Nutr. 2020;7:7.
3. Hanson J, Ranney J. Is lab-grown meat healthy and safe to consume. Center for Food Safety. 2020.
4. Bakhsh A, Kim B, Ishamri I, Choi S, Li X, Li Q, et al. Cell-Based Meat Safety and Regulatory Approaches: A Comprehensive Review. Food Sci Anim Resour. 2025;45(1):145-64.
5. Zandonadi RP, Ramos MC, Elias FTS, Guimarães NS. Global Insights into Cultured Meat: Uncovering Production Processes, Potential Hazards, Regulatory Frameworks, and Key Challenges-A Scoping Review. Foods. 2025;14(1).