از تاثیر تمرینات قلبیتنفسی و مقاومتی بر عملکرد حرکتی در بیماران دچار سکته مغزی چه میدانیم؟
بیان مسئله
هر صبح ما با بدنی نسبتا کمآب از خواب بیدار میشویم. همین نکته ساده باعث شده که توصیههایی مثل «نوشیدن یک لیوان آب، صبح ناشتا، سموم را از بدن بیرون میکند» محبوب شوند. واقعیت این است که آب یکی از اجزای حیاتی عملکردهای فیزیولوژیک، از تنظیم دمای بدن تا انتقال مواد مغذی و دفعِ برخی متابولیتها است، اما سمزدایی یک عبارت عمومی و مبهم است که اغلب به برنامهها و محصولات غیرعلمی نسبت داده میشود. در این راستیآزمایی، با مرور شواهد علمی موجود، قصد داریم صحت این ادعا را بررسی کرده و روشن کنیم که نوشیدن آب صبحگاهی چه اثرات واقعی بر سلامت و عملکرد طبیعی بدن دارد.
راستیآزمایی: قرار دادن پاها در آب سرد موجب رفع سردرد میشود.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Hydration؛ Detox و Morning water intake استخراج کرده و پساز یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جستوجوی مقالات پرداختیم.
نقش آب در سلامت بدن و بازنگری انتقادی بر ادعای دتوکس صبحگاهی
یافتههای یک مطالعه مرور سیستماتیک نشان میدهند که آب برای طیف گستردهای از فرآیندهای فیزیولوژیک، از تنظیم دمای بدن و متابولیسم گرفته تا انتقال مواد مغذی و دفع مواد زائد، حیاتی است. این مقاله بر این نکته تأکید دارد که کمآبی حتی در سطح خفیف میتواند عملکرد شناختی، خلقوخو و کارایی جسمانی فرد را مختل کند. همچنین، آب اساس کار کلیهها در فیلتراسیون خون و دفع مواد متابولیک است. به بیان دیگر، بدون هیدراتاسیون مناسب، کارکرد سیستمهای دفع بدن کاهش مییابد. با این حال، نویسندگان اشاره میکنند که بسیاری از باورهای عمومی درباره «نوشیدن آب برای سمزدایی» فاقد پشتوانه قوی علمی هستند، چراکه بدن بهطور طبیعی از طریق کبد و کلیه فرایند سمزدایی را انجام میدهد (۱).
راستیآزمایی: دوش آب سرد سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند.
در همین راستا، مرور فرضیه «هیدراتاسیون برای سلامت» نشان میدهد که مصرف آب کافی در طولانیمدت میتواند اثرات مثبتی بر فشار خون، عملکرد کلیه و متابولیسم گلوکز داشته باشد. این مرور بیان میکند که هیدراتاسیون کافی در طولانیمدت ممکن است با کاهش خطر برخی بیماریهای مزمن همراه باشد، اما شواهد بیشتر در سطح همبستگی بوده و کارآزماییهای بالینی با کیفیت بالا هنوز محدود هستند. نکته مهم در این مقاله آن است که مصرف آب در هر زمان روز (نه فقط صبح) برای سلامت عمومی توصیه میشود، اما شواهد علمی برای اینکه نوشیدن آب بهطور ویژه در صبح ناشتا «سمزدایی» ایجاد کند، وجود ندارد (۲، ۳).
بهطور کلی، نوشیدن آب برای حفظ سلامت و دفع طبیعی مواد زائد ضروری است، اما اختصاص دادن ویژگی «سمزدایی ویژه» به نوشیدن آب صبحگاهی، شواهد علمی معتبری ندارد و بیشتر یک باور عمومی و تبلیغاتی است.
راستیآزمایی: نیتریت و نیترات آب هویج پساز ۴۸ ساعت در حد مقادیر سمّی افزایش مییابد
آب و کارکرد کلیه
در یک کارآزمایی بالینی با حضور بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی، با هدف بررسی افزایش مصرف آب برای بهبود عملکرد کلیه، نتایج نشان دادند که مصرف بیشتر آب تأثیر قابلتوجهی بر روند بیماری کلیوی نداشت، هرچند هیدراتاسیون کافی همچنان برای سلامت عمومی و عملکرد طبیعی کلیه اهمیت دارد. این مطالعه نشان میدهد که حتی در شرایط بالینی حساس، مصرف آب نقشی حمایتی دارد، اما نمیتوان آن را بهعنوان یک «روش درمانی یا سمزدای اختصاصی» در نظر گرفت (۴).
مرکز ملی سلامت مکمل و جایگزین آمریکا (NCCIH) در گزارشی جامع توضیح میدهد که بدن انسان سیستمهای طبیعی و مؤثری برای حذف مواد زائد دارد؛ از جمله کبد، کلیهها، ریهها و دستگاه گوارش. این گزارش تأکید میکند که هیچ شواهد علمی محکمی برای اثربخشی رژیمها یا روشهای موسوم به «دتوکس» وجود ندارد. بسیاری از این ادعاها بیشتر بازاریابی و تبلیغات هستند تا یافتههای علمی معتبر. بهطور خاص، نوشیدن آب در یک زمان مشخص روز (مانند صبح) بهعنوان فرایندی جداگانه و تقویتشده برای سمزدایی، شواهد بالینی ندارد (۵).
راستیآزمایی: به افرادی که دچار گرمازدگی شدهاند نباید آب خنک داد.
نتیجهگیری
مرور شواهد نشان میدهد که آب برای سلامت عمومی و عملکردهای حیاتی بدن مانند تنظیم دما، متابولیسم، انتقال مواد مغذی و دفع مواد زائد ضروری است. هیدراتاسیون کافی به بهبود عملکرد شناختی و جسمانی و کاهش خطر برخی بیماریها کمک میکند و برای کارکرد طبیعی کلیهها و کبد اهمیت دارد. با این حال، هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نوشیدن آب در صبحگاه، بهطور ویژه باعث سمزدایی شود. بنابراین، مصرف منظم و کافی آب در طول روز توصیه میشود و تمرکز بر «دتوکس صبحگاهی» بیشتر بر باورهای عمومی و تبلیغات غیرعلمی بنا میشود تا بر شواهد پژوهشی معتبر.
منابع
۱. Popkin BM, D’Anci KE, Rosenberg IH. Water, hydration, and health. Nutr Rev. 2010;68(8):439-58.
2. Perrier ET, Armstrong LE, Bottin JH, Clark WF, Dolci A, Guelinckx I, et al. Hydration for health hypothesis: a narrative review of supporting evidence. Eur J Nutr. 2021;60(3):1167-80.
3. Klein AV, Kiat H. Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence. J Hum Nutr Diet. 2015;28(6):675-86.
4. Clark WF, Huang SH, Garg AX, Gallo K, House AA, Moist L, et al. The Chronic Kidney Disease Water Intake Trial: Protocol of a Randomized Controlled Trial. Can J Kidney Health Dis. 2017;4:2054358117725106.
5.National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH). “Detoxes” and “Cleanses”: What You Need To Know. Bethesda (MD): U.S. Department of Health & Human Services; 2019 [updated 2020, cited 2025 Sep 12]. Available from: https://www.nccih.nih.gov/health/detoxes-and-cleanses-what-you-need-to-know
دیدگاهتان را بنویسید