نتیجه بررسی: درست

راستی‌آزمایی: قرار دادن پاها در آب سرد موجب رفع سردرد می‌شود.

بیان مسئله

اختلالات سردرد، بار (burden) عمده‌ای هستند بر دوش نظام سلامت جهانی که منجر به کاهش کیفیت زندگی افراد مبتلا می‌شوند. با وجود اینکه درمان‌های دارویی وسیعی برای مدیریت آن‌ها در دسترس قرار دارند، ممکن است با عوارض جانبی همراه بوده یا اثربخشی ناکافی برای برخی از بیماران داشته باشند، بنابراین به استراتژی‌های درمانی جایگزین نیاز است (۱).

پیروی از رژیم غذایی خاص، طب سوزنی، درمان شناختی-رفتاری (cognitive behavioural therapy; CBT)، بیوفیدبک (biofeedback) و تکنیک‌های آرام‌سازی، برخی از رویکردهای غیردارویی برای مدیریت سردرد هستند. علاوه‌بر این، ادعا می‌شود سرمادرمانی و گرمادرمانی، که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند، از طریق مکانیسم‌های مختلفی، مانند کاهش و افزایش جریان خون، به کاهش درد کمک می‌کنند.

در این راستی‌آزمایی، برآنیم با مرور مقالات، به بررسی اثربخشی قرار دادن پاها در آب سرد، به‌عنوان یکی از روش‌های سرمادرمانی برای مدیریت بالینی سردرد، بپردازیم.

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Cold therapy؛ Headache، استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌و‌جوی مقالات پرداختیم.

سرمادرمانی و بهبود سردرد

درمان با آب سرد برای کاهش التهاب، تقویت سیستم ایمنی، بهبود خواب و ریکاوری پس‌از ورزش مفید است. به‌طور کلی، درمان با آب سرد یک استراتژی بالقوه در سبک زندگی برای افزایش رفاه جسمانی و ذهنی، ترویج پیری سالم و افزایش طول عمر محسوب می‌شود (۲).

 

راستی‌آزمایی: قرار گرفتن دکل آنتن روی سقف منازل برای سلامت افراد مضر است.

نتایج یک مطالعه مروری نشان دادند که مداخلات سرد مانند سربند ژل سرد، کلاه ژل سرد، خنک کننده داخل دهانی و پوشش سرد همراه با ماساژ برای کاهش فوری درد میگرن موثر هستند. اما، تاثیر طولانی‌مدت آن‌ها نیاز به بررسی بیشتری دارد. هم‌چنین، کارآمدی این روش بر بهبود تهوع و استفراغ نیز نیازمند مطالعات بیشتری است (۳). یافته‌های سه کارآزمایی بالینی نیز حاکی از آن بودند که سرمادرمانی یک درمان غیردارویی مفید برای سردردهای مزمن است (۴-۶).

هم‌سو با نتایج فوق، بسیاری از گزینه‌های غیردارویی، مانند سرمادرمانی، به‌عنوان درمان‌های مکمل برای بیماران مبتلا به سردردهای شدید مفید هستند (۷). هم‌چنین این مداخله ممکن است اثر بی‌حسی موضعی داشته باشد که محرک‌های درد و انقباض را کاهش داده، و در نتیجه درد را تقریباً تا حدود ۲۰-۱۰% بهبود می‌بخشد (۸).

 

راستی‌آزمایی: شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند در درمان سرطان پیشرفته پانکراس مؤثر باشند.

مقایسه سرمادرمانی و گرمادرمانی

تقریباً ۱۰% بیماران بستری قلبی به‌علت نیترات‌درمانی، دچار سردردهای میگرنی می‌شوند. گرمادرمانی و سرمادرمانی ممکن است شدت سردرد ناشی از این درمان را کاهش دهند (۹). درمان‌های غیردارویی، مانند فشاردرمانی، گرمادرمانی و سرمادرمانی، به‌طور همزمان به تسکین و کاهش مدت سردرد کمک می‌کنند (۱۰). علاوه‌بر این، گرمای موضعی نه‌تنها باعث کاهش شدت درد در سردردهای تنشی می‌شود، بلکه کیفیت زندگی و اختلال خواب شرکت‌کنندگان را نیز بهبود می‌بخشد (۱۱، ۱۲).

 

راستی‌آزمایی: آزاتیوپرین می‌تواند به‌عنوان جایگزین موثر در درمان افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس استفاده شود.

نتیجه‌گیری

درمان‌های غیردارویی، مانند گرمادرمانی و سرمادرمانی هم‌چون قرار دادن پاها در آب سرد، برای مدیریت سردرد موثر هستند. به‌ویژه آنکه سرمادرمانی برای تسکین دردهای میگرنی توصیه می‌شود. علاوه‌بر این، مراجعه به پزشک و پیگیری آن برای سردرد‌های مزمن، ضرورت دارد.

فهرست منابع

1. Licina E, Radojicic A, Jeremic M, Tomic A, Mijajlovic M. Non-Pharmacological Treatment of Primary Headaches—A Focused Review. Brain Sciences. 2023; 13(10). DOI 10.3390/brainsci13101432.
2. Kunutsor SK, Lehoczki A, Laukkanen JA. The untapped potential of cold water therapy as part of a lifestyle intervention for promoting healthy aging. GeroScience. 2024 2024/07/30.
3. Hsu Y-Y, Chen C-J, Wu S-H, Chen K-H. Cold intervention for relieving migraine symptoms: A systematic review and meta-analysis. Journal of Clinical Nursing. 2023;32(11-12):2455-65.
4. Ucler S, Coskun O, Inan LE, Kanatli Y. Cold Therapy in Migraine Patients: Open-label, Non-controlled, Pilot Study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2006 2006/01/01;3(4):321640.
5. Sprouse-Blum AS, Gabriel AK, Brown JP, Yee MH. Randomized controlled trial: targeted neck cooling in the treatment of the migraine patient. Hawaii J Med Public Health. 2013 Jul;72(7):237-41.
6. Vanderpol J, Bishop B, Matharu M, Glencorse M. Therapeutic effect of intranasal evaporative cooling in patients with migraine: a pilot study. The Journal of Headache and Pain. 2015 2015/01/26;16(1):5.
7. Wells RE, Beuthin J, Granetzke L. Complementary and Integrative Medicine for Episodic Migraine: an Update of Evidence from the Last 3 Years. Current Pain and Headache Reports. 2019 2019/02/21;23(2):10.
8. Ucler S, Coskun O, Inan LE, Kanatli Y. Cold Therapy in Migraine Patients: Open‐label, Non‐controlled, Pilot Study. Evidence‐Based Complementary and Alternative Medicine. 2006;3(4):489-93.
9. Bagherzadi A, Emani R, Ghavami H, Khalkhali HR, Ebrahimi M. Comparing the Effect of Heat and Cold Therapy on the Intensity of Nitrate Induced Migraine Type Headache in Cardiac Inpatients: A Randomized Controlled Trial. Agri. 2021 Jul;33(3):148-54.
10. Landy SH, Griffin B. Pressure, heat, and cold help relieve headache pain. Archives of family medicine. 2000;9(9):792.
11. Jo J, Lee SH. Heat therapy for primary dysmenorrhea: A systematic review and meta-analysis of its effects on pain relief and quality of life. Scientific Reports. 2018 2018/11/02;8(1):16252.
12. Gui-Demase MS, Silva KCd, Teixeira GdS. Manual therapy associated with topical heat reduces pain and self-medication in patients with tension-type headache. Fisioterapia e Pesquisa. 2021;28(3):244-51.