نتیجه بررسی: بدون شواهد

راستی‌‌آزمایی: کبد چرب باعث ریزش مو می‌شود.

بیان مسئله

در سال‌های اخیر، این پرسش که بیماری کبد چرب می‌تواند منجر به ریزش مو شود یا خیر، ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است. با توجه به شیوع بالای کبد چرب و نگرانی‌های مرتبط با سلامت مو، بررسی علمی این موضوع اهمیت زیادی دارد. در این مطلب، با تکیه بر مقالات علمی و منابع معتبر جهانی، ادعای مذکور را به‌صورت دقیق و قابل فهم برای عموم بررسی می‌کنیم.

یافته‌ها

کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن کبدی است که با اختلال در متابولیسم چربی‌ها و تجمع تری‌گلیسرید در سلول‌های کبدی شناخته می‌شود. این بیماری اغلب با سندرم متابولیک، چاقی، دیابت و اختلالات چربی خون همراه است. از سوی دیگر، ریزش مو نیز دلایل متعددی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به آلوپسی آندروژنیک (ریزش موی ارثی)، آلوپسی آره‌آتا (ریزش موی سکه‌ای)، کمبودهای تغذیه‌ای و بیماری‌های سیستمیک اشاره کرد (۱، ۲).

مطالعات متعددی به بررسی ارتباط میان کبد چرب و انواع ریزش مو پرداخته‌اند. در یک مطالعه مقطعی روی ۱۴۰ مرد، شیوع کبد چرب در افرادی که دچار آلوپسی آندروژنیک بودند، به‌طور معناداری بیشتر از گروه شاهد (بدون ریزش مو) گزارش شد (۷۷٫۱٪ در مقابل ۵۸٫۶٪). هم‌چنین، شدت کبد چرب در این افراد بالاتر بود. با این حال، رابطه مستقیمی میان شدت کبد چرب و میزان ریزش مو مشاهده نشد و چاقی به‌عنوان عامل مهم‌تری در شدت ریزش مو مطرح شد (۱). این یافته نشان می‌دهد که اگرچه کبد چرب در افراد با ریزش موی ارثی شایع‌تر است، نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که کبد چرب مستقیماً باعث ریزش مو می‌شود، بلکه عوامل زمینه‌ای مانند چاقی و اختلالات متابولیک نقش مهم‌تری دارند.

در مطالعه‌ای دیگر، شیوع کبد چرب در بیماران مبتلا به آلوپسی آره‌آتا و نوع شدیدتر آن (آلوپسی یونیورسالیس) با گروه کنترل مقایسه شد. نتایج نشان دادند که کبد چرب در بیماران مبتلا به ریزش موی سکه‌ای و یونیورسالیس بیشتر از گروه کنترل بود، اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. نویسندگان نتیجه گرفتند که ممکن است ارتباطی بین کبد چرب و ریزش مو وجود داشته باشد، به‌ویژه در نوع شدیدتر ریزش مو، اما برای اثبات رابطه علت و معلولی، به انجام مطالعات بزرگ‌تر و طولی نیاز است (۲).

از منظر بیولوژیک، برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اختلال در متابولیسم چربی‌ها و تجمع اسیدهای چرب در بدن می‌تواند منجر به استرس اکسیداتیو و التهاب در فولیکول مو شود. در مدل‌های حیوانی، تجمع اسیدهای چرب و اختلال عملکرد میتوکندری در فولیکول مو، باعث مرگ سلولی و ریزش مو شد (۴). هم‌چنین، رژیم‌های غذایی پرچرب (به‌ویژه با اسیدهای چرب خاص) در مدل‌های حیوانی باعث ریزش مو از طریق فعال‌سازی مسیرهای التهابی و اختلال عملکرد سلول‌های ایمنی پوست شدند (۵). با این حال، این یافته‌ها بیشتر در مدل‌های حیوانی مشاهده شده و شواهد انسانی کافی برای اثبات این مکانیسم‌ها وجود ندارد.

از سوی دیگر، برخی مطالعات به نقش عناصر کمیاب مانند مس در سلامت کبد و مو اشاره کرده‌اند. در یک مطالعه، افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی، غلظت مس کمتری در مو داشتند و این کمبود مس می‌تواند هم در اختلال عملکرد کبد و هم در سلامت مو نقش داشته باشد (۳). اما این ارتباط غیرمستقیم است و نمی‌توان نتیجه گرفت که صرفاً کبد چرب باعث ریزش مو می‌شود.

راستی‌آزمایی: بارداری و فرزندآوری باعث از بین رفتن طراوت پوست و ریزش مو می‌شود.

نتیجه‌گیری

بر اساس شواهد علمی موجود، نمی‌توان به‌طور قطعی ادعا کرد که کبد چرب به‌تنهایی و مستقیماً باعث ریزش مو می‌شود. اگرچه شیوع کبد چرب در برخی انواع ریزش مو (به‌ویژه ریزش موی ارثی و سکه‌ای) بالاتر است و برخی مکانیسم‌های بیولوژیک مشترک وجود دارند، عوامل زمینه‌ای مانند چاقی، اختلالات متابولیک و کمبودهای تغذیه‌ای نقش مهم‌تری دارند. هم‌چنین، بسیاری از مطالعات انسانی موجود، رابطه همبستگی (و نه علت و معلولی) را نشان داده‌اند و برای اثبات این ارتباط به انجام مطالعات طولی و مداخله‌ای بیشتری نیاز است. بنابراین، ادعای اینکه «کبد چرب باعث ریزش مو می‌شود» در حال حاضر از نظر علمی اثبات نشده و نیازمند تحقیقات بیشتر است. توصیه می‌شود افراد برای پیشگیری از ابتلا به هر دو مشکل، سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و کنترل وزن را رعایت کنند.

منابع

• Arzpeyma, S., Rafiei, R., Zamani, S., & Rafiei, E. (2021). Comparison of Fatty Liver Disease in Men with and without Androgenetic Alopecia.
• Tehranchinia, Z., Abdollahimajd, F., Haghighatkhah, H., Talebi, A., Yarahmadi, A., & Zoghi, G. (2023). The frequency of fatty liver in patients with alopecia areata: A case–control study. Journal of Cosmetic Dermatology, 22, 2579 – 2583.
• Lee, S., Kim, M., Kim, Y., Chun, H., Won, B., Lee, J., Han, K., Rim, K., & Park, K. (2018). Low hair copper concentration is related to a high risk of nonalcoholic fatty liver disease in adults.. Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements, 50, 28-33
• , Ganesan, A., & Gopalakrishnan, S. (2021). FATTY ACID ACCUMULATION INDUCED HAIR LOSS THROUGH DEFECTIVE MITOCHONDRIAL METABOLISM.
• Hao, J., Jin, R., Zeng, J., Hua, Y., Yorek, M., Liu, L., Mandal, A., Li, J., Zheng, H., Sun, Y., Yi, Y., Yin, D., Zheng, Q., Li, X., Ng, C., Rouchka, E., Egilmez, N., Jabbari, A., & Li, B. (2022). Consumption of fish oil high-fat diet induces murine hair loss via epidermal fatty acid binding protein in skin macrophages. Cell reports, 41, 111804 – 111804