راستی‌آزمایی: مصرف دارو با معده خالی برای سلامت مضر است.
بیان مسئله
بیماری کلیوی یکی از بیماری شایع در جوامع مختلف است که بر عملکرد اجتماعی و فردی تاثیر سوء می‌گذارد. اصلاح سبک زندگی، کنترل فشار خون و ترک دخانیات نقش پیشگیری دارند. امروزه از گوشه و کنار شنیده میشود که مصرف آب‌جو نیز در کنترل و بهبود عملکرد کلیه نقش موثری دارند. باتوجه به بازار داغ این تبلیغات، مصرف خودسرانه این نوشیدنی در بین مردان و زنان در حال افزایش است. اما آیا واقعا مصرف آن موثر است و جای هیچ نگرانی نیست؟
در این راستی‌آزمایی برآنیم با مرور مقالات، به بررسی این ادعا بپردازیم.
روش کار
نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Beer و Kidney استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌و‌جوی مقالات مرتبط پرداختیم.
نقش نوشیدن آب‌جو و عملکرد کلیه
جو سرشار از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌های مرغوب، چربی‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، و بهویژه منبع خوبی از فیبر محلول یعنی بتا-گلوکان است. مصرف منظم آن تاثیرات متعددی را بر سلامت انسان برجای می‌گذارد (۱). آب‌جو ممکن است به محافظت در برابر تشکیل سنگ‌های صفراوی و سنگ کلیه، زوال عقل و پوکی استخوان کمک کند. اما، اگر در ترکیب با الکل باشد، حاوی برخی مواد یا اثرات مضر بالقوه بوده و می‌توانند مشکلاتی را بهویژه برای افراد مبتلا به نقرس و عدم تحمل گلوگز، ایجاد کند (۲).
راستی‌آزمایی: مصرف آب برخی چشمه‌ها می‌تواند در دفع سنگ کلیه مفید باشد.
بررسی تاثیر نوشیدن مالت بدون الکل در ۳۰ مرد (۲۱ تا ۲۳ سال) حاکی از آن است که اگرچه بسیاری از عوامل بیرونی و درونی بر تشکیل سنگ کلیه و سلامت استخوان‌ها اثر می‌گذارند، یافته این پژوهش اثر مثبت مالت را برای جلوگیری از تحلیل استخوان و کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه نشان می‌دهد (۳). آب‌جو معمولی حاوی ویتامین‌ها و اسیدهای آلی است. براساس مرور شواهد موجود، رازک، مالت جو یا آب‌جو خالص برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن کاربرد دارند (۴).
به‌طور کلی، انجام بررسی‌های جامع از فعل و انفعالات آب‌جو در مدیریت بالینی صحیح بیماری‌های مزمن، ضرورت دارد. با این وجود، آب‌جو الکل‌دار به سلامت بدن آسیب می‌رساند. همچنین گاهی در صنعت تولید مشاهده میشود که از برنج، گندم و ذرت برای تولید آب‌جو استفاده میکنند که اثر سلامت مالت را کاهش می‌دهد (۵).
راستی‌آزمایی: داروهای ادرارآور از آسیب حاد کلیه پیشگیری میکنند.
می‌توان ادعا کرد که آب‌جو ، عملکرد کلیه را بهبود می‌بخشد؟
ماءالشعیر و مالت جو، ادرارآور بوه و می‌توانند به دفع بیشتر ادرار و در نتیجه دفع سنگ‌های کوچک کمک کنند؛ اما، سنگ‌های با اندازه بیش از پنچ میلی‌متر نمی‌توانند به این روش از بدن خارج شوند. همچنین توصیه میشود، زمانیکه درد دارید یا قادر به دفع ادرار نیستید، آب‌جو مصرف نکنید زیرا ادرار بیشتری تولید میشود که به‌دلیل عدم دفع، درد و وضعیت شما را بدتر می‌کند (۶).
علاوه‌بر این، مصرف طولانی‌مدت آب‌جو می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شده و اگر حاوی الکل باشد، بر سلامت بدن، بهویژه کبد، اثر منفی می‌گذارد. مصرف آن، وزن بدن را افزایش می‌دهد که خود چاقی نیز به‌عنوان یک عامل خطر سنگ کلیه شناخته میشود. ماءالشعیر نیز می‌تواند سطح اسیداوریک سرم را افزایش دهد (۶).
بنابراین نیاز است که پیش‌از مصرف آن، به این سوال پاسخ دهیم: آیا ایجاد آسیب به کبد برای دفع سنگ کلیه، گزینه مناسبی است؟
الکل و عملکرد کلیه‌ها
مصرف مزمن نوشیدنی‌های الکلی، مانند آب‌جو حاوی الکل، باعث کاهش بازجذب توبولی کلیوی، کاهش عملکرد کلیه و نارسایی مزمن آن میشود (۷). علاوه‌بر این، متانول سبب اختلال در ساختار و عملکرد این عضو حیاتی میشود (۸). هم‌سو با یافته‌های فوق، نوشیدن مداوم الکل یک عامل خطر شناخته‌شده برای آسیب بافتی است و از طریق افزایش تولید گونه‌های فعال اکسیژن و افزایش رادیکال‌های آزاد ناشی از مکانیسم استرس اکسیداتیو، به بافت کلیه آسیب رسانده و باعث التهاب آن میشود (۹).
راستی‌آزمایی: خوردن چای بیش از حد باعث ایجاد سنگ کلیه میشود.
نتیجه‌گیری
با وجود اینکه مطالعات مختلف از فواید آب‌جو، مالت یا ماءالشعیر برای بهبود عملکرد کلیه یا دفع سنگ کلیه صحبت میکنند، در مقابل مطالعاتی وجود دارند که معتقدند مصرف این‌گونه نوشیدنی‌ها سبب بروز چاقی، افزایش اسیداوریک و کم‌آبی بدن می‌شوند که خود از عوامل تشکیل خطر سنگ کلیه هستند. آب‌جو حاوی الکل نیز سبب تخریب ساختاری و عملکردی کلیه‌ها میشود. بنابراین، مضرات مصرف آب‌جو ، کفه سنگین‌تری نسبت به فواید آن دارد.
راستی‌آزمایی: روغن ماهی در رفع خارش ناشی از اختلال عملکرد کلیه موثر است.
فهرست منابع
۱. Kaur PT, Kaur JT, Kaur KT, Bohra J. Barley-based functional foods. Cereals and cereal-based foods. Apple Academic Press; 2021. p. 3-18.
2. Leskošek-Čukalović IJ. Beer as an integral part of healthy diets: Current knowledge and perspective. Emerging and Traditional Technologies for Safe, Healthy and Quality Food. 2015:111-44.
3. Muhammad KR, Sultan SA, Mohammed SK. Influence of non-alcoholic malt beverages on urinary excretions of calcium and uric acid. Zanco Journal of Medical Sciences (Zanco J Med Sci). 2015;19(3):1104-08.
4. Zeng Y, Ahmed H, Li X, Yang LE, Pu X, Yang X, et al. Actional Mechanism of Functional Ingredients in Beer and Barley for Human Health. 2024.
5. Zeng Y, Ahmed HGM-D, Li X, Yang LE, Pu X, Yang X, et al. Actional Mechanism of Functional Ingredients in Beer and Barley for Human Health. 2024.
6. Garbens A, Pearle MS. Causes and prevention of kidney stones: Separating myth from fact. BJU international. 2021;128(6):661-66.
7. Das Kumar S, Vasudevan D. Alcohol induced effects on kidney. Indian Journal of Clinical Biochemistry. 2008;23:4-9.
8. Van Thiel DH, Gavaler JS, Little JM, Lester R. Alcohol: its effect on the kidney. Metabolism. 1977;26(8):857-66.
9. Varga ZV, Matyas C, Paloczi J, Pacher P. Alcohol misuse and kidney injury: epidemiological evidence and potential mechanisms. Alcohol research: current reviews. 2017;38(2):283.
دیدگاهتان را بنویسید