7 ژوئن 2025 مصادف با 17 خرداد 1404، روز جهانی ایمنی در مواد غذایی نامگذاری شده است.

خانم نوا و آقای حامی، دو شخصیت هوش مصنوعی «فکت‌نامه سلامت» در این قسمت این سوال مهم رو با ذکر مثال پاسخ میدند...

براساس شواهد موجود، تکنیک بازیابی خون ممکن است نیاز به تزریق خون اهدایی را کاهش دهد، میزان خون‌ریزی را کم کند و سطح هموگلوبین پس‌از زایمان را افزایش دهد. هم‌چنین، این روش احتمالاً تأثیر چندانی بر خطر بروز عفونت خون (سپسیس) و خون‌ریزی ندارد. با این حال، تأثیر آن بر مدت بستری در بیمارستان، مدت عمل جراحی و واکنش‌های نامطلوب مرتبط با انتقال خون هنوز نامشخص است. بروز هیچ موردی از آمبولی مایع آمنیوتیک در مطالعات بررسی‌شده نیز گزارش نشد. بنابراین، می‌توان گفت که ادعای «استفاده از تکنیک بازیابی خون به مدیریت خون‌ریزی پس‌از زایمان کمک می‌کند» با درجه اطمینان متوسط، صحیح است، اما نیاز به انجام مطالعات بیشتر، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد، وجود دارد.

مجموع شواهد نشان می‌دهد، استفاده از آمپول‌های نوروبیون و دیگر مکمل‌های دارویی، بدون دستور پزشک و بدون رعایت دوز مصرفی، می‌تواند خطرناک باشد و منجر به بروز عوارض خطرناکی برای سلامت شود. اطلاعات ما از تاثیرات بلندمدت این داروها نیز قطعی نیست و استفاده افراطی از ویتامین‌ها و مکمل‌های دارویی، به‌طور فزاینده‌ای سلامت ما را تهدید می‌کنند. با تاکید بر استفاده از مصرف ویتامین‌ها از طریق منابع غذایی، مانند تخم‌مرغ، شیر، حبوبات، گوش، میوه و ...، «فکت‌نامه سلامت» مصرف آمپول نوروبیون را به‌صورت افراطی و بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌کند و آن را خطرناک قلمداد می‌کند.

تزریق سلول‌های بنیادی به زانو، در نگاه اول، روشی نوین و امیدوارکننده برای کاهش درد و بهبود عملکرد در مبتلایان به آرتروز به نظر می‌رسد، اما بررسی‌های علمی اخیر نشان می‌دهند که اگرچه این روش در برخی افراد بهبودهایی جزئی را ایجاد کرده، هنوز شواهد علمی کافی برای اثبات اثربخشی قطعی و بی‌خطری آن در طولانی‌مدت وجود ندارد. در حال حاضر، این روش در مرحله بررسی علمی قرار دارد و هنوز نمی‌توان آن را به‌عنوان یک درمان ثابت‌شده توصیه کرد.

براساس شواهد موجود، نمی‌توان به‌طور قاطع ادعا کرد که کاهش صدا در NICU به بهبود پیامدهای سلامت در نوزادان نارس کمک می‌کند. شواهد فعلی از کیفیت پائینی برخوردار بوده و نمی‌توانند پایه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های بالینی یا سیاست‌گذاری باشند. برای دستیابی به پاسخ قطعی، به انجام مطالعات بزرگ، با طراحی مناسب و گزارش‌دهی کامل نیاز است. با توجه به شواهد موجود، این ادعا که «مدیریت صدا در بخش مراقبت‌های ویژه به بهبود پیامدهای سلامت در نوزادان نارس کمک می‌کند»، اثبات نشده است.

نتایج بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که مصرف گریپ‌فروت می‌تواند با برخی داروهای کنترل فشارخون تداخل داشته باشد و در برخی موارد، اثر دارو را افزایش داده یا خطر عوارض جانبی را بیشتر کند. پس اگر شما یا اطرافیانتان داروی ضدفشارخون بالا مصرف می‌کنید، پیش از افزودن گریپ‌فروت به رژیم غذایی خود، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید. گاهی حتی سالم‌ترین انتخاب‌ها هم در شرایط خاص می‌توانند به ضرر سلامت بدن تمام شوند.

در مجموع، بررسی منابع علمی معتبر نشان می‌دهد هیچ درمان اثبات‌شده‌ای در طب سنتی برای بهبود آب‌مروارید وجود ندارد. مطالعات معتبر هنوز شواهدی در حمایت از درمان گیاهی یا خانگی آب‌مروارید ارائه نکرده‌اند. تنها درمان قطعی شناخته‌شده، جراحی برداشتن عدسی کدر و تعویض آن با عدسی مصنوعی است. بنابراین ادعاهای مربوط به معالجه آب‌مروارید با روش‌های طب سنتی از نظر علمی تأیید نشده و نباید به‌عنوان جایگزین درمان پزشکی متعارف در نظر گرفته شوند.

برخی داروها نیاز است که با معده خالی مصرف شوند تا بهتر جذب شوند، اما در مواردی نیز دیده شده که مصرف برخی داروها بدون غذا می‌تواند باعث تحریک معده، بروز تهوع یا حتی عوارض گوارشی مانند زخم معده شود. با این حال، این تأثیرات بستگی به نوع دارو دارد و نمی‌توان به‌طور عمومی گفت که مصرف هر دارویی با معده خالی برای سلامت مضر است.

گشاد کردن لوله اوستاش با بالون ممکن است در کوتاه‌مدت (تا سه ماه) باعث بهبود علائم اختلال عملکرد لوله اوستاش شود، اما شواهد کافی برای اثبات اثربخشی آن در بازه‌های زمانی طولانی‌تر وجود ندارد. برای تأیید اثربخشی بلندمدت و بی‌خطر بودن کامل آن، به انجام تحقیقات بیشتر با تمرکز بر پیامدهای طولانی‌مدت و بررسی عوارض احتمالی در شرایط واقعی بالینی نیاز است.

شواهد موجود نشان می‌دهد که مداخلات روان‌شناختی می‌توانند به کاهش اضطراب و افسردگی، و بهبود نسبی کیفیت زندگی در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده کمک کنند، اما تاثیر این مداخلات بر شدت بیماری (مثل کاهش التهاب یا تعداد دفعات عود) هنوز اثبات نشده است. به‌همین دلیل، نمی‌توان گفت این درمان‌ها جایگزین داروها یا مداخلات پزشکی هستند، اما می‌توانند به عنوان درمان کمکی مفید باشند.

بر اساس شواهد علمی موجود، فیناستراید در مردان مبتلا به ریزش موی آندروژنتیک اثربخش است و باعث افزایش تراکم مو در طول زمان می‌شود، اما در زنان شواهد قابل اعتمادی از تاثیرگذاری آن فراتر از دارونما وجود ندارد. بنابراین ادعای عمومی «اثربخشی فیناستراید در درمان ریزش مو» برای مردان صحیح است، اما در مورد زنان هنوز ثابت نشده و محدود به شرایط خاص (مانند استفاده پس از یائسگی) است. همچنین خطر بروز عوارض جنسی و روانی در برخی افراد نباید نادیده گرفته شود و بیمار باید قبل از شروع درمان از آن‌ها آگاه شود.