تحت چه شرایطی، استفاده از ظرف پلاستیکی غذا، خطر بیماری قلبی‌عروقی را ایجاد می‌کند؟
بیان مسئله
آب‌مروارید (کاتاراکت) زمانی رخ می‌دهد که عدسی شفاف چشم کدر شده و عبور نور را مختل کند (۱). این بیماری به تدریج پیشرفت می‌کند و یکی از علل اصلی نابینایی در جهان به حساب می‌آید (۲). برای مثال، سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش می‌دهد که آب‌مروارید علت بیش از ۵۱٪ موارد نابینایی را در منطقه مدیترانه شرقی تشکیل می‌دهد (۳). هرچند جراحی آب‌مروارید به‌راحتی قابل انجام است، «هیچ پیشگیری شناخته‌شده‌ای» برای آن وجود ندارد (۳).
یافته‌ها
درمان پزشکی اثبات‌شده
تنها درمان قطعی و اثبات‌شده برای آب‌مروارید جراحی است. در این روش معمولاً عدسی کدر شده توسط چشم‌پزشک برداشته شده و یک عدسی شفاف مصنوعی در چشم قرار می‌گیرد. سازمان ملی چشم آمریکا (NEI) می‌گوید: «جراحی آب‌مروارید بی‌خطر است و مشکلات بینایی را اصلاح می‌کند.» (۴)
مطالعات بالینی نشان داده‌اند که پس از عمل جراحی، حدود ۹۵٪ بیماران به دید حداقل ۲۰/۴۰ (چارت اسنلن: عدد اول (۲۰) نشان‌دهنده فاصله فرد از چارت بینایی (۲۰ فوت معادل حدود ۶ متر) است و عدد دوم (۴۰) نشان‌دهنده فاصله‌ای است که یک فرد با بینایی طبیعی می‌تواند آن نوشته‌ها را ببیند.) یا بهتر دست می‌یابند (۵). به این ترتیب، جراحی آب‌مروارید یکی از شایع‌ترین اعمال جراحی چشم محسوب می‌شود (برای مثال در آمریکا تا سن ۸۰ سالگی اکثریت افراد یا آب‌مروارید دارند یا قبلاً جراحی کرده‌اند) (۴). در مراحل اولیه بیماری، ممکن است استفاده از عینک قوی‌تر یا تغییر سبک زندگی باعث کمی بهبود دید شود، اما هیچ دارو یا درمان قطعی پزشکی غیرجراحی برای معکوس کردن پیشرفت آب‌مروارید وجود ندارد.
ادعاهای طب سنتی درباره آب‌مروارید
در طب سنتی ایرانی، هندی، چینی و دیگر نظام‌های طب سنتی، درمان‌های گوناگونی برای آب‌مروارید پیشنهاد شده‌اند. برای مثال، ابن‌سینا در کتاب قانون نوشته بود که در مراحل اولیه می‌توان با داروهای گیاهی و اصلاح تغذیه، پیشرفت آب‌مروارید را متوقف کرد (۶). منابع طب سنتی هم‌چنین به استفاده از قطره‌های گیاهی و روغن‌های طبیعی (مانند روغن بادام یا روغن بنفشه) برای شست‌وشوی چشم، و داروهای خوراکی گیاهی حاوی آنتی‌اکسیدان اشاره کرده‌اند. یک مرور علمی گزارش کرد که، در کل، حدود ۴۴ نوع گیاه یا ترکیب گیاهی در نظام‌های طب سنتی برای درمان آب‌مروارید وجود دارند (۲). به‌عنوان نمونه، در طب آیورودا فرمولی به نام «تریپالا» (شامل سه میوه دارویی آمله، بلیله سیاه و بلیله سومالی) برای کند کردن پیشرفت کاتاراکت مصرف می‌شود (۲). با این حال، این توصیه‌ها عمدتاً بر پایه تجربه و متون سنتی بوده و به ندرت در آزمون علمی بررسی شده‌اند.
شواهد علمی درباره درمان‌های سنتی
مطالعات علمی موجود از اثربخشی روش‌های سنتی درمان آب‌مروارید پشتیبانی قوی نکرده‌اند. یک مرور جامع اشاره کرد که با وجود کشف ترکیبات طبیعی امیدوارکننده، «هیچ کارآزمایی بالینی هنوز انجام نشده» که اثربخشی آنها را تأیید کند (۲). به بیان دیگر، بیشتر تحقیقات انجام‌شده تاکنون، در سطح آزمایشگاهی یا حیوانی بوده و نتایج آنها قابل تعمیم به انسان نیستند. میان مطالعات انسانی اندکی که وجود دارد، نتایج متناقض هستند: مثلاً یک کارآزمایی بالینی کوچک در هندوستان گزارش داد که بینایی در «تعداد محدودی از بیماران مبتلا به آب‌مروارید» اندکی بهبود یافت (۷). از طرف دیگر، مطالعات بزرگ‌تر و نظام‌مند نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدان (ویتامین‌های C و E و بتا-کاروتن) نه از بروز آب‌مروارید پیشگیری می‌کنند و نه سرعت پیشرفت آن را کاهش می‌دهند (۸).
در یک مطالعه کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و دوسوکور در هند (سال ۲۰۱۵)، گزارش شد که ترکیبات خوراکی سنتی آیورودا (تریپالادی) و قطره‌های مخصوص چشم تا حدودی پیشرفت آب‌مروارید اولیه را کند کرده و معیارهای بینایی را بهبود داده‌اند (۹). اما این مطالعه فقط ۴۰ بیمار داشت، فاقد گروه دارونما (placebo) بود و روش‌های انجام آن پس از انتشار مورد نقد قرار گرفتند. به‌طور کلی، یافته‌های علمی معتبر موجود، ضعیف یا ناقص بوده و در مطالعات بالینی بزرگ، هیچ درمان گیاهی یا خانگی اثبات‌شده‌ای برای بهبود آب‌مروارید مشاهده نشده است.
دیدگاه WHO و NIH درباره درمان آب‌مروارید
سازمان‌های سلامت معتبر بین‌المللی نیز بر پایه شواهد علمی سخن می‌گویند. WHO در سندهای رسمی خود یادآور شده که برای آب‌مروارید «هیچ روش پیشگیری شناخته‌شده‌ای» وجود ندارد و تنها روش عملیِ درمان آن، جراحی است (۳). از سوی دیگر، مراکز ملی سلامت آمریکا (NIH) در بخش طب مکمل خود هشدار می‌دهند که «از روش‌های اثبات‌نشده به‌عنوان جایگزین درمان‌های معمول استفاده نکنید» (۸). به عبارت دیگر، WHO و NIH توصیه می‌کنند که بیماران به درمان استاندارد (جراحی) مراجعه کرده و به درمان‌های سنتی یا مکمل بدون پشتوانه علمی تکیه نکنند.
راستی‌آزمایی: عینک بلوکات برای محافظت از چشم‌ها در برابر نور گوشی و لپ‌تاپ موثر هستند.
نتیجه‌گیری
در مجموع، بررسی منابع علمی معتبر نشان می‌دهد هیچ درمان اثبات‌شده‌ای در طب سنتی برای بهبود آب‌مروارید وجود ندارد، و مطالعات معتبر هنوز شواهدی را در حمایت از درمان گیاهی یا خانگی آب‌مروارید ارائه نکرده‌اند. تنها درمان قطعی شناخته‌شده، انجام جراحی برای برداشتن عدسی کدرشده و تعویض آن با عدسی مصنوعی است. بنابراین ادعاهای مربوط به درمان آب‌مروارید با روش‌های طب سنتی، از نظر علمی تأیید نشده و نباید به‌عنوان جایگزین درمان پزشکی متعارف در نظر گرفته شوند.
روش کار
برای بررسی این موضوع از کلیدواژه‌های «Cataract»؛ «Traditional medicine»؛ «Herbal medicine»؛ «Ayurvedic medicine»؛ «Chinese medicine» و عبارات مترادف آنها در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed؛ Scopus و کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) در عنوان و چکیده مطالعات استفاده شد. وب‌سایت‌های رسمی سازمان‌های معتبر، مانند WHO و NIH، نیز برای بررسی دستورالعمل‌ها و بیانیه‌های آنها جست‌وجو شدند. در نهایت، از مرورهای سیستماتیک و مطالعات کارآزمایی بالینی برای ارزیابی اثربخشی درمان‌های طب سنتی بر آب‌مروارید استفاده شد.
منابع
- Cataract – StatPearls – NCBI Bookshelf – Here
- Medicinal Plants and Natural Products Used in Cataract Management – PMC – Here
- WHO EMRO | Cataract | Health topics – Here
- Cataracts | National Eye Institute – Here
- Cataract Surgery – StatPearls – NCBI Bookshelf – Here
- Avicenna and Cataracts: A New Analysis of Contributions to Diagnosis and Treatment from the Canon – P – Here
- Comparative double blind multicentric randomised placebo controlled clinical trial of a herbal preparation of eye drops in some ocular ailments – PubMed – Here
- Eye Conditions and Complementary Health Approaches: Usefulness and Safety | NCCIH – Here
- Clinical study on evaluation of anti-cataract effect of Triphaladi Ghana Vati and Elaneer Kuzhambu Anjana in Timira (immature cataract) – PubMed – Here
دیدگاهتان را بنویسید