نتیجه بررسی: درست

راستی‌آزمایی: بیماری‌های تنفسی در فصل تابستان هم وجود دارند.

بیان مسئله

بیماری‌های تنفسی از شایع‌ترین مشکلات سلامت عمومی در جهان بوده و هر سال میلیون‌ها نفر را درگیر می‌کنند. در نگاه عمومی، این بیماری‌ها اغلب به فصل‌های سرد سال نسبت داده می‌شوند و اصطلاح «بیماری‌های زمستانی» به آن‌ها اطلاق می‌شود. با این حال، پرسشی اساسی وجود دارد: آیا بیماری‌های تنفسی محدود به زمستان‌ هستند یا در روزهای گرم سال نیز می‌توانند بروز کنند؟

ازاین‌رو، در این بررسی به دنبال آن هستیم که با مرور شواهد علمی معتبر، به پاسخ این پرسش بپردازیم.

روش کار

نخست با روش PICO، واژگان کلیدی را از قبیل: Respiratory diseases و Seasonality استخراج کرده و پس‌از یافتن MeSH terms در پایگاه اطلاعاتی PubMed، به جست‌وجوی مقالات پرداختیم.

 

از افزایش موارد ابتلا به کرونا بعد از سفر اربعین چه می‌دانیم؟

فصل‌پذیری بیماری‌های تنفسی

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که الگوهای بروز بیماری‌های تنفسی ارتباط تنگاتنگی با فصل‌ها دارند، اما این الگو ثابت و یکسان نیست. پژوهشی با تحلیل داده‌های بیمارستانی در ویتنام، نشان داد که الگوهای فصلی ویروس‌های تنفسی در مناطق گرمسیری با مناطق معتدل متفاوت است. در این مطالعه، برخی ویروس‌ها مانند ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) و آنفلوآنزا حتی در ماه‌های گرم و مرطوب سال نیز شیوع داشتند. این نتایج بیانگر آن است که «تابستان» الزاماً فصل خاموشی بیماری‌های تنفسی نیست و بسته به شرایط اقلیمی و جغرافیایی، امکان بروز موج‌های بیماری در این زمان نیز وجود دارد (۱).

Audi و همکاران نیز تأکید می‌کنند که دما، رطوبت و میزان تابش نور خورشید می‌توانند بر پایداری و انتقال ویروس‌ها اثرگذار باشند. علاوه‌بر عوامل محیطی، رفتار انسانی، مانند تجمع در فضاهای بسته، نیز نقش مهمی در شکل‌گیری این الگوها دارند. این مقاله هم‌چنین مطرح می‌کند که ویروس‌های نوظهوری مانند کووید-۱۹ نیز ممکن است در آینده، الگوهای فصلی از خود نشان دهند (۲).

 

راستی‌آزمایی: تغییرات اقلیمی باعث بروز اثرات منفی بر سلامت افراد می‌شوند.

گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری­‌های عفونی درباره‌­ RSV نشان داد که الگوهای مرسوم بروز بیماری پس‌از پاندمی کرونا دچار تغییر شده‌اند؛ به‌طوری‌که در برخی ایالت‌های آمریکا، RSV زودتر از موعد و حتی در ماه‌های گرم‌تر شروع به گردش کرده است. این یافته بیانگر آن است که فصل‌پذیری بیماری‌های تنفسی نه‌تنها وابسته به محیط و جغرافیا است، بلکه می‌تواند در اثر تغییرات اجتماعی و مداخلات سلامت نیز دگرگون شود (۳).

بیماری­‌های تنفسی، فقط زمستانی نیستند!

مرور Neumann و همکاران نشان داد که الگوهای بروز بیماری‌های تنفسی وابستگی زیادی به شرایط جغرافیایی دارند. در مناطق معتدل، اغلب این بیماری‌ها در زمستان به اوج می‌رسند، اما در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری می‌توانند در تمام سال یا حتی در تابستان نیز شیوع بالایی داشته باشند. ویروس‌هایی هم‌چون RSV، ویروس رینو و ویروس آدنو، و باکتری‌هایی نظیر مایکوپلاسما پنومونیه و استرپتوکوک پنومونیه می‌توانند در فصل‌های گرم موجب بروز عفونت‌های جدی از جمله پنومونی شوند. در کنار این عوامل، شرایط رفتاری و محیطی نیز نقش مهمی را ایفا می‌کنند؛ به‌طور مثال، استفاده از سیستم‌های سرمایشی و تجمع افراد در محیط‌های بسته در روزهای گرم، می‌توانند زمینه انتقال بیماری‌های تنفسی را فراهم کنند (۴).

هم‌سو با مطالب فوق، مطالعه‌­ Zhang و همکاران بروز یک اپیدمی پنومونی ناشی از ویروس آدنو را در کودکان گزارش کرد که در اواخر بهار و تابستان رخ داد. شدت علائم بالینی و نیاز بالای بیماران به بستری در این اپیدمی نشان داد که ویروس‌های تنفسی می‌توانند خارج از فصل‌های سرد نیز تهدید جدی برای سلامت عمومی داشته باشند (۵).

 

بررسی ادعا/آیا ویروس گوارشی جدید در کشور باعث ابتلای بیماران می‌شود؟

نتیجه­‌گیری

شواهد علمی نشان می‌دهند که بیماری‌های تنفسی محدود به «زمستان» نبوده و «تابستان» هم می‌تواند صحنه‌ بروز و گسترش آن‌ها باشد. الگوهای فصلی این بیماری‌ها تحت تأثیر ترکیبی از عوامل اقلیمی (دما، رطوبت، تابش نور خورشید)، ویژگی‌های جغرافیایی، و رفتار انسانی (تجمع در فضاهای بسته و استفاده از سیستم‌های سرمایشی) شکل می‌گیرند. یافته‌ها هم‌چنین نشان می‌دهند که تغییرات اجتماعی و سلامت مانند همه‌گیری کووید-۱۹ می‌توانند الگوهای سنتی بروز بیماری را برهم زنند و زمان گردش ویروس‌ها را تغییر دهند. بنابراین، درک دقیق از الگوهای فصلی و توجه به ویژگی‌های منطقه‌ای و شرایط اقلیمی برای برنامه‌ریزی مداخلات سلامت، پایش اپیدمیولوژیکی و آمادگی نظام سلامت، ضروری است.

منابع

۱. Althouse BM, Flasche S, Minh LN, Thiem VD, Hashizume M, Ariyoshi K, et al. Seasonality of respiratory viruses causing hospitalizations for acute respiratory infections in children in Nha Trang, Vietnam. International Journal of Infectious Diseases. 2018;75:18-25.
2. Moriyama M, Hugentobler WJ, Iwasaki A. Seasonality of respiratory viral infections. Annual review of virology. 2020;7(1):83-101.
3. Hamid S. Seasonality of respiratory syncytial virus—United States, 2017–۲۰۲۳. MMWR Morbidity and Mortality Weekly Report. 2023;72.
4. Neumann G, Kawaoka Y. Seasonality of influenza and other respiratory viruses. EMBO Mol Med. 2022;14(4):e15352.
5. Zhang J, Zhuo Z, Xu Y, Bai D, Wang C, Cai J, et al. Pneumonia in Children During the 2019 Outbreak in Xiamen, China. Pediatr Infect Dis J. 2023;42(2):87-93.